Στις 14 Σεπτεμβρίου, όταν η Εκκλησία τιμά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, τηρούμε αυστηρή νηστεία, συγκρίσιμη με εκείνη της Μεγάλης Παρασκευής.
Αυτό σημαίνει ότι η διατροφή μας δεν περιλαμβάνει καν λάδι. Ωστόσο, αν η γιορτή έπεφτε Σάββατο ή Κυριακή, θα επιτρεπόταν η κατανάλωση λαδιού και οίνