Το αρχαιότερο ναυάγιο του κόσμου έχει διατηρηθεί άψογα, παρά το γεγονός ότι και βρίσκεται περισσότερο από 2 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας επί 2.400 χρόνια. Ένα εντυπωσιακό βίντεο δείχνει το πλοίο σχεδόν άθικτο, όπως κείται βαθιά στον πυθμένα της θάλασσας.
Είναι ένα αρχαίο ελληνικό , εμπορικό πλοίο και βυθίστηκε στα ανοιχτά των ακτών της Βουλγαρίας, στην Μαύρη Θάλασσα. Είναι διατηρημένο σε σχεδόν τέλεια κατάσταση και έχει χρονολογηθεί στο 400 π.Χ. To πλοίο αποκαλύφθηκε από Αγγλο-βουλγαρική ομάδα, στα τέλη του 2017. Είναι γυρισμένο στο πλάι. Το ναυάγιο, μήκους 22.86 μ., αποτελεί επίσημα το παλαιότερο γνωστό άθικτο ναυάγιο του κόσμου.
Παρά το γεγονός ότι παρέμεινε εγκαταλελειμμένο για χιλιάδες χρόνια, σχεδόν 2011 μέτρα (1.25 μίλι0 κάτω από την επιφάνεια του νερού, το πηδάλιο, οι πάγκοι κωπηλασίας και ακόμη και τα περιεχόμενα του κύτους του έχουν παραμείνει όπως ήταν. Η άψογη συντήρηση οφείλεται στην έλλειψη οξυγόνου σε αυτά τα βάθη, φαινόμενο που διατηρεί τις οργανικές ύλες για χιλιάδες χρόνια.
Ανακαλύφθηκε ως ένα από τα 65 ναυάγια πλοίων από το Πρόγραμμα Θαλάσσιας Αρχαιολογίας της Μαύρης Θάλασσας (Black Sea MAP), το οποίο χρησιμοποίησε προηγμένη τεχνολογία χαρτογράφησης για να «σαρώσει» περισσότερα από 2.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στον βυθό. Επίσης ανακαλύφθηκαν ένας στόλος με τον οποίον έκαναν επιδρομές οι Κοζάκοι, τον 17ο αιώνα και Ρωμαϊκά, εμπορικά πλοία, γεμάτα αμφορείς.
Το ελληνικό, εμπορικό πλοίο είναι ένα είδος που υπήρχε μόνο σε απεικόνιση στην αρχαία ελληνική κεραμική, όπως το πλοίο που αναπαρίσταται στο αγγείο «ο Οδυσσέας και οι ιπτάμενες σειρήνες», στο Βρετανικό Μουσείο. Χρονολογούμενο από το 480 π.Χ. περίπου, το βάζο δείχνει τον Οδυσσέα να είναι δεμένος στο κατάρτι, καθώς το πλοίο του πλέει κοντά σε τρεις μυθικές θαλάσσιες νύμφες, η μελωδία των οποίων πιστεύεται ότι οδήγησε τους ναυτικούς στο θάνατό τους.
Ένα μικρό κομμάτι από το ναυάγιο συλλέχθηκε, για να χρονολογηθεί. Η ερευνητική ομάδα χρονολόγησε το κομμάτι με άνθρακα και επιβεβαίωσε ότι το πλοίο ήταν τουλάχιστον 2.400 ετών. Ένα μέλος της αποστολής, η Helen Farr, περιέγραψε τo ναυάγιο ως αντικείμενο από «άλλο κόσμο».
Είπε χαρακτηριστικά στο BBC: “Όταν το ROV (τηλεχειριζόμενο όχημα με κάμερα) βυθίζεται στο σκοτεινό νερό και βλέπεις αυτό το πλοίο να εμφανίζεται ξαφνικά στο φως των προβολέων, έτσι τέλεια διατηρημένο, αισθάνεσαι σαν να ταξιδεύεις πίσω στον χρόνο.”
Ευρισκόμενο περισσότερα από 2.000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, η πρόσβαση στα συντρίμμια είναι επίσης πέρα από τις δυνατότητες των σύγχρονων δυτών. «Είναι διατηρημένο και ασφαλές. Δεν αποσυντίθεται, και είναι απίθανο να το πλησιάσουν αρχαιοκάπηλοι», συμπλήρωσε η Farr.
