Κλείνουν οι στρόφιγγες της Ευρώπης, τέλος τα λεφτά. Τι θα γίνει τον επόμενο καιρό στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σημείο αντιπαράθεσης έγινε η δημιουργία ενός νέου Ταμείου Ανάκαμψης, ή η συνέχιση με κάποιο τρόπο του ισχύοντος προγράμματος στην Ευρώπη.
Υπάρχει μια ομάδα δημοσιονομικά συντηρητικών χωρών, υπό την ηγεσία της Γερμανίας, που ζητούν να κλείσουν οι στρόφιγγες της χρηματοδότησης. Πλέον στο πλευρό αυτής της ομάδας είναι και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τι σημαίνει αυτό;
Αυτό σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής δωρεάν χρήματος – όταν το τεράστιο ταμείο ανάκαμψης μετά την πανδημία αποτελούταν από κοινό χρέος και όχι από εθνικές συνεισφορές, και όταν τα κονδύλια της ΕΕ για υποδομές όπως νέους δρόμους, νοσοκομεία και έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εστιάστηκαν κυρίως σε χώρες της Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης χωρίς να χρειάζεται να κάνουν τίποτα σε αντάλλαγμα.
Η Επιτροπή, η οποία είναι επιφορτισμένη με τη διαχείριση του επταετούς προϋπολογισμού της ΕΕ ύψους 1,2 τρισεκατομμυρίων ευρώ, που χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από τα μέλη της, αρχίζει να σκέφτεται την έκδοση που θα ξεκινήσει το 2028.
Η αντιπαράθεση θα κορυφωθεί όταν οι χώρες αρχίσουν να διαπραγμετεύονται πόσο χρήματα θα διατεθούν σε ποια προγράμματα. Η Επιτροπή θα υποβάλει επίσημη πρόταση το καλοκαίρι του 2025, η οποία θα πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από τις κυβερνήσεις πριν από το τέλος του 2027.
Η αντιπαράθεση αναμένεται να είναι πιο περίπλοκη τώρα σε σχέση με αυτή που ήταν στην αρχή του τελευταίου επταετούς κύκλου: η ΕΕ δημιούργησε το έκτακτο ταμείο ανάκαμψης μετά την πανδημία ύψους 723 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο, για πρώτη φορά στην ιστορία του μπλοκ, βασίστηκε στη συγκέντρωση δανεισμού σε για λογαριασμό των 27 εθνών και όχι από κυβερνητικές συνεισφορές.
Ενώ αρκετές χώρες της ΕΕ –κυρίως εκείνες που έχουν τα περισσότερα χρέη– επιθυμούν να επαναληφθεί αυτή η Διευκόλυνση Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), μετά τη λήξη της το 2026 για να δημιουργηθεί ένα «επενδυτικό ταμείο», η Επιτροπή είναι αντίθετη, όπως αποκαλύπτουν στο Politico, δύο ανώτερα στελέχη της Επιτροπής, τα οποία δεν κατονομάζονται.
Επιδεινώνοντας τα πράγματα για ορισμένες φτωχότερες χώρες, η Κομισιόν θέλει να επεκτείνει το μοντέλο «μετρητά για μεταρρυθμίσεις» του ταμείου ανάκαμψης στην υπάρχουσα «πολιτική συνοχής» της — η οποία στοχεύει στη μείωση του χάσματος μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων περιφερειών και καλύπτει περίπου ένα τέταρτο του συνολικού προϋπολογισμού.
«Ορισμένες χώρες θα προσπαθήσουν να αποδυναμώσουν τις μεταρρυθμίσεις… πιθανότατα θα είναι ένα από τα δύσκολα σημεία στις διαπραγματεύσεις», είπε η Eulalia Rubio, ερευνήτρια στο think tank του Ινστιτούτου Jacques Delors.
Πολιτικά ευαίσθητες αποφάσεις
Όπως αναφέρει το Politico, η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ αποφεύγει την ιδέα της σύστασης ενός τέτοιου επενδυτικού ταμείου —για τη χρηματοδότηση αμυντικών και πράσινων δαπανών τα επόμενα χρόνια— έναντι της αντίθεσης από δημοσιονομικά συντηρητικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Ολλανδίας.
Όμως, οι χώρες με υψηλότερα επίπεδα χρέους φοβούνται ότι η κατάργηση του RRF θα τους αφήσει με τεράστιο έλλειμμα στις δαπάνες για μακροπρόθεσμα έργα.
Αν και η Επιτροπή δεν έχει τον τελικό λόγο για το πώς θα είναι ο επόμενος προϋπολογισμός της ΕΕ, η πρότασή της θα χρησιμεύσει ως βάση για διαπραγματεύσεις μεταξύ των πρωτευουσών. Οι πιο ευαίσθητες πολιτικές αποφάσεις — όπως το αν θα δημιουργηθεί ένα νέο επενδυτικό ταμείο — θα εξαρτηθούν τελικά από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών του Ιουνίου και τη σύνθεση της νέας εκτελεστικής εξουσίας.
Εξέλιξη σοκ με την κατάργηση του ευρώ – Η Ελλάδα στο χάος με το νεό νόμισμα
Από την μακρινή Ινδία μπορούμε να πάρουμε ένα παράδειγμα για το τι θα μπορούσε να γίνει στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αν καταργούνταν τα χαρτονομίσματα του ευρώ.
Ένα σενάριο δηλαδή με φόντο το ψηφιακό ευρώ, για το οποίο γίνονται σημαντικά βήματα. Η εξέλιξη θα ήταν αναίμακτη ή θα βλέπαμε σκηνές όπως στην Ινδία, όταν ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι ανακοίνωσε το 2016 μέσω τηλεοπτικού διαγγέλματος το τέλος των μετρητών.
Δεν είχε προηγηθεί καμία προειδοποιήση, δεν το γνώριζε κανείς, ούτε καν τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου του. Ο λαός έπαθε σοκ και εικόνες που εξελίχθηκαν προκάλεσαν σοκ στην έβδομη μεγαλύτερη Οικονομία του πλανήτη.
Ας θυμηθούμε τι συνέβη και ας ελπίσουμε ότι δεν θα δούμε παρόμοιες σκηνές στο μέλλον. Παρακάτω αποσπάσματα από το άρθρο της Καθημερινής
«Ο Μόντι ανακοινώνει ότι οι Ινδοί έχουν λίγες εβδομάδες περιθώριο για να καταθέσουν ή να ανταλλάξουν τα χαρτονομίσματά τους. Διαφορετικά, αυτά θα γίνουν κυριολεκτικά άχρηστα.
Υποτίθεται ότι θα ήταν ένα μεγάλο βήμα εκσυγχρονισμού για την Ινδία, που θα έβαζε την οικονομία σε μονοπάτι για να γίνει πιο μοντέρνα, πιο ηλεκτρονική. Οι Ινδοί όμως έπαθαν… σοκ και δέος.
Ο Μόντι ανακοίνωσε ότι τα χαρτονομίσματα των 1.000 και των 500 ρουπιών δεν θα ίσχυαν πια. Οι Ινδοί έπρεπε να προσέλθουν στις τράπεζες και να ανταλλάξουν αυτά τα χαρτονομίσματα με νέα, των 500 και 2.000 ρουπιών. Πρακτικά, αυτό σήμαινε ότι το 86% των χαρτονομισμάτων στη χώρα δεν θα μπορούσαν πια να χρησιμοποιηθούν.
Οι στιγμές που ακολούθησαν ήταν δραματικές. Σε κάθε γωνιά της Ινδίας, άνθρωποι άφησαν ό,τι έκαναν και έτρεξαν στις τράπεζες για να ανταλλάξουν τα χρήματά τους. Ατελείωτες ουρές σχηματίστηκαν έξω από τις τράπεζες, γεμίζοντας τους δρόμους με ανθρώπους που περίμεναν.
Για να μην διαρρεύσει το σχέδιο, ο Μόντι δεν είχε δώσει εντολή να τυπωθούν τα νέα χαρτονομίσματα εκ των προτέρων. Έτσι, για μήνες μετά την ανακοίνωση, η Ινδία αντιμετώπιζε δραματικές ελλείψεις ρευστού, με τα ATM να αδειάζουν και τους Ινδούς να περιμένουν για ώρες στις ουρές, πολλές φορές μάταια. Το στρες έσπρωξε κάποιους στην αυτοκτονία, άλλοι πέθαναν από καρδιακή προσβολή την ώρα που περίμεναν στις ουρές. Επιχειρήσεις κατέρρευσαν γιατί δεν υπήρχαν χαρτονομίσματα. Άλλωστε, το 90% των συναλλαγών στην Ινδία γίνονταν με μετρητά.
