Σαν σήμερα το 1982 το πλοίο «Παναγιώτης» ξεβράζεται στην πιο διάσημη παραλία της Ζακύνθου. Πως όμως έφτασε εκεί;
Η παραλία ναυάγιο, η πιο γνωστή παραλία της Ζακύνθου, είναι δημιούργημα μιας ιδιοτροπίας της φύσης και ενός ναυτικού ατυχήματος υπό μυθιστορηματικές συνθήκες. Η ιδιοτροπία της φύσης είναι οι σεισμογενείς δυτικές ακτές της Ζακύνθου και τα βαθιά νερά του Ιόνιου πελάγους που τις σμιλεύουν αιώνες τώρα.
Το ναυτικό ατύχημα είναι το ναυάγιο του εμπορικού πλοίου Παναγιώτης, που στις 30 Σεπτεμβρίου 1982 με παράνομο φορτίο κούτες με αφορολόγητα τσιγάρα, προσάραξε στην συγκεκριμένη παραλία. Ο μοναδικός αυτός συνδυασμός της ανέγγιχτης από το ανθρώπινο χέρι παραλίας με το σκουριασμένο σκαρί στο μέσον της δημιούργησε το πιο πολυφωτογραφημένο θέμα στην Ζάκυνθο.
Το πλοίο “Παναγιώτης” ανήκε σε έναν Κεφαλλονίτη, ονόματι Χαράλαμπο Κομποθέκλα, και μετέφερε λαθραία τσιγάρα, που παραλάμβανε από λιμάνια της Γιουγκοσλαβίας και της Αλβανίας, τα οποία μεταφόρτωνε σε μικρά ταχύπλοα πλοιάρια με προορισμό τη γειτονική μας Ιταλία. Καπετάνιος και πλήρωμα ήταν επίσης από την Κεφαλλονιά, ενώ το παράνομο φορτίο συνόδευαν κάθε φορά και δύο Ιταλοί λαθρέμποροι, οι οποίοι και επέβλεπαν την παράδοση. Το “ναυάγιο” ξεκίνησε από πειρατεία…
Καπετάνιος και πλήρωμα συνέλαβαν τους Ιταλούς συνοδούς του φορτίου, τους έκλεισαν σε μια καμπίνα και αφού συνεννοήθηκαν με διαφορετικούς μεσολαβητές, αποφάσισαν να πουλήσουν για λογαριασμό τους το παράνομο εμπόρευμα. Οδήγησαν το πλοίο στο σημείο που γνωρίζουμε, τον όρμο του “Σπυριλή”, και περίμεναν. Λόγω όμως των κακών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν, προσάραξαν στα αβαθή του όρμου. Άρχισαν τότε να ξεφορτώνουν στη μικρή αμμουδιά τις κούτες με τα τσιγάρα, μήπως και κατορθώσουν και αποκολλήσουν το σκάφος. Όμως τα πράγματα δυσκόλεψαν, δεν μπόρεσαν να τα καταφέρουν, ενώ παράλληλα αρκετές κούτες με τσιγάρα παρασύρθηκαν από τα κύματα, με αποτέλεσμα να εκβραστούν στη γύρω περιοχή. Στη συνέχεια, οι ναυτικοί του πλοίου, αφού ελευθέρωσαν τους δύο Ιταλούς, το εγκατέλειψαν και σκαρφαλώνοντας την απόκρημνη πλαγιά βρήκαν τρόπο να φθάσουν στην πόλη της Ζακύνθου.
Στο μεταξύ και, αφού είχε πλέον ξημερώσει, οι κάτοικοι των Βολιμών είδαν τα επιπλεόντα τσιγάρα στη θάλασσα και άρχισαν να τα μαζεύουν και να τα μεταφέρουν στα χωριά τους. Πρέπει να αναφερθεί ότι τα πακέτα ήταν με τέτοιο τρόπο συσκευασμένα, ώστε να μη καταστρέφεται το περιεχόμενό τους από το θαλασσινό νερό, αν για κάποιο λόγο κατέληγαν στη θάλασσα. Αποθήκευσαν τα τσιγάρα λοιπόν όπου μπορούσαν, σε αποθήκες, κατοικίες, φούρνους, στάβλους, λινούς.
Σαν μαθεύτηκε το γεγονός από τις Αρχές, οι ναυτικοί συνελήφθησαν και ύστερα από έρευνες εντοπίστηκαν και τα τσιγάρα στα σπίτια των χωρικών, και από εκεί μεταφέρθηκαν στο τελωνείο του νησιού. Αργότερα ακολούθησε δίκη, όπου καταδικάστηκαν ο πλοιοκτήτης και οι πειρατές – λαθρέμποροι, τα δε τσιγάρα πουλήθηκαν σε πλειστηριασμό και οι Ιταλοί απελάθηκαν στην πατρίδα τους.
Ακολούθησε στη συνέχεια η λεηλασία του πλοίου. Όποιος ήθελε, πήγαινε στο προσαραγμένο πλοίο και αποσπούσε ό,τι μπορούσε να μεταφερθεί από αυτό. Τα πάντα έγιναν φύλλο και φτερό. Έμεινε σκέτο κουφάρι, να χτυπιέται από τον αγέρα, να σκουριάζει και να κατατρώγεται από την αλμύρα του θαλασσόνερου. Παράλληλα, τα κύματα συσσώρευαν σιγά σιγά όλο καιπερισσότερα βότσαλα μεγαλώνοντας την σπιάντσα και αποκόβοντας την επαφή του πλοίου με τη θάλασσα. Κάπου εκεί τραβήχτηκαν και οι πρώτες φωτογραφίες και φανερώθηκε στους πολλούς η ομορφιά του τοπίου. Η ομορφιά εκείνη, που είχε γενναιόδωρα χαρίσει η Ζακυνθινή φύση, και την προσδιόριζε πληθωρικά μια εικόνα γεμάτη από φως και χρώμα.
Με την ανάπτυξη του τουρισμού και με δεδομένη την ύπαρξη των σπηλαίων της περιοχής, που ήταν γνωστά από τα παλαιότερα χρόνια, εντάξανε οι βαρκάρηδες και την επίσκεψη στον όρμο του ναυαγίου, όπως πλέον ονομάστηκε ο όρμος του Σπυριλή. Άς κάνουμε όμως ένα ταξίδι στο παρελθόν.
Προτού συμβεί το ναυάγιο, η περιοχή ήταν γνωστή στους ψαράδες της δυτικής ορεινής περιοχής και σε κάποιους υποψιασμένους αναζητητές της φυσικής ομορφιάς του νησιού, έτσι όπως προσφερόταν από ψηλά, από τους απόκρημνους γκρεμούς, σαν έφταναν εκεί για να ξεκουράσουν το μάτι τους, να αναπνεύσουν τον αγέρα του βουνού και της θάλασσας, και να θαυμάσουν το μοναδικά στολισμένο με μύρια χρώματα ηλιοβασίλεμα. Σε όσους δηλαδή έφταναν στις πέρα του Αγίου Γεωργίου στα Γκρεμνά, απόκρημνες πλαγιές των βουνών.
Τρόποι επίσκεψης
Το Ναυάγιο μπορεί να είναι δύσβατο, όμως, οι μικρές κρουαζιέρες που γίνονται καθημερινά στη Ζάκυνθο και κάνουν τον περίπλου του νησιού, με αφετηρία, είτε το λιμάνι της πόλης της Ζακύνθου, είτε τις Αλυκές, είτε τον κόλπο του Λαγανά, κάνουν την παραλία προσιτή στον καθένα. Για όσους θέλουν να θαυμάσουν την παραλία με το ναυάγιο από ψηλά, πρέπει να φτάσουν μέχρι το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου των Γκρεμνών. Λίγο πιο κάτω από το μοναστήρι υπάρχει μια σιδερένια εξέδρα που κρέμεται στο κενό, από εκεί θα θαυμάσετε με δέος την πανέμορφη παραλία με το ναυάγιο και τις γύρω απόκρημνες ακτές.
Για ποτό πήγε η Πάρις Χίλτον, 180.000 ευρώ ξόδεψε!
Αυτή είναι πελάτισσα! Να έρθει μία φορά στο μαγαζί και να δίνει σε λίγες ώρες τον τζίρο ολόκληρου του μήνα! Άσε που άφησε και φιλοδώρημα περίπου 80.000 ευρώ!
Το «τυχερό» μαγαζί στο οποίο βρέθηκε το άτακτο κορίτσι ήταν το ιστορικό κλάμπ «Marquee» στη Νέα Υόρκη, εκεί όπου πρωτοεμφανίστηκαν το 1963 οι «Rolling Stone».
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η Πάρις έδωσε 100.000 ευρώ σε ποτά, αφού επέλεξε να πιει μία από τις πιο ακριβές σαμπάνιες του κόσμου, την «Ace of Spades», ενώ τα υπόλοιπα τα άφησε πουρμπουάρ στους σερβιτόρους!
Τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον
Κι όμως στην Ελλάδα υπάρχουν πλούσιοι και δεν ζουν στα ακριβά προάστια των Αθηνών αλλά στην… Πτολεμαΐδα!
Τα νέα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αποδεικνύουν, μεταξύ άλλων, ότι σε πολλές περιπτώσεις οι πλούσιοι, μάλλον, δεν δηλώνουν τόπο κατοικίας στην Ελλάδα.
Όπως αναφέρει το bankingnews.gr, η στατιστική προσέγγιση άλλαξε σε σχέση με το παρελθόν με αποτέλεσμα να χαθεί το κριτήριο των 100.000 ευρώ και να διευρυνθεί ο αριθμός των οικονομικά «εύπορων» φορολογουμένων.
Έτσι, οι μόνιμοι κάτοικοι της Πτολεμαΐδας, της Μεγαλόπολης και της Τρίπολης εμφανίζονται οικονομικά ισχυροί, ενώ στα ακριβά προάστια των Αθηνών φαίνεται πως ζει η μεσαία τάξη!
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων μόλις 233.087 δηλώσεις εμφάνισαν εισοδήματα υψηλότερα των 44.020,54 ευρώ για το οικονομικό έτος 2013 και αφορούν το σύνολο της χώρας, ενώ 548.581 φορολογούμενοι δήλωσαν έως 2.934,70 ευρώ το 2013 και 994.365 πολίτες 5.869,41 ευρώ.
Δηλαδή 1.542.946 Έλληνες είναι σε θέση να ξοδέψουν έως 16 ευρώ την ημέρα!
Η Κοζάνη συνεισέφερε 2.473 φορολογικές δηλώσεις το 2012 με εισοδήματα υψηλότερα των 44.020,54 ευρώ, την ώρα που στην Εκάλη ο αριθμός των δηλώσεων ανήλθε σε 778 το 2012 και σε 681 το οικονομικό έτος 2013.
Και μπορεί οι «πλούσιοι» όμως της Κοζάνης να περιορίστηκαν σημαντικά με βάση τις φορολογικές δηλώσεις του 2013 και ο συνολικός τους αριθμός μειώθηκε σε 1.565 σε διάστημα δώδεκα μηνών και οι πλούσιοι της Φιλοθέης να μειώθηκαν σε 889 με βάση τις φορολογικές δηλώσεις του 2013 από 1.019 το 2012, ωστόσο, οι φορολογούμενοι της Πτολεμαΐδας παραμένουν πιο ισχυροί αφού το 2012 υποβλήθηκαν 1.829 δηλώσεις και 1040 το 2013.
Ένας νευρολόγος λέει ότι, εφόσον ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μέσα σε 3 ώρες τύχει νοσηλείας, μπορεί να αντιστραφεί πλήρως από τις επιπτώσεις του εγκεφαλικού επεισοδίου.
ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ εγκεφαλικό επεισόδιο να θυμηθούμε τα ’3 βήματα, S T R. Διαβάστε και μάθετε.
Μερικές φορές τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού είναι δύσκολο να εντοπιστούν. Δυστυχώς, η έλλειψη συνειδητοποίησης φέρνει την καταστροφή. Το θύμα με εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να υποστεί σοβαρή βλάβη στον εγκέφαλο όταν οι άνθρωποι γύρω του αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου.
Τώρα, οι γιατροί λένε οτι ένας θεατής μπορεί να αναγνωρίσει ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, θέτοντας σε αυτόν(ην) τρία απλά ερωτήματα:
S (smile)* Ζητήστε από το άτομο να χαμογελάσει. T (talk) * Ζητήστε από το άτομο να μιλήσει λέγοντας μία απλή φράση, (πχ.σήμερα είναι μία ηλιόλουστη μέρα) R (raise) * Ζητήστε από αυτόν(ην) να σηκώσει τα χέρια του.
Αν αυτός ή αυτή έχει πρόβλημα με κάποια από αυτά τα καθήκοντα,καλέστε τον αριθμό κλήσης έκτακτης ανάγκης αμέσως και περιγράψτε τα συμπτώματα του ατόμου.
Και νέες ενδείξεις(συμπληρωματικά) ενός Εγκεφαλικού ——– Βγάλτε έξω τη γλώσσα σας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ένα άλλο «σημείο» από εγκεφαλικό επεισόδιο είναι το εξής: Ζητήστε από το άτομο να «βγάλει» έξω τη γλώσσα του.
Αν η γλώσσα είναι «στραβά», αν πηγαίνει δηλαδή στην μία ή την άλλη πλευρά, είναι επίσης μια ένδειξη εγκεφαλικού επεισοδίου.
Ένας καρδιολόγος λέει εάν ο καθένας που παίρνει αυτό το e-mail που στέλνει σε 10 άτομα, μπορείτε να στοιχηματίσετε ότι τουλάχιστον μία ζωή θα σωθεί ή κοινοποιήστε το στο τοίχο σας
Ξέρω πως με βρίζετε απο μέσα σας αλλά πίστευα πάντα πως οι πράξεις μας πρεπει να έχουν συνέπειες.
Όλα τα χρόνια που ήμουν παντρεμένη, βαρέθηκα να κάθομαι σε μια μεριά να υπομένω, να ανέχομαι να με κοροιδεύουν στα μούτρα μου, να μην μιλάω και να βγαίνουν οι άλλοι λάδι.
Το διαζύγιο και το αποκλειστικό μεγάλωμα των παιδιών μου με άλλαξε. Ας πούμε ότι με σκλήρυνε.
2 χρόνια μετά το διαζύγιο γνώρισα ένα παλικάρι στο φεισμπουκ. Η προσέγγιση γνωστή αλλά αξιοπρεπής, δεν ήταν λιγούρης ή πέφτουλας.
Αρχίσαμε να μιλάμε γιατί μέναμε σε κοντινές περιοχές. Δεν είχα δει κάτι ύποπτο ή περίεργο στο προφίλ του, μόνο φωτο δικές του και φίλων του.
Όταν τον ρώτησα αν ήταν ελεύθερος μου είπε πως είχε χωρίσει απο μια μεγάλη σχέση 5 ετών αλλά δεν είχε πρόβλημα να ξανακάνει σχέση και ότι του άρεσα.
Βγήκαμε μια φορά βγήκαμε δύο και γίναμε ζευγάρι. Ερωτεύτηκα και μάλιστα πολύ. Μετά από 6 μήνες σχέσης γνώρισε και τα παιδιά μου καθώς είχαμε συζητήσει να το πάμε πιο σοβαρά και να συζήσουμε. Τα παιδιά τον λάτρεψαν.
Μπαινόβγαινε έτσι σπίτι μου ένα χρόνο. Σύνολο ενάμιση χρόνο σχέση, δεν μου είχε δώσει το παραμικρό δικαίωμα, δεν είχα δει απολύτως τίποτα περίεργο, όποτε τον καλούσα απαντούσε, βγαίναμε κανονικά. Το μόνο ίσως καμπανακι ήταν που όποτε έμπαινε σπίτι έκλεινε το τηλέφωνό του για να μην μας ενοχλήσει κανείς από τη δουλειά όπως έλεγε και κάποιες φορές ερχόταν με το εταιρικό αμάξι και οχι με το δικό του το οποίο δικαιολογούσε ως ότι το δικό του είχε χαλάσει ή το εταιρικό το ήθελε για να πάει απευθείας σε πελάτες μετά κλπ. Δεν πήγε ο νους μου στο κακό.
Μετά λοιπόν απο ενάμιση χρόνο σχέσης ταξίδια εκδρομές τα παιδιά μου ενθουσιασμένα, ανοίγω τον υπολογιστή και τι να δω;
Φωτογραφία ένα μπλε μπαλόνι που έλεγε “It’s a boy” και έναν φίλο του, να έχει κάνει ταγκ αυτόν και τη γυναίκα του και να τους δίνει συγχαρητήρια, να σας ζήσει και τέτοια.
Έμεινα κάγκελο. Τον παίρνω τηλέφωνο, έξαλλη τον ρωτάω τί είναι αυτό που είδα και μου λέει “γέννησε η γυναίκα του φίλου μου και με έκανε ταγκ γιατί θα γίνω νονός”.
Μα σου γράφει να σας ζήσει, πώς γίνεται να είσαι εσύ ο νονός και να σου λένε να σου ζήσει; ρώτησα αλλά απάντηση δεν πήρα παρά μόνο ότι είχε δουλειά και θα τα πούμε από κοντά.
Και ναι έκανα την κατινιά.
Ο τύπος εκτός από ταγκ είχε κάνει και check in και φαινόταν το μαιευτήριο. Παίρνω τηλέφωνο, ρωτάω πότε έχουν επισκεπτήριο, μου λένε ότι λόγω κόβιντ δεν δέχονται επισκέψεις οι λεχώνες στα δωμάτια αλλά μπορώ να δω το άτομο που θέλω στο σαλόνι, κάτω στην καφετέρια.
Και πάω από εκεί, πλησιάζω την γραμματεία και ρωτάω αν μπορούν να ενημερώσουν την κυρία τάδε να κατέβει γιατί έχει έρθει η ξαδέρφη της να τη δει.
Περιμενω στο καφέ και έρχεται, την αναγνώρισα από τις φωτο. Την πλησιάζω, της λεω να μην κάνει φασαρία να κάτσουμε κάπου πιο πέρα να της μιλήσω 5 λεπτά.
Της ζήτησα συγγνώμη και ότι δεν ήθελα το κακό της ίσα ισα ό,τι έκανα ήταν για το καλό και το δικό της.
Της είπα ποια είμαι της έδειξα μηνύματά του και φωτογραφίες μας. Την αντίδρασή της, δεν την περίμενα με τίποτα.
Περίμενα να κλάψει να με βρίσει κάτι. Αντιθέτως…
Τα είδε όλα με απάθεια, με άκουσε με ακόμα μεγαλύτερη απάθεια και μου είπε “Ωραία και εγώ τί να κάνω τώρα;”.
Της λέω δεν σε νοιάζει που σε κοριδεύει; Μου λεει αφού μου πληρώνει τα πάντα και έκανα και το παιδί του ας πάει όπου θέλει.
Σιχάθηκα όταν κατάλαβα πως ερήμην μου, είχα βρεθεί στη μέση μιας αρρωστημένης κατάστασης.
Γυρίζοντας σπίτι σε όλο τον δρόμο έκλαιγα. Όταν έφτασα κατέρρευσα.
Αυτός με πήρε και είχε το θράσσος να ωρύεται ότι πήγα να του χαλάσω το σπιτι (το χαλασμένο).
Το δικό μου σπίτι, τα δικά μου παιδιά που δεν έφταιξαν σε τίποτα, ποιος θα τα ξαναέφτιαχνε;
Τον μπλόκαρα από παντού. Έτρεχα σε ψυχολόγους πόσο καιρό. Στα παιδιά είπα ότι έφυγε ταξίδι.
Μετά από 9 μήνες έκανα το λάθος να μπω από άλλο προφίλ ενώ μου ειχαν πει οι ψυχολόγοι να σταματήσω καθε επαφή.
Με έτρωγε όμως η περιέργεια.
Είδα φωτογραφίες της βάπτισης του μωρού. Αυτός ατάραχος δίπλα στη γυναίκα του και το παιδί τους, χαλαρός, σαν μην γ@μησε τη ζωή κανενός.
Οι επαγγελματίες υγείας συμβουλεύουν να μην πετάμε την πέτσα από το κοτόπουλο μας. Τώρα, μπορούμε να απολαύσουμε την πετσούλα του χωρίς ενοχές!
Η αφαίρεση της πέτσας απ’το κοτόπουλο πάντα με ενοχλούσε, δεδομένου ότι με τα κατάλληλα μπαχαρικά γίνεται το καλύτερο σημείο του. Αλλά πολλοί το κάνουν αυτό για λόγους “δίαιτας”.
Η πέτσα του κοτόπουλου δεν είναι μόνο «λίπος» άλλα κάνει καλό στην καρδιά!
Το λίπος για πολλούς είναι απαγορευτικό. Η ιδανικότερη περίπτωση είναι να προσπαθούμε να αποφύγουμε τα τρανς λιπαρά, συνήθως από τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία συμβάλουν στην υψηλή αρτηριακή πίεση και στη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες.
Ωστόσο, τα μονοακόρεστα λίπη όπως εκείνα που βρίσκονται στα λιπαρά ψάρια και το αβοκάντο μας κάνουν καλό λόγω των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων τα οποία είναι απαραίτητα για την υγεία του εγκεφάλου.
Τα ακόρεστα λιπαρά, τα οποία είναι τα λίπη που βρίσκονται στην πέτσα του κοτόπουλου, περιέχουν ωμέγα-6 λιπαρά οξέα τα οποία είναι επίσης ευεργετικά.
Αφαιρώντας της πέτσα αφαιρείτε και θερμίδες!
Αν μετράτε τις θερμίδες σας, την οποία πρακτική δεν συστήνουμε γιατί θα πρέπει να τρώτε καλά για να πετύχετε ένα συγκεκριμένο στόχο γυμναστικής, η αφαίρεση της πέτσας απ’ το κοτόπουλο αφαιρεί μόνο πενήντα θερμίδες στα 340 γραμμάρια στήθους κοτόπουλου.
Οι θερμίδες δεν είναι εχθρός σας. Ο μεταβολισμός του σώματός σας δεν εξαρτάται από το ποσό των θερμίδων που καταναλώνετε, αλλά η ποιότητα και ο ρυθμός των δραστηριοτήτων που συνδυάζετε με αυτές κάνουν τη διαφορά.
Η πέτσα του κοτόπουλου μπορεί να προσφέρει τη γεύση που χρειάζεστε χωρίς τίποτα επιπλέον!
Όταν το κοτόπουλο μαγειρεύεται με την πέτσα του γίνεται πιο ζουμερό.
Τρώγοντας τη νόστιμη, καρυκευμένη πέτσα θα σας αποτρέψει από την προσθήκη υπερβολικής ποσότητας αλατιού και θα σας κάνει να αποφύγετε τις σάλτσες που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε συνθετικά σάκχαρα.
«Τώρα όλα αυτά βέβαια ανήκουν στο παρελθόν, και την παλιά μου ζωή τη θυμάμαι σαν ένα κακό όνειρο που όταν θα το ιδείς τινάζεσαι από το κρεβάτι σου. Έτσι περίπου τινάζομαι όταν αναπολώ την περασμένη μου ζωή και θυμηθώ τις κακές στιγμές της. Τώρα πια η ζωή μου είναι στρωμένη», έλεγε ο «πατριάρχης» του ρεμπέτικου στην αυτοβιογραφία του, εννοώντας προφανώς τα δύσκολα χρόνια που πέρασε ως ρεμπέτης.
Πάντοτε επίκαιρος, αφού τα τραγούδια του αποτύπωναν τα βάσανα της φτώχειας, τον κοινωνικό αποκλεισμό, την απελπισία και τον αγώνα των ανθρώπων για αξιοπρεπή ζωή, ο Μάρκος Βαμβακάρης μιλά με τους στίχους και τη μουσική του κατευθείαν στην ελληνική ψυχή μας όσα χρόνια κι αν περάσουν.
Ως ακρογωνιαίος λίθος της λαϊκής μας μουσικής, ο Βαμβακάρης συνόψισε με τη ζωή και τη δουλειά του όλη την ιδιαιτερότητα των ρεμπετών αλλά και την ιδιόρρυθμη σχέση τους με την κοινωνία, στρώνοντας στην πορεία το χαλί της λαϊκής μας μουσικής.
Ο κορυφαίος ίσως συνθέτης του ρεμπέτικου τραγουδιού ήταν ένας μάγκας, ένας ρεμπέτης με τα όλα του, προλειαίνοντας το έδαφος για να πατήσει πάνω του όλο το σύγχρονο λαϊκό τραγούδι…
Πρώτα χρόνια
Ο Μάρκος Βαμβακάρης γεννιέται στις 10 Μάιου 1905 στην Άνω Σύρο μέσα σε καθολική οικογένεια, από όπου πήρε και το παρατσούκλι «Φράγκος» (όπως και ο πατέρας του). Η πολυμελής φαμίλια ζούσε από τον οργανοπαίκτη πατέρα, ο οποίος έπαιζε ζαμπούνα, και σύντομα ο μικρός Μάρκος θα βρεθεί στο πλευρό του να πλαισιώνει την ορχήστρα σε γιορτές και πανηγύρια παίζοντας τουμπί: ήταν δεν ήταν 8 χρονών όταν έγινε ξεφτέρι στο μουσικό όργανο.
Η καταραμένη φτώχεια δεν τον άφησε να τελειώσει το σχολείο κι έτσι πριν καλά καλά καταλάβει τον εαυτό του, βρέθηκε να κάνει πάμπολλες δουλειές του ποδαριού, συμβάλλοντας στο πενιχρό οικογενειακό εισόδημα. Δούλεψε ως λούστρος, βοηθός μανάβη, εργάτης σε φάμπρικα, μαθητευόμενος αγρότης, μέχρι και εφημερίδες πούλησε για να βγάλει τα προς το ζην.
Σε ηλικία 12 ετών, μετανάστευσε μόνος από τη Σύρο στον Πειραιά, με την υπόλοιπη φαμίλια να τον ακολουθεί αρκετά αργότερα. Η ζωή για το παιδί στην πρωτεύουσα μόνο εύκολη δεν ήταν και ο Μάρκος συνέχισε τη βαριά χειρωνακτική δουλειά: λιμενεργάτης, φορτοεκφορτωτής, λαχαναγορίτης, βοηθός καφετζή κ.ά. Και βέβαια εκδορέας στα δημοτικά σφαγεία του Πειραιά και κατόπιν της Αθήνας, η επίσημη δουλειά του από το 1925-1935 περίπου.
Ο πρώτος του γάμος ήρθε σε ηλικία 21 ετών, με την Ελένη Μαυροειδή, την οποία αποκαλούσε «Ζιγκοάλα» ο Μάρκος. Ταυτοχρόνως, άρχισε να γρατσουνά το μπουζούκι και ο λαϊκός θρύλος τον θέλει να ορκίζεται ότι θα έκοβε τα δάχτυλά του αν δεν γινόταν δεξιοτέχνης στο είδος! Το μπουζούκι το πρωτόπιασε όταν υπηρετούσε τη θητεία του το 1925 και δεν το ξανάφησε ποτέ. Και έγινε βέβαια δεξιοτέχνης αρκετά γρήγορα: το 1933 είχε ήδη κάνει ένα μικροόνομα στους τεκέδες του Πειραιά, γράφοντας πλέον δικούς του στίχους και μουσική.
Πλέον είναι αναπόσπαστο μέλος των ουζερί και των χαμαιτυπείων του Πειραιά, το κέντρο της φτωχολογιάς, της παρανομίας, των ναρκωτικών και της πορνείας εκείνη την εποχή, και γνωρίζεται με τους Γιώργο Μπάτη, Στράτο Παγιουμτζή (Τεμπέλη), Δημήτρη Γκόγκο ( Μπαγιαντέρα), Στέλιο Κερομύτη, Ανέστη Δελιά (Αρτέμη), Στέλιο Κρυδάκια και τους άλλους σημαντικούς μουσικούς του καιρού.
Όταν κυκλοφόρησε το πρώτο του τραγούδι, το «Εφουμέρναμε ένα βράδυ» (Νοέμβριος του 1932), αυτή ήταν πράγματι η πρώτη ηχογράφηση με μπουζούκι στη Ελλάδα! Παρά το γεγονός ότι αμφέβαλλε για τη φωνή του, τόλμησε να το τραγουδήσει ο ίδιος και ένας λαϊκός θρύλος είχε μόλις γεννηθεί…
Επιτυχίες
Ακολουθούν κι άλλες ηχογραφήσεις («Ο μαστούρης», «Μόρτισσα χασικλού» κ.ά), οι οποίες όμως δεν προωθήθηκαν από τη δισκογραφική (Columbia), τόσο για τον ακραίο στίχο τους όσο και για τις ενορχηστρώσεις, στις οποίες δεσπόζουν τα μπουζούκια και οι μπαγλαμάδες, μουσικά όργανα του υποκόσμου, των φυλακών και των τεκέδων!
Αν και δεν ήταν ο πρώτος που κυκλοφόρησε τραγούδια με «χασικλίδικο» περιεχόμενο (κυκλοφορούσαν ήδη από το 1925 από τους μικρασιάτες πρόσφυγες), στιγματίστηκε αμέσως από τους υπεύθυνους της δισκογραφικής και πέρασε στην αφάνεια.
Απογοητευμένος, μετακομίζει στην ανταγωνίστρια εταιρία Odeon του Μίνωα Μάτσα όπου γραμμοφωνεί τα «Καραντουζένι» («Έπρεπε να ’ρχόσουνα βρε μάγκα στον τεκέ μας»), «Χαρμάνης», «Δερβίσης» κ.ά., τα οποία γνωρίζουν πρωτόγνωρη επιτυχία, σημειώνουν μεγάλες πωλήσεις και ανοίγουν έτσι διάπλατα τον δρόμο για να καθιερωθεί το μπουζούκι και το ρεμπέτικο τραγούδι στην ελληνική δισκογραφία!
Εδώ αρχίζουν οι πρώτες δισκογραφικές περιπέτειές του: βλέποντας η Columbia τις επιτυχίες του Μάρκου, τον καλεί πίσω, καθώς ήταν δεμένος με συμβόλαιο. Χαρακτηριστικό είναι ότι η μεγάλη επιτυχία της εποχής, η «Φραγκοσυριανή» (1935), ηχογραφήθηκε για λογαριασμό της Columbia (όπως και 24 ακόμα κομμάτια), ενώ όταν τηρήθηκαν οι ρήτρες του συμβολαίου του, έφυγε αμέσως για την Odeon, με την οποία συνδέεται εξάλλου ο κύριος όγκος του έργου του.
Για τη μεγαλύτερη επιτυχία του, τη «Φραγκοσυριανή» (αν και δεν θα γινόταν ανάρπαστη πριν από το 1954, όταν θα την τραγουδούσε ο Γρηγόρης Μπηθικώτσης), ο Μάρκος θυμόταν: «Όλος ο κόσμος της Σύρου μ’ αγαπούσε πολύ, διότι κι εγώ ήμουν Συριανός και το είχαν καμάρι οι Συριανοί. Κάθε καλοκαιράκι με περίμεναν να πάω στη Σύρα να παίξω και να γλεντήσει όλη η Σύρα μαζί μου. Το 1935 πήρα μαζί μου τον Μπάτη, τον αδερφό μου τον μικρό και τον πιανίστα Ροβερτάκη και πήγα για πρώτη φορά στη Σύρο, σχεδόν είκοσι χρόνια αφότου έφυγα από το νησί. Πρωτόπαιξα, λοιπόν, σ’ ένα μαγαζί στην παραλία, μαζεύτηκε όλος ο κόσμος.
Κάθε βράδυ γέμιζε ο κόσμος το μαγαζί κι έκατσα περίπου δύο μήνες. Εγώ, όταν έπαιζα και τραγουδούσα, κοίταζα πάντα κάτω, αδύνατο να κοιτάξω τον κόσμο, τα έχανα. Εκεί όμως που έπαιζα, σηκώνω μια στιγμή το κεφάλι και βλέπω μια ωραία κοπέλα. Τα μάτια της ήταν μαύρα. Δεν ξανασήκωσα το κεφάλι, μόνο το βράδυ την σκεφτόμουν, την σκεφτόμουν… Πήρα, λοιπόν, μολύβι κι έγραψα πρόχειρα: ‘‘Μία φούντωση, μια φλόγα έχω μέσα στην καρδιά λες και μάγια μου ’χεις κάνει Φραγκοσυριανή γλυκιά’’… Ούτε και ξέρω πώς την λέγανε ούτε κι εκείνη ξέρει πως γι’ αυτήν μιλάει το τραγούδι. Όταν γύρισα στον Πειραιά, έγραψα τη ‘‘Φραγκοσυριανή’’».
Είχε ήδη προηγηθεί βέβαια (καλοκαίρι του 1934) η σύσταση της πρώτης ρεμπέτικης κομπανίας, της ξακουστής «Τετράς του Πειραιώς»! Βαμβακάρης, Μπάτης, Παγιουμτζής και Δελιάς σχηματίζουν το περίφημο ρεμπέτικο κουαρτέτο και γράφουν κυριολεκτικά μουσική ιστορία. Αυτό θα δώσει το έναυσμα για τη δημιουργία κι άλλων κομπανιών με κύρια όργανα το μπουζούκι και τον μπαγλαμά και σύντομα οι «μπουζουκομπαγλαμάδες» θα κατακλύσουν τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη και τα άλλα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Στα τέλη της δεκαετίας του ’30, ο Μάρκος είναι ο σημαντικότερος και ο εμπορικότερος δημιουργός και τραγουδιστής της ελληνικής δισκογραφίας!
Το 1936 χωρίζει από την πρώτη του γυναίκα, την έπιασε να τον κερατώνει λέει, μόνο που η «Ζιγκοάλα» συνεχίζει να έχει δικαιώματα στα τραγούδια και τα οικονομικά του, κι έτσι ο Βαμβακάρης υπογράφει πολλά με ψευδώνυμο ή ονόματα συνεργατών του. Το δικό του «Διαζύγιο» περιγράφει το συγκεκριμένο γεγονός…
Ενδεικτικό του ονόματός του και της φήμης του ήταν η συναυλία που έδωσε στη Θεσσαλονίκη το 1937 και την παρακολούθησαν όχι λιγότεροι από 50.000 κόσμου! Το 1941 ανεβαίνει για δεύτερη φορά τα σκαλιά της εκκλησίας, με την Ευαγγελία αυτή τη φορά, η οποία του χάρισε 5 παιδιά, από τα οποία έζησαν ωστόσο μόνο τα τρία (Στέλιος, Δομένικος και Βασίλης), με τον Στέλιο και τον Δομένικο να ακολουθούν τα χνάρια του Μάρκου στο ρεμπέτικο και το λαϊκό πεντάγραμμο. Τη δεύτερη σύζυγό του την παντρεύτηκε μάλιστα με ορθόδοξο γάμο, γι’ αυτό και αφορίστηκε από την καθολική εκκλησία. Η κοινωνία των καθολικών του δόθηκε και πάλι μόλις το 1966…
Ταπείνωση και επαιτεία
Στα τέλη της δεκαετίας του ’40, ο Μάρκος Βαμβακάρης βρισκόταν στο ψηλότερο σκαλί του ρεμπέτικου. Η πρόσφατη συνεργασία του με τον Παπαϊωάννου γνώριζε μεγάλη επιτυχία και οι δίσκοι του ήταν πραγματικά ανάρπαστοι. Λίγα χρόνια όμως μετά, το σκηνικό αλλάζει άρδην…
Στις αρχές του ’50 σταματά απρόοπτα η παρουσία του στη δισκογραφία και αντιμετωπίζει πλέον μεγάλα προβλήματα υγείας και επιβίωσης. Δεν βρίσκει δουλειά στα μαγαζιά και αναγκάζεται να γυρνά στην επαρχία και να παίζει σε ταβέρνες, καφενεία και ουζερί. Και σαν να μη φτάνει αυτό, το 1954 αρρωσταίνει, με την παραμορφωτική αρθρίτιδα που χτύπησε τον δάσκαλο του ρεμπέτικου να αποβαίνει μοιραία: τώρα δεν μπορεί να παίξει με δεξιοτεχνία το μπουζούκι του και σιγά-σιγά όσοι μέχρι πρότινος μιλούσαν γι’ αυτόν με θαυμασμό, άρχισαν να τον ξεχνούν. Οι εταιρίες τού γύρισαν την πλάτη, καθώς το ρεμπέτικο είχε αρχίσει να δίνει προοδευτικά τη θέση του στο «καθαρότερο» λαϊκό τραγούδι…
Ο Βαμβακάρης ήταν στο περιθώριο! Για να τα βγάλει πέρα και να καταφέρει να ζήσει τη γυναίκα και τους τρεις γιους του, καταφεύγει σε χωριά της επαρχίας, εκεί που το ακροατήριο δεν ήταν τόσο αυστηρό και διψούσε για ζωντανές εμφανίσεις γνωστών ονομάτων. Η αμοιβή του δεν ήταν μάλιστα σε χρήματα, αλλά σε είδη πρώτης ανάγκης! Οι χωρικοί έδιναν κότες, αυγά, φακές, φασόλια και ό,τι άλλο καλλιεργούσαν για να ακούσουν ζωντανά τον Βαμβακάρη. Με τον τρόπο αυτό κατάφερε να τα κουτσοβολέψει για λίγο, αν και μετά το 1955 τα πράγματα χειροτέρεψαν και ο Μάρκος αναγκάστηκε να καταφύγει με τον γιο του Στέλιο στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Σύρο.
Οι Συριανοί τον αγαπούσαν και οι εμφανίσεις του στο νησί στέφθηκαν από μεγάλη επιτυχία. Οι θαυμαστές του στριμώχνονταν ο ένας πάνω στον άλλο για να τον ακούσουν να ερμηνεύει την περιβόητη «Φραγκοσυριανή» και τα άλλα αγαπημένα τραγούδια. Ο Βαμβακάρης κατάφερε να συγκεντρώσει κουτσά-στραβά λίγα χρήματα, αν και λαχταρούσε να επιστρέψει στη ζωή του στον Πειραιά. Κι έτσι μέσα σε έναν χρόνο παράτησε τη Σύρο για δεύτερη φορά και κατέβηκε εκ νέου στην πρωτεύουσα.
Επιστρέφοντας, ο Μάρκος βρήκε τα πράγματα πολύ χειρότερα απ’ όσο τα είχε αφήσει. Ο κόσμος υπέφερε από τη φτώχεια και μέσα σε αυτούς και ο βάρδος του ρεμπέτικου, τον οποίο φαινόταν να είχε ξεχάσει η πλάση. Μία ήταν η λύση για να συντηρήσει τη φαμίλια του, παρά την ντροπή και το όνειδος που έφεραν στον μεγάλο δημιουργό: η λεγόμενη «σφουγγάρα», το πιατάκι που έβγαζαν οι μουσικοί στις ταβέρνες για να ρίξουν τα κέρματα οι θαμώνες. Στην περίπτωση του Βαμβακάρη, το πιατάκι το κρατούσε ο πεντάχρονος τότε γιος του. Ο ίδιος ο ρεμπέτης δεν άντεχε αυτό τον εξευτελισμό, δεν είχε όμως άλλη λύση: ήθελε μεν, αλλά δεν μπορούσε να αποφύγει τη ζητιανιά.
Πάτο έπιασε το 1958 στου Ρέντη, όταν τον έδιωξαν από τον καφενέ γιατί ενοχλούσε τους θαμώνες που απολάμβαναν τα τραγούδια του τζουκ-μποξ με τις διπλοπενιές του! Με μαύρη την καρδιά, γράφει ένα από τα καλύτερα κομμάτια του: «Απελπίστηκα μανούλα μου να υποφέρω»…
Οι περισσότεροι συνεργάτες του Μάρκου είχαν ήδη πεθάνει και μετά το 1955 η πλειονότητα των καλλιτεχνών που ο ίδιος είχε αναδείξει αρνήθηκαν να συνεργαστούν μαζί του, όπως επίσης και οι δισκογραφικές εταιρίες. Την όλα κατάσταση επιβάρυνε όπως είπαμε η αρθρίτιδα στα δάχτυλα, την οποία ξεπέρασε ωστόσο στα ιαματικά λουτρά της Ικαρίας…
Αποκατάσταση και τελευταία χρόνια
Ήταν ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο οποίος είχε εντωμεταξύ αναλάβει καλλιτεχνικός διευθυντής στην Columbia, που επανέφερε το 1958 στο προσκήνιο μια σειρά από κλασικές επιτυχίες του Μάρκου, αν και πλέον ερμηνευτής ήταν ο Μπιθικώτσης (και πρώτο μπουζούκι ο Νίκος Καρανικόλας). Η αναβίωση του ρεμπέτικου είναι προ των πυλών και ο Βαμβακάρης περιμένει καρδιοχτυπώντας τις εξελίξεις…
Είμαστε στη δεκαετία του 1960 όταν περισσότερες από 50 επανεκτελέσεις κομματιών του βρήκαν τη θέση τους στην ελληνική δισκογραφία και η προσφορά του στον λαϊκό μας πολιτισμό και το πεντάγραμμα αποκαταστάθηκαν, αν και ο ίδιος προσπαθούσε να «καθαρίσει» τώρα το όνομά του από τη ρετσινιά του περιθωριακού ρεμπέτη.
Το φοιτητικό κίνημα της εποχής ανακαλύπτει εκ νέου τον Βαμβακάρη και οι συναυλίες προς τιμήν του τον επαναφέρουν στο προσκήνιο, αν και ως ζωντανό μύθο πια παρά ως ενεργό στοιχείο του μουσικού μας πολιτισμού. Παρά ταύτα, ο Μάρκος ανεβαίνει σποραδικά στο πάλκο και καταφέρνει να εκδώσει την αυτοβιογραφία του, αν και το μεγάλο του όνειρο, το ταξίδι του στον Νέο Κόσμο, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ: «Tράβηξε η καρδιά μου να γράψω την ιστορία μου. Θέλω να την ιδώ γραμμένη και να τη διαβάσω απ’ την αρχή ως το τέλος σα να ήταν κάποιου άλλου. Πιστεύω πως έτσι θα ξεθυμάνει το φούσκωμα της καρδιάς που μου σταλάξανε τόσα πολλά και διάφορα, τέτοια που ο καθένας δεν θα ήθελε να τα ’χει στη δική του την ιστορία. Έχω σκοπό να δημοσιέψω κιόλας την ιστορία μου». Έτσι αρχίζει η προσωπική του εξομολόγηση για το παρελθόν…
«Δεν εγεννήθηκα κακός ούτε σκέφτηκα ποτές μου να φχαριστηθώ άμα λυπηθεί ο άλλος. Δεν εγεννήθηκα κακός, ούτε για να ζήσω τη ζωή μου όπως την έζησα. Kαι γι’ αυτό παίρνω το θάρρος να εκθέσω τα αμαρτήματά μου στον κόσμο. Σε έναν κόσμο που εγώ πρώτος του τραγούδησα τις χαρές και τις λύπες του, τα πλούτη και τη φτώχεια του, την ορφάνια του και την ξενιτιά του. Aυτός ο κόσμος θέλω να γίνει ο εξομολόγος μου και πιστεύω ότι όλοι αυτοί για τους οποίους έχω γράψει και γράφω μα και θα γράφω εκατοντάδες τραγούδια, θα με συγχωρέσουν, μια και αυτός είναι ο σκοπός της περιγραφής και εξιστορήσεως της ζωής μου, δηλαδή η συγγνώμη και η συγχώρεση. Γι’ αυτό όσοι θα διαβάσετε την ιστορία μου, φίλοι ή ξένοι, γνωστοί ή άγνωστοι, και μάλιστα οι γνωστοί μου, να ρθείτε και να μου σφίξτε το χέρι και να μου πείτε ένα ανοιχτόκαρδο γεια σου. Nα μου πείτε πως όλα περάσανε, ότι όλα αυτά ανήκουν πλέον στο παρελθόν. Nα μου πείτε πως αν ζούσατε την ίδια ζωή με μένα, τα ίδια θα παθαίνατε και τα ίδια θα κάνατε».
«Τώρα όλα αυτά βέβαια ανήκουν στο παρελθόν, και την παλιά μου ζωή τη θυμάμαι σαν ένα κακό όνειρο που όταν θα το ιδείς τινάζεσαι από το κρεβάτι σου. Έτσι περίπου τινάζομαι όταν αναπολώ την περασμένη μου ζωή και θυμηθώ τις κακές στιγμές της. Tώρα πια η ζωή μου είναι στρωμένη. Zω ήσυχος, οικογενειάρχης, με καλή και αγαπημένη γυναίκα και τα τρία μου αγόρια. O θεός να μας τα χαρίζει. Tα παιδιά μου τα λατρεύω κυριολεκτικά και τα σπουδάζω και τα τρία για να ζήσουν μεθαύριο άνθρωποι ηθικοί και χρήσιμοι στην κοινωνία, για να τα βλέπω και να τα καμαρώνω και να χαίρομαι. Θέλω να είμαι περήφανος για τα παιδιά μου, έστω και αν εγώ δεν μπόρεσα να κάνω τους γονείς μου περήφανους για μένα. Aφού λοιπόν δεν μπόρεσα να κάνω τους γονείς μου να υπερηφανεύονται για μένα, ας κάνω το καθήκον μου σαν πατέρας»…
]
Ο Μάρκος Βαμβακάρης έσβησε σαν το κεράκι στις 8 Φεβρουαρίου 1972 από νεφρική ανεπάρκεια που προκάλεσε ο σακχαρώδης διαβήτης που έπασχε, αφήνοντας πίσω του ανεκτίμητη μουσική κληρονομιά. Αφήνοντας τις μουσικές του συνεισφορές κατά μέρος, μιας και αυτά ανήκουν στην ιστορία πια της ελληνικής μουσικής, ο «πατριάρχης» του ρεμπέτικου και πρόδρομος του λαϊκού μας τραγουδιού ήταν ο κύριος υπεύθυνος που το μπουζούκι αλλά και η δύσκολη καθημερινότητα του απλού ανθρώπου της εποχής πέρασε στη δισκογραφία και τα στόματα όλων…
Με την ανάπτυξη του τουρισμού και με δεδομένη την ύπαρξη των σπηλαίων της περιοχής, που ήταν γνωστά από τα παλαιότερα χρόνια, εντάξανε οι βαρκάρηδες και την επίσκεψη στον όρμο του ναυαγίου, όπως πλέον ονομάστηκε ο όρμος του Σπυριλή. Άς κάνουμε όμως ένα ταξίδι στο παρελθόν.
Για όσους θέλουν να θαυμάσουν την παραλία με το ναυάγιο από ψηλά, πρέπει να φτάσουν μέχρι το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου των Γκρεμνών. Λίγο πιο κάτω από το μοναστήρι υπάρχει μια σιδερένια εξέδρα που κρέμεται στο κενό, από εκεί θα θαυμάσετε με δέος την πανέμορφη παραλία με το ναυάγιο και τις γύρω απόκρημνες ακτές.