Στην αποστολή συμμετείχε επίσης διεθνής ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής ειδικούς του Πανεπιστημίου του Southampton. Ο Jon Adams, καθηγητής αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο, είναι ο κύριος ερευνητής του Black Sea MAP. Παραδέχεται ότι, η ανακάλυψη ενός πλοίο από την Κλασσική εποχή είναι μία πιθανότητα που πάντα θεωρούσε ασύλληπτη.
“Το εύρημα αυτό, θα αλλάξει την αντίληψή μας για την ναυπηγική και την ναυτιλία στον αρχαίο κόσμο”, ανέφερε στον δικτυακό τόπο του πανεπιστημίου. Για το έργο, το Πανεπιστήμιο συνεργάστηκε με το Εθνικό Ινστιτούτο και Μουσείο Αρχαιολογίας, και με το Κέντρο Υποβρύχιας Αρχαιολογίας, αμφότερα στη Βουλγαρία.
Άγνωστο παραμένει το φορτίο του πλοίου
Το φορτίο του πλοίου ωστόσο, παραμένει άγνωστο. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, η επιστροφή στο σημείο του ναυαγίου, απαιτεί περισσότερα κονδύλια. «Συνήθως βρίσκουμε αμφορείς και από εκεί μαντεύουμε την προέλευσή του, αλλά στην περίπτωση αυτή, ακόμη δεν έχουν ανευρεθεί», είπε η Δρ. Farr.
«Ως αρχαιολόγους, μας ενδιαφέρει τι έχει να μας πει το εύρημα σχετικά με την τεχνολογία, το εμπόριο και την κίνηση στην περιοχή». Οι ειδικοί έχουν επίσης αφιερώσει δεκαετίες αναζητώντας ένα από τα πιο πολύτιμα ναυάγια του κόσμου που θα μπορούσε να έχει £ 1 δισεκατομμύριο σε χρυσό επάνω στο σκάφος.
Το αρχαίο ναυάγιο δεν είναι το παλαιότερο που έχει βρεθεί. Το πρόσφατα ανακαλυφθέν ελληνικό εμπορικό πλοίο μπορεί να είναι ηλικίας άνω των 2.400 ετών, αλλά δεν είναι το αρχαιότερο γνωστό ναυάγιο που βρέθηκε ποτέ.
Το ναυάγιο του Δοκού
Ο τίτλος του αρχαιότερου ναυαγίου, ανήκει στο ναυάγιο του Δοκού, το οποίο χρονολογείται στη δεύτερη Πρωτοελλαδική περίοδο, 2700-2200 π.Χ., δηλαδή ηλικίας 4.224 ετών, κάνοντάς το την παλαιότερη ανακάλυψη υποθαλάσσιου ναυαγίου γνωστή στους αρχαιολόγους.
Το ναυάγιο του Δοκού, βρίσκεται στα παράλια της νότιας Ελλάδας, κοντά στο νησί Δοκός του Αργοσαρωνικού, και βρίσκεται περίπου 15 – 30 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η ανακάλυψη έγινε στις 23 Αυγούστου του 1974 από τον Αμερικανό αρχαιολόγο Peter Throckmorton.
Ωστόσο, καθώς όλο του το φορτίο ήταν βιοδιασπώμενο, το ναυάγιο του Δοκού διαλύθηκε από τη θάλασσα. Η μοναδική μαρτυρία του ναυαγίου, είναι ένα σημείο του πλοίου, με εκατοντάδες πήλινα αγγεία και άλλα κεραμικά αντικείμενα που μετέφερε το πλοίο.
Σύμφωνα με το Ελληνικό Ινστιτούτο Ενάλιας Αρχαιολογίας, τα ευρήματα είναι τμήμα του φορτίου από εκατοντάδες κεραμικά αντικείμενα, όπως φλιτζάνια, σκεύη κουζίνας και τεφροδόχους. Ανακαλύφθηκαν πάνω από 500 πήλινα αγγεία, που χρονολογούνται από την Πρώιμη Ελλαδική περίοδο, καθώς και μια ποικιλία από μαγειρικά σκεύη, σε διάφορα σχήματα και μεγέθη. Όλα τα αντικείμενα και τα σκεύη από τον πυθμένα της θάλασσας συλλέχθηκαν και μεταφέρθηκαν στο Μουσείο των Σπετσών, όπου και τέθηκαν υπό συντήρηση.