Σκοπός του Μόντι ήταν να βάλει τέλος στο μαύρο χρήμα και να βγάλουν οι Ινδοί τα… λεφτά από το σεντούκι.
Για να μην διαρρεύσει το σχέδιο, ο Μόντι δεν είχε δώσει εντολή να τυπωθούν τα νέα χαρτονομίσματα εκ των προτέρων. Έτσι, για μήνες μετά την ανακοίνωση, η Ινδία αντιμετώπιζε δραματικές ελλείψεις ρευστού, με τα ATM να αδειάζουν και τους Ινδούς να περιμένουν για ώρες στις ουρές, πολλές φορές μάταια. Το στρες έσπρωξε κάποιους στην αυτοκτονία, άλλοι πέθαναν από καρδιακή προσβολή την ώρα που περίμεναν στις ουρές. Επιχειρήσεις κατέρρευσαν γιατί δεν υπήρχαν χαρτονομίσματα. Άλλωστε, το 90% των συναλλαγών στην Ινδία γίνονταν με μετρητά.
Και σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας, φαίνεται ότι το πείραμα της απονομισματοποίησης δεν πέτυχε. Και αυτό γιατί το 99% της αξίας των παλιών χαρτονομισμάτων που απομακρύνθηκαν από την κυκλοφορία, τελικά βρήκε τρόπο να επιστρέψει στο χρηματοοικονομικό σύστημα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι εγκληματίες και όσοι κρατούσαν κρυμμένο μαύρο χρήμα, βρήκαν τρόπο να ανταλλάξουν τα χαρτονομίσματά τους με τα καινούργια, όπως όλοι οι άλλοι.
Σε έναν βαθμό, πάντως, το τραπεζικό σύστημα και ο εκσυγχρονισμός της οικονομίας ευνοήθηκαν, καθώς εκατομμύρια Ινδών άνοιξαν τραπεζικούς λογαριασμούς για πρώτη φορά στη ζωή τους. Όμως ακόμα και σήμερα, τα μετρητά βασιλεύουν στην Ινδία. Στα καταστήματα, οι πωλητές συνηθίζουν να δίνουν στον πελάτη δύο τιμές: Μία εάν σκοπεύει να πληρώσει με κάρτα, και άλλη μία, αισθητά χαμηλότερη, εάν θα δώσει μετρητά.
Ξεχάστε το ευρώ: Ανακοινώθηκε νέο νόμισμα – Τι θα γίνει στην Ελλάδα
Ευρώ: Ξεχάστε ό,τι ξέρατε μέχρι σήμερα για τις συναλλαγές μας με τις τράπεζες, καθώς μετά το ευρώ έρχεται ένα νόμισμα, με τις επίσημες ανακοινώσεις να γίνονται σε λίγες ημέρες από την Αθήνα.
Μιλάμε για το ψηφιακό εύρω, η ανακοίνωση του οποίου θα γίνει από την Αθήνα, καθώς μέσα στον Οκτώβριο ολοκληρώνονται οι σχετικές προετοιμασίες που ξεκίνησε δύο χρόνια πριν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η ημερομηνία για τις ανακοινώσεις φαίνεται πως θα είναι η 26η Οκτωβρίου, η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ και οι λοιποί κεντρικοί τραπεζίτες – μέλη της ΕΚΤ έρχονται στην Αθήνα για την μία συνεδρίαση που πραγματοποιεί ετησίως το ΔΣ της ΕΚΤ εκτός Φρανκφούρτης προκειμένου να λάβει τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, εκείνη την ημέρα μπορεί να γίνουν και οι ανακοινώσεις για το ψηφιακό ευρώ, αποτελώντας, έτσι, μία κομβική στιγμή για την ΕΚΤ και την Ευρωζώνη
Σημειώνεται ότι της άφιξης και της συνεδρίασης του ΔΣ της ΕΚΤ στην Αθήνα, αναμένεται να έχει προηγηθεί η δεύτερη απονομή επενδυτικής βαθμίδας στη χώρα (μετά την DBRS), από την Standard & Poor’s, γεγονός που θα στρέψει τα φώτα και στην Ελλάδα.
Αν και οι κεντρικοί τραπεζίτες θα πραγματοποιήσουν μία ακόμη συνάντηση πριν το ραντεβού τους στην Αθήνα για να οριστικοποιήσουν την ατζέντα τους για το ψηφιακό ευρώ, οι προετοιμασίες στην Τράπεζα της Ελλάδος έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό, με τον διοικητή και οικοδεσπότη, Γιάννη Στουρνάρα, να μεριμνά για την φιλοξενία των ομολόγων του.
Στο πλαίσιο αυτό, ο δεύτερος όροφος στο κεντρικό κτίριο της ΤτΕ στην Πανεπιστημίου έχει αναδιαμορφωθεί για τη δημιουργία των χώρων όπου θα συνεδριάσει το ΔΣ της ΕΚΤ, αλλά και των προσωπικών γραφείων που, βάσει πρωτοκόλλου, θα πρέπει να διαθέτει ο κάθε κεντρικός τραπεζίτης – μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ-, καθώς επίσης και της αίθουσας για τις συνεντεύξεις Τύπου. Παράλληλα, το προσωπικό ασφαλείας της ΤτΕ εκπαιδεύτηκε εντατικά από την αρχές του καλοκαιριού από την Ελληνική Αστυνομία, ώστε να παράσχει τις υψηλού επιπέδου προδιαγραφές ασφαλείας που απαιτεί η διοργάνωση
Τι είναι το ψηφιακό ευρώ
Η ΕΚΤ ξεκίνησε την προετοιμασία για το ψηφιακό ευρώ τον Οκτώβριο του 2021.
Η Ευρώπη χρειαζόταν ένα ψηφιακό ευρώ, καθώς μετά την πανδημική κρίση, η εντατικοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας επιτάχυνε κατακόρυφα τις ηλεκτρονικές αγορές και τις ψηφιακές πληρωμές.
Έτσι, 350 εκατομμύρια καταναλωτές και 50 εκατομμύρια επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ θα μπορούν να έχουν (μάλλον από το 2025) στο «πορτοφόλι» τους το ψηφιακό ευρώ, όπως και τα μετρητά, αποφασίζοντας πώς θα πληρώνουν στις συναλλαγές τους. Στην πράξη, το ψηφιακό ευρώ θα έχει τη μορφή πορτοφολιού το οποίο οι πολίτες θα φορτίζουν με ευρώ από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζεται να μπει ένα πλαφόν (2.000 ή 3.000 ευρώ ανά χρήστη) στη ρευστότητα που θα μπορούν να διατηρούν σε ψηφιακό ευρώ οι πολίτες. Επομένως, το ψηφιακό ευρώ θα συμπληρώσει και δεν θα αντικαταστήσει τα μετρητά, τα οποία θα εξακολουθήσουν να είναι διαθέσιμα στη ζώνη του ευρώ, όπως και τα άλλα ιδιωτικά ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής που χρησιμοποιούνται σήμερα.
Το νέο ψηφιακό μέσο πληρωμής θα γίνει αποδεκτό από όλους στη ζώνη του ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών πληρωμών. Θα διευκολύνει τη ζωή των ανθρώπων παρέχοντας κάτι το οποίο δεν υπάρχει σήμερα: ένα ψηφιακό μέσο πληρωμής που είναι καθολικά αποδεκτό σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, για πληρωμές σε καταστήματα, ηλεκτρονικές πληρωμές ή πληρωμές πρόσωπο με πρόσωπο. Ενώ, όπως τα μετρητά, το ψηφιακό ευρώ θα είναι μηδενικού κινδύνου, ευρέως προσβάσιμο, εύχρηστο και δωρεάν για βασική χρήση.
Το ψηφιακό ευρώ θα διατηρεί υψηλό βαθμό προστασίας της ιδιωτικής ζωής και ευκολία στη χρήση. Θα παρέχει επίσης τον υψηλότερο βαθμό προστασίας της ιδιωτικής ζωής στις ψηφιακές πληρωμές: το Ευρωσύστημα δεν θα έχει πρόσβαση ούτε θα αποθηκεύει τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των χρηστών. Οι επιλογές για υψηλότερο βαθμό προστασίας της ιδιωτικής ζωής θα ισχύουν για τις πληρωμές σε ψηφιακό ευρώ που δεν γίνονται σε απευθείας ηλεκτρονική σύνδεση και οι οποίες θα είναι γνωστές μόνο στον πληρωτή και τον δικαιούχο της πληρωμής.