Η Πνευμονία είναι το αποτελέσματα της αλληλεπίδρασης παθογόνων μικροοργανισμών με το σύστημα άμυνας του οργανισμού (ανοσοποιητικό σύστημα).
Μικροοργανισμοί εισέρχονται στο κατώτερο αναπνευστικό σύστημα με διάφορους τρόπους.
Η πιο συνηθισμένη πύλη εισόδου είναι ο στοματοφάρυγγας με την εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων που προέρχονται από βήχα, πταρμό ή τη φυσιολογική χλωρίδα της περιοχής.
Άλλες φορές γίνονται μικρής ποσότητας εισροφήσεις γαστρικού περιεχομένου στον πνεύμονα κατά τη διάρκεια του ύπνου (και ειδικά στους ηλικιωμένους) και σε ασθενείς με μειωμένα επίπεδα συνείδησης.
Σπανίως, εμφανίζεται πνευμονία μέσω των αιμοφόρων αγγείων (αιματογενής διασπορά -π.χ. από ενδοκαρδίτιδα) ή κατά συνέχεια ιστού (πχ από μολυσμένο δέρμα).
Διάφοροι παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορεί να προκαλέσουν πνευμονία με συχνότερους τα βακτήρια και τους ιούς .
ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΑ ΑΙΤΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑΣ
Συχνότερα
Πνευμονιόκοκκος (Streptococcus pneumoniae)
Μυκόπλασμα (Mycoplasma pneumoniae
Αιμόφιλος (Haemophilus influenzae )
Χλαμύδια (C. Pneumoniae)
Λεγιονέλλα (Legionella spp.)
Ιοί του αναπνευστικού (ιός της γρίπης Α,Β, ιός αναπνευστικού συγκυτίου)
Σπανιότερα
Μύκητες
Παράσιτα
Ρικέτσιες (πυρετός Q)
Ιοί (γρίπη των πτηνών, χοίρων, SARS)
Υπάρχει μια ποικιλία παραγόντων που καθιστούν τον οργανισμό ιδιαίτερα επιρρεπή σε διαφορετικούς παθογόνους μικροοργανισμούς.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ
Αλκοολισμός
Κάπνισμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
Ηλικία (μικρότερη από 5 και μεγαλύτερη από 65 έτη)
Υποθρεψία / κακή διατροφή
Αδυναμία στο ανοσοποιητικό σύστημα από παθήσεις (πχ AIDS) ή φάρμακα (πχ χημειοθεραπεία)
Χρόνιες βλάβες στους πνεύμονες (πχ βρογχιεκτασίες ή κοιλότητες)
Άνοια, εγκεφαλικό ή μειωμένο επίπεδο συνείδησης
Πρόσφατη νοσηλεία
Ταξίδια
Κακή συντήρηση κλιματιστικών ή υδραυλικών εγκαταστάσεων
Ρύπανση ατμόσφαιρας/ έκθεση σε χημικούς παράγοντες
Επιδημίες γρίπης
Κατοικίδια (πουλιά, τρωκτικά)- κτηνοτροφία (πρόβατα, κατσίκες, κοτόπουλα κτλ)
Συμπτώματα
Η πνευμονία μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους και τα συμπτώματα ποικίλουν, από αρκετά ήπια έως δυνητικά θανατηφόρα.
Ο ασθενής εμφανίζει συχνά πυρετό με ταχυκαρδία ενώ μπορεί να παρουσιάζει ρίγος ή / και έντονες εφιδρώσεις.
Ο βήχας αποτελεί επίσης συχνό σύμπτωμα και μπορεί να είναι είτε ξηρός είτε παραγωγικός με βλεννώδη, πυώδη ή και αναμεμιγμένα με αίμα (αιμόφυρτα) πτύελα.
Σε σοβαρότερες περιπτώσεις μπορεί να εμφανισθεί δύσπνοια επίσης ποικίλης βαρύτητας- από ήπια δύσπνοια κατά την κόπωση έως σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια.
Εάν προσβληθεί ο υπεζωκότας, ο ασθενής εμφανίζει πόνο στο θώρακα.
Έως και 20% των ασθενών μπορεί να έχουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως ναυτία, έμετο ή διάρροια.
Τέλος, η πνευμονία συνοδεύεται συχνά από γενικευμένα συμπτώματα όπως αδυναμία, ανορεξία, κόπωση, πονοκέφαλο, πόνο στους μυς και τις αρθρώσεις.
Εξετάσεις
Η υποψία πνευμονίας ξεκινά από το ιστορικό και την κλινική εξέταση. Η επιβεβαίωση γίνεται με την ακτινογραφία θώρακος.
Ανάλογα με την περίπτωση, για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση μπορεί να απαιτηθούν παραπάνω εξετάσεις.
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑΣ
Ακτινογραφία θώρακος
Αξονική Τομογραφία θώρακος
Γενική Αίματος
Βιοχημικός έλεγχος
Καλλιέργεια δειγμάτων αίματος, πτυέλων, πλευριτικού υγρού/ εξέταση φαρυγγικού επιχρίσματος
Αντιγόνα ούρων για λεγιονέλλα/πνευμονιόκοκκο
Αναζήτηση αντισωμάτων ή γενετικού υλικού (PCR) για κάποιους μικροοργανισμούς
Παρακέντηση θώρακα
Βρογχοσκόπηση
Θεραπεία
Η θεραπεία της πνευμονίας στηρίζεται στην αντιβιοτική αγωγή. Η αντιβίωση χορηγείται από τους θεράποντες ιατρούς είτε εμπειρικά καλύπτοντας τις πιο πιθανές περιπτώσεις παθογόνων, είτε αιτιολογικά, όταν έχει απομονωθεί ο υπεύθυνος μικροοργανισμός και έχει βρεθεί σε ποια αντιβιοτικά είναι ευαίσθητος (αντιβιόγραμμα).
Τα γενικά συμπτώματα της πνευμονίας αντιμετωπίζονται με αντιπυρετικά, χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών, και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Απαραίτητα είναι η ξεκούραση του ασθενή, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται νοσηλεία σε νοσοκομείο ή μονάδα εντατικής θεραπείας.
Σε περίπτωση σχηματισμού πύου στην υπεζωκοτική κοιλότητα (εμπύημα) η παροχέτευση γίνεται με ειδικούς σωλήνες (Βullau), ενώ σε ιδιαίτερα επιπεπλεγμένες περιπτώσεις, απαιτείται χειρουργική επέμβαση για τον καθαρισμό της περιοχής (αποφλοίωση).
Πρόγνωση/πρόληψη
Η πνευμονία έχει συνήθως καλή πρόγνωση. Με τη χορήγηση αντιβιοτικών τα συμπτώματα υποχωρούν μετά από δύο εβδομάδες περίπου. Σε ηλικιωμένα άτομα, πιθανώς να απαιτείται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για πλήρη ανάρρωση.
Η θνητότητα για ασθενείς που δεν χρειάζεται να νοσηλευθούν είναι 1%, ενώ όσοι έχουν βαρύτερη πνευμονία ή επιπλέον προβλήματα υγείας, οπότε χρειάζεται να εισαχθούν στο νοσοκομείο, έχουν μεγαλύτερη θνητότητα (περίπου 10%).
Η πρόληψη της πνευμονίας περιλαμβάνει τον αντιγριπικό εμβολιασμό κάθε χρόνο καθώς και το αντιπνευμονιοκοκκικό εμβόλιο. Ο πνευμονιόκοκκος είναι το πιο συχνό μικρόβιο που προκαλεί πνευμονία. Κάποιες ομάδες ατόμων έχουν αυξημένο κίνδυνο να και χρειάζεται να εμβολιασθούν.
ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΟΒΑΡΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΚΟΚΙΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ
Μικρά παιδιά άνω των 2 ετών και ενήλικες > 60 ετών
Συγγενείς αντισωματικές ανεπάρκειες (κυρίως έλλειψη της IgG2)
Μόλυνση με τον ιό HIV
Επίκτητη ανοσοκαταστολή εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας ή άλλης (εκτός του HIV) ιογενούς λοίμωξης
Μειονεκτική σπληνική λειτουργία ή ασπληνία π.χ. με δρεπανοκυτταρική νόσο, με υπερσπληνισμό, με χειρουργική αφαίρεση του σπλήνα
Νεφρωσικό σύνδρομο ή χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
Σακχαρώδης διαβήτης
Χρόνια συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
Χρόνιες πνευμονοπάθειες
Άτομα με διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού από συγγενείς ή επίκτητες αιτίες
Το κάπνισμα επίσης προδιαθέτει σε λοιμώξεις του αναπνευστικού και επιδεινώνει την πορεία τους. Η διακοπή καπνίσματος αποτελεί βασικό μέτρο στην πρόληψη της πνευμονίας.
Πηγή: ygeia.tanea.gr