Στα τέλη του 19ου αιώνα, ένας σιδηροδρομικός υπάλληλος που ονομαζόταν Τζέιμς Εντγουιν «Τζάμπερ» Γουάιντ εργαζόταν για τους σιδηροδρόμους της Νότιας Αφρικής ως φύλακας στην πόλη Γιούτενχεΐγκ η οποία στην συνέχεια μετονομάστηκε Καριέγκα. Ο Γουάιντ πήρε το παρατσούκλι του από την επικίνδυνη συνήθεια που είχε να πηδά ή να αιωρείται από το ένα τρένο στο άλλο.
Δυστυχώς για κείνον μια μέρα το 1877, εκτιμώντας λάθος το άλμα του από το ένα βαγόνι στο άλλο, γλίστηρσε και έπεσε κάτω απ΄ ένα κινούμενο τρένο μ′ αποτέλεσμα να χάσει και δύο του πόδια κάτω από τα γόνατα.
Αν και ήταν τυχερός που επέζησε, ωστόσο έχασε τη δουλειά του. Παρακάλεσε τους υπεύθυνους του σιδηροδρόμου στο Κέιπ Τάουν να του δώσουν ξανά δουλειά δίχως όμως αποτελέσμα. Ομως δεν τα παράτησε, έφτιαξε δύο ξύλινα πόδια και τελικά έπεισε τους προϊστάμενούς του να εργαστεί ξανά, αυτή τη φορά ως διαβιβαστής. Κατασκεύασε επίσης ένα καροτσάκι για να κινείται πιο εύκολα, αλλά παρά τις προσθήκες, εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα.
Οταν ο Τζέιμς συνάντησε τον Τζακ
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1880, ο Γουάιντ επισκέφτηκε την αγορά του Γιούτενχεΐγκ . Ενώ βρισκόταν εκεί, αντίκρισε ένα απίστευτο θέαμα: Ενα νεαρό μπαμπουίνο τσάκμα που σαν άλλος τσοπανόσκυλος, οδηγούσε ένα κοπάδι αγελάδων!
Ο Τζέιμς ξετρελάθηκε με τον μπαμπουίνο και ζήτησε να τον αγοράσει από τον ιδιοκτήτη του. Εκείνος ήταν απρόθυμος να πουλήσει το αγαπημένο του κατοικίδιο, καθώς το ζώο ήταν ιδιαίτερα έξυπνο αλλά και εξυπηρετικό. Τελικά, λυπήθηκε τον ανάπηρο, και του το πούλησε. Ο Τζέιμς τον ονόμασε Τζακ.
Ο ιδιοκτήτης είπε στον Γουάιντ ότι ο πίθηκος ήταν απίστευτα έξυπνος και εξαιρετικός εργάτης, αλλά μόνο αν… έπινε ένα ποτηράκι κονιάκ κάθε βράδυ. Αν αυτό δεν γινόταν, ο μπαμπουίνος ήταν νωθρός την επόμενη μέρα και αρνιόταν να κάνει το οτιδήποτε.
Ο Γουάιντ έμενε περίπου μισό μίλι μακριά από το σιδηροδρομικό σταθμό, και έτσι το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να εκπαιδεύσει τον Τζακ πως να σπρώχνει το μικρό του καροτσάκι κατά μήκος των ραγών. Ο μπαμπουίνος έσπρωχνε το καροτσάκι στον μικρό λόφο ενώ πηδούσε χαρωπά στο μικρό όχημα για τα πιο γρήγορα κατηφορικά τμήματα στο γυρισμό.
Ο πίθηκος έμαθε επίσης πώς να σηκώνει το καροτσάκι πάνω και έξω από τις ράγες και σύντομα βοηθούσε τον Τζέιμς με τις δουλειές του σπιτιού όπως το καθάρισμα των σκουπιδιών, το σκούπισμα και τη μεταφορά καυσόξυλων στο τζάκι.
Ο Τζακ γίνεται βοηθός του Τζέιμς στον σταθμό
Οι δυο τους έγιναν σύντομα αχώριστοι και ο Τζακ σπάνια έφευγε από το πλευρό του Γουάιντ.
Μια από τις δουλειές του Τζέιμς ήταν να ξεκλειδώνει τα σημεία που επέτρεπαν στους μηχανοδηγούς ή τους μηχανικούς να έχουν πρόσβαση στις αποθήκες άνθρακα. Αυτό ήταν αρκετά απλό. Όταν πλησίαζε ένας μηχανοδηγός, το τρένο σφύριζε τέσσερις φορές. Ο Τζέιμς, χρησιμοποιώντας τις πατερίτσες, έβγαινε κουτσαίνοντας και παρέδιδε ένα ειδικό κλειδί.
Ο Τζακ είχε δει αυτό να συμβαίνει αρκετές φορές, και μια μέρα, στο άκουσμα των τεσσάρων σφυριγμάτων, ο μπαμπουίνος πήρε το κλειδί, έτρεξε και το έδωσε στον έκπληκτο οδηγό. Από εκείνο το σημείο και μετά έγινε δουλειά του.
Καθώς περνούσαν οι μήνες, ο Τζέιμς άρχισε να εκπαιδεύει τον Τζακ για το πώς να αλλάζει τα σήματα και τι μοχλούς να τραβήξει ανάλογα με τα σφυρίγματα που έδιναν οι μηχανικοί του τρένου. Με στενή επίβλεψη, ο Γουάιντ παρακολούθησε τον μπαμπουίνο να εκτελεί άψογα τις εργασίες του.
Οπως αναφέρει το βιβλίο το “The Railway Signal” ο Γουάιντ είχε:
«Εκπαιδεύσει τον μπαμπουίνο τόσο καλά που μπορούσε να κάθεται στην καμπίνα του, ενώ το ζώο, που ήταν αλυσοδεμένο έξω, χειριζόταν όλους τους μοχλούς και τα κλειδιά ακόμη και τις διασταυρώσεις από τις ράγες».
Οι ντόπιοι σύντομα έμαθαν τι συνέβαινε. Πολλοί άρχισαν επισκέπτονται το σταθμό και παρακολουθούσαν τον Τζακ επί τω έργω, δίνοντας κλειδιά και τραβώντας μοχλούς. Η συντριπτική πλειοψηφία εντυπωσιάστηκε με το πόσο καλά έκανε τη δουλειά του ο πίθηκος.
Ωστόσο, η ιδέα ενός μπαμπουίνου να χειρίζεται τα τρένα ήταν λίγο ανησυχητική για κάποιους ανθρώπους και «μια μέρα μια ευυπόληπτη κυρία που ταξίδευε από το Κέιπ Τάουν στο Πορτ Ελίζαμπεθ είδε με φρίκη ότι τα σήματα στον σταθμό του τρένου, τα άλλαζε ένας μπαμπουίνος. Κατήγγειλε τα όσα είδε στις σιδηροδρομικές αρχές του Κέιπ Τάουν. Στην αρχή οι υπεύθυνοι δεν την πίστευαν αλλά όταν εκείνη επέμενε, έστειλαν αντιπροσωπεία επιθεωρητών στο Γιούτενχεΐγκ. Ο Τζάμπερ και ο Τζακ απολύθηκαν». (Baboon Metaphysics: The Evolution of a Social Mind. Του Dorothy L. Cheney, Robert M. Seyfarth)
Ευτυχώς, η ιστορία δεν τελειώνει εκεί. Ο Γουάιντ κατάφερε τελικά να πείσει τους επιθεωρητές ότι μαζί, αυτός και ο Τζακ ήταν περισσότερο από ικανοί να κάνουν τη δουλειά τους σωστά.
Οι επιθεωρητές και η αντιπροσωπεία των σιδηροδρόμων, παρέμειναν δύσπιστοι, αποφάσισαν να τεστάρουν τον Τζακ με μια σειρά από αυστηρές δοκιμασίες. Δόθηκαν κρυφά οδηγίες σ΄ έναν οδηγό ατμομηχανής και όλοι οι συγκεντρώθηκαν για παρακολουθούσαν πώς θα τα πήγαινε.
Κάθε φορά που ο οδηγός χτυπούσε την κόρνα του τρένου, ο Τζακ πηδούσε άμεσα στη δράση και, χωρίς να σφάλλει, τραβούσε τον σωστό μοχλό. Όχι μόνο αυτό, αλλά κοιτούσε και προς κάθε κατεύθυνση για να ελέγξει ότι το σήμα είχε αλλάξει και το τρένο βρισκόταν στην σωστή γραμμή.
Ο Τζακ πέρασε το τεστ με μεγάλη επιτυχία και τόσο αυτός όσο και ο Γουάιντ επαναπροσλήφθηκαν πανηγυρικά. Όχι μόνο ο μπαμπουίνος έγινε επίσημα υπάλληλός γνωστός ως «Τζακ ο διαβιβαστής», αλλά έλαβε και μισθό 20 σεντς την ημέρα και κάθε εβδομάδα, μισό μπουκάλι μπύρας. Μάλιστα του δώσαν και επίσημο αριθμό απασχόλησης.
Μετά από σχεδόν μια δεκαετία άψογης δουλειάς, ο Τζακ δυστυχώς πέθανε το 1890 από φυματίωση. Είχε εργαστεί για εννέα χρόνια και δεν είχε κάνει ούτε ένα λάθος. Ο Τζέιμς ήταν απαρηγόρητος.
Η φιλία και ο δεσμός μεταξύ των δύο περιγράφηκαν καλύτερα από τον επιθεωρητή Τζορτζ Μπ. Χάου, ο οποίος τους επισκέφθηκε εκείνο το έτος, μερικούς μήνες πριν από τον θάνατο του Τζακ. (Ακολουθούν δύο αποσπάσματα από το βιβλίο “The Railway Signal” .)
«Μόλις επέστρεψα από μια επίσκεψη στον Τζακ. Ήταν πολύ συγκινητικό να βλέπω την αγάπη του για τον κύριό του. Καθώς πλησίασα, κάθονταν και οι δύο στο καρότσι. Το ένα χέρι του μπαμπουίνου γύρω από το λαιμό του κυρίου του, το άλλο να χαϊδεύει το πρόσωπο του Γουάιντ».
Όταν τελείωσε η συνάντηση, ο Χάου περιγράφει πως αποχαιρέτησε το ζευγάρι, αφού ο Τζακ είχε φέρει με ελιγμούς το τρόλεϊ στις γραμμές:
«Το αντίο στον Τζακ ήταν περίεργο. Μέσα στο καρότσι, πήγα στον Τζακ για να του δώσω το χέρι, με κοίταξε για ένα δευτερόλεπτο, αναποφάσιστος αν θα μου δώσει το πέλμα του ή τα δόντια του… Τελικά μου έδωσε το πέλμα κι ένα γρύλισμα. Μόλις κάτι του είπε ο αφέντης του, το παράξενο ζευγάρι εξαφανίστηκε στο σκοτάδι».
Το κρανίο του Τζακ βρίσκεται ως σήμερα στο Μουσείο Albany στο Γκραχαμστάουν της Νότιας Αφρικής.
Πηγή: huffpost, todayinhistory