Χωρίς ενδοεπικοινωνία τα τρένα, υποστελεχωμένος ο ΟΣΕ σύμφωνα με το πόρισμα που θα δοθεί στη δημοσιότητα, με τους επιστήμονες πάντως να μην δίνουν σαφή απάντηση για το τι προκάλεσε την έκρηξη
Βαριές ευθύνες στον ΟΣΕ και την Hellenic Train για την τραγωδία των Τεμπών καταλογίζει το πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΔΟΑΣΑΑΜ) που αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα στις 27 Φεβρουαρίου.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Πρώτο Θέμα», το πόρισμα του ΕΔΟΑΣΑΑΜ για τα Τέμπη δεν θα είναι ευχάριστο για κανέναν από όσους αφορά.
Βεβαίως, δεν θα αφορά μόνο τη μεγάλη πυρκαγιά που προέκυψε μετά τη σύγκρουση της επιβατικής με την εμπορική αμαξοστοιχία αργά το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου του 2023, αλλά θα αξιολογεί και τα όσα έγιναν και οδήγησαν σε αυτή η τραγωδία.
Για να ολοκληρωθεί το πόρισμα του Οργανισμού, το οποίο αναμένεται να αποτελέσει και θρυαλλίδα ευρύτερων εξελίξεων, χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Ο επικεφαλής του σιδηροδρομικού σκέλους του Οργανισμού, ο έμπειρος νομικός Χρήστος Παπαδημητρίου, συνεργάστηκε με στελέχη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (ERA) που ήρθαν στη χώρα μας, έπειτα από επικοινωνία της κυβέρνησης με την Κομισιόν, προκειμένου να διερευνήσουν ουσιαστικά τι πήγε λάθος εκείνο το βράδυ, αλλά και πριν από τη σύγκρουση, και βεβαίως να επισημάνουν τι πρέπει να αλλάξει στον ελληνικό σιδηρόδρομο.
Ως γενικό συμπέρασμα της έκθεσης προκύπτει ότι όλα πήγαν λάθος και όλα πρέπει να αλλάξουν, καθώς ως τώρα τα βήματα προσαρμογής είναι λίγα.
Για αρκετούς μήνες ο κ. Παπαδημητρίου μαζί με τον Μπαρτ Aκου, το No 2 του ERA, και την task force του επισκέφθηκαν τα σημεία της τραγωδίας: τον σιδηροδρομικό σταθμό της Λάρισας, το επίμαχο σταθμαρχείο, το σημείο της τραγωδίας στα Τέμπη, τον εμπορευματικό σταθμό Θεσσαλονίκης κ.ο.κ.
Συνομίλησαν με πάνω από 80 ανθρώπους και μόνο ένας δεν δέχθηκε να τους μιλήσει: ο υπόδικος σταθμάρχης Βασίλης Σαμαράς, ο οποίος πρόσφατα βγήκε από τη φυλακή εν αναμονή της δίκης, καθώς ολοκληρώθηκε η περίοδος της προφυλάκισής του. Το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ περιγράφει τι πήγε λάθος εκείνο το βράδυ, τι πήγαινε λάθος μέχρι τότε, τι άλλαξε ή τι δεν άλλαξε έκτοτε και απευθύνει συστάσεις σε ΟΣΕ, Hellenic Train, Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, Κομισιόν και ERA, αλλά και στο ίδιο το υπουργείο Μεταφορών, που είναι η προϊσταμένη του αρχή.
Τα μοιραία λάθη
«Το τραγικό και ανεπίτρεπτο της υπόθεσης είναι ότι μπήκαν τα δύο τρένα στην ίδια γραμμή», λέει αρμόδια πηγή που επικαλείται το «Πρώτο Θέμα», σχολιάζοντας και τις νεότερες εξελίξεις που αφορούν το φορτίο της εμπορικής αμαξοστοιχίας που ανεφλέγη μετά τη σύγκρουση και, κατά τα φαινόμενα, προκάλεσε θανάτους.
Τα στελέχη του Οργανισμού επιστρέφουν στη μοιραία για τη χώρα βραδιά, μεσούντος του τριημέρου της Καθαρής Δευτέρας, όπου ο άπειρος και ουσιαστικά ανεκπαίδευτος σταθμάρχης Βασίλης Σαμαράς αφήνεται μόνος του στο σταθμαρχείο, ενώ κατά πάγια πρακτική στη βάρδια υπάρχουν δύο σταθμάρχες. Το πόρισμα ανατέμνει τις κινήσεις του σταθμάρχη όλες τις προηγούμενες μέρες και αξιολογεί ως πλημμελή την εκπαίδευσή του.
Μάλιστα, έτεροι μάρτυρες περιγράφουν τον σταθμό της Λάρισας ως τον τρίτο πιο δύσκολο στη διαχείριση, έπειτα από εκείνους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Κι ενώ οι νυχτερινές βάρδιες τείνουν να είναι πιο «χαλαρές», η βάρδια εκείνης της βραδιάς εξελίσσεται σε εφιάλτη. Με βάση το πόρισμα, ο Σαμαράς εμφανίζεται πελαγωμένος. Έχει να διαχειριστεί καθυστερήσεις τρένων και διαμαρτυρόμενους επιβάτες, οι οποίοι ανοίγουν την πόρτα του σταθμαρχείου και του μιλάνε.
90 επικοινωνίες σε μία ώρα
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, είναι ενδεικτικό ότι μέσα σε μία ώρα κάνει 90 επικοινωνίες μέσω του ασυρμάτου, κάτι που δεν συνηθίζεται. Κάνει λάθος και βάζει τον τοπικό Προαστιακό της Λάρισας, τον συρμό 2597, σε λάθος γραμμή, μέχρι που ο μηχανοδηγός του τρένου το αντιλαμβάνεται.
Οι ενδοεπικοινωνίες επιτείνουν το άγχος του άπειρου σταθμάρχη, ο οποίος κοινώς έχει «χάσει την μπάλα». Μάλιστα, όπως είναι δομημένο το σταθμαρχείο, έχει στην πλάτη του τα κλειδιά και ο ίδιος κάνει επικοινωνίες με τον ασύρματο κοιτώντας μπροστά. Αποτέλεσμα, δεν γυρίζει τα κλειδιά και η επιβατική αμαξοστοιχία μπαίνει σε λάθος γραμμή.
Οι ειδικοί εμπειρογνώμονες διαπιστώνουν και εδώ διάφορες παραβιάσεις του πρωτοκόλλου, με αποτέλεσμα τα δύο τρένα για 5,5 χιλιόμετρα να κινούνται στην ίδια γραμμή.
Ο έμπειρος μηχανοδηγός της επιβατικής αμαξοστοιχίας Γιώργος Κουτσούμπας, που έχει κάνει και την καθοδική από τη Θεσσαλονίκη διαδρομή και έχει καθυστερήσει, προσπαθεί να μαζέψει τον χρόνο. Έχει περιπέτειες με την υγεία του καθότι έχει υποστεί εγκεφαλικό, αλλά αυτό δεν τον αποτρέπει από το να μηχανοδηγεί. Θεωρείται έμπειρος μεν, αλλά αυταρχικός. Φεύγει από τον σταθμό της Λάρισας χωρίς να πάρει το λεγόμενο «τηλεγράφημα 1001», ότι δηλαδή πάει σε ανάποδη κατεύθυνση. Και ο ίδιος δεν επαναλαμβάνει λέξη προς λέξη το μήνυμα που ακούει από τον ασύρματο να του απευθύνει ο σταθμάρχης Σαμαράς. Ούτε όμως και όταν φτάνει στο «κλειδί» και μπαίνει ουσιαστικά στην ανάποδη γραμμή δεν επικοινωνεί με το σταθμαρχείο. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία.
Το φορτίο και τα βίντεο
Σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα του «Πρώτου Θέματος», τους δύο τελευταίους μήνες οι ειδικοί του ERA διερεύνησαν επισταμένως την έκρηξη που προκάλεσε τη μεγάλη πυρόσφαιρα. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Ευρωπαίοι είχαν δείξει τα βίντεο σε αρκετούς εμπειρογνώμονες χωρίς να πάρουν πειστική απάντηση.
Αυτό που βεβαίως δεν είχαν συνυπολογίσει οι εμπειρογνώμονες που συνέταξαν το πόρισμα ήταν τα νέα βίντεο που κατέθεσε στον εφέτη ανακριτή ο δικηγόρος Βασίλης Καπερνάρος και αποτυπώνουν την πορεία της εμπορικής αμαξοστοιχίας, με βάση τα οποία δεν εμφανίζεται κάποια δεξαμενή που θα μπορούσε να περιέχει διαλύτες στις πρώτες πλατφόρμες μετά τη μηχανή. Η γνησιότητα των βίντεο θα ελεγχθεί, αν και αρμόδιες πηγές θεωρούν ότι δύσκολα κατετέθησαν σε αυτό το στάδιο παραποιημένα βίντεο.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με πληροφορίες, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ θα ζητήσει να πάρει το υλικό που έχει στα χέρια του ο ανακριτής, ακόμα και πριν την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της γνησιότητας τους. Και μένει να φανεί, αν αυτή η διαδικασία μπορεί να επηρεάσει τον χρόνο έκδοσης του πορίσματος-όσο και αν αυτό δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο την πυρκαγιά.