Τρεις χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το δημοψήφισμα του 2015 όπου οι πολίτες απέρριψαν με ποσοστό 61,3% την πρόταση του σχεδίου συμφωνίας των δανειστών, μετά τη διαπραγμάτευση του Γιάννη Βαρουφάκη και του Αλέξη Τσίπρα. Το Ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 προκηρύχθηκε στις 28 Ιουνίου του 2015 με ΦΕΚ και διεξήχθη στις 5 Ιουλίου του ίδιου έτους.
Ως ερώτημα είχε αν πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας των τριών θεσμών, Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ε.Ε.), Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ε.Κ.Τ.) και Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Δ.Ν.Τ.) η οποία προτάθηκε στις 25 Ιουνίου 2015 και ως αποτέλεσμα είχε την απόρριψη της πρότασης του σχεδίου συμφωνίας με ποσοστό 61,3%.
Η πρόταση για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα τις πρώτες ώρες του Σαββάτου 27 Ιουνίου 2015.
Ήταν τα μεσάνυχτα της 26ης Ιουνίου, προς 27 Ιουνίου. Στις 00.36 συγκεκριμένα. Τότε που ο Αλέξης Τσίπρας σε ένα έκτακτο διάγγελμα ανακοινώνει ότι η χώρα πάει σε δημοψήφισμα. Το δημοψήφισμα ορίζεται για τις 5 Ιουλίου.
Στον κόσμο επικράτησε πανικός και άνθρωποι κατέβαιναν στις τράπεζες να βγάλουν λεφτά.
Ξημερώνει η 27η Ιουνίου και οι εξελίξεις τρέχουν. Συνεδριάζει το Eurogroup σε μια από τις πιο θυελλώδεις συνεδριάσεις, με τον Γιάνη Βαρουφάκη να μην παραμένει ως το τέλος.
Το bank run είναι πλέον καταστροφικό και το απόγευμα της Κυριακής 28 Ιουνίου, η ΕΚΤ καλείται να αποφασίσει εάν θα συνεχίσει να χορηγεί ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, καθώς το πρόγραμμα στήριξης τυπικά λήγει την Τρίτη. O Μάριο Ντράγκι διστάζει να λάβει μια τέτοια κατεξοχήν πολιτική απόφαση. Αποφασίζει ωστόσο να μην αυξήσει το ποσό της ρευστότητας που χορηγεί στις ελληνικές τράπεζες μέσω του ELA.
Μετά την απόφαση της ΕΚΤ, συνεδρίασε το ίδιο απόγευμα το Συμβούλιο Συστημικής Ευστάθειας που εισηγήθηκε στο υπουργικό συμβούλιο την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων. Αργά τη νύχτα της Κυριακής το υπουργικό συμβούλιο αποδέχτηκε την εισήγηση και τα ξημερώματα της Δευτέρας εκδόθηκε ΠΝΠ με την οποία η περίοδος από τις 28 Ιουνίου έως τις 6 Ιουλίου κηρύχθηκε τραπεζική αργία και τέθηκε ημερήσιο όριο αναλήψεων από τα ΑΤΜ τα 60 ευρώ. Αυτό το όριο ουσιαστικά ισχύει και σήμερα.
Σύμφωνα με τη σχετική απόφαση και πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου προς τη Βουλή, «ο ελληνικός λαός καλείται να αποφασίσει με την ψήφο του εάν πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup στις 25 Ιουνίου και αποτελείται από δύο έγγραφα, τα οποία συγκροτούν την πρόταση επί της οποίας προτείνεται το δημοψήφισμα». Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» (Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού). Το δεύτερο κείμενο τιτλοφορείται «Preliminary Debt sustainability analysis» (προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους). Το σύνταγμα με το άρθρο 44 στην αναθεώρηση του 2008 προβλέπει ποιες είναι οι διαδικασίες προκήρυξης και διενέργειας του δημοψηφίσματος.
Το κείμενο του δημοψηφίσματος αναλυτικά:
«Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους;
Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» («Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού») και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους»). Όσοι από τους πολίτες της χώρας απορρίπτουν την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΟΧΙ. Όσοι από τους πολίτες της χώρας συμφωνούν με την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ.»
Στην ανακοίνωση του τελικού αποτελέσματος πλήθος κόσμου κατεβαίνει στο Σύνταγμα όπου στήνονται χοροί.
Ο Γιάννης Βαρουφάκης παραιτείται από το υπουργείο Οικονομικών και ο Αλέξης Τσίπρας διαχειρίζεται το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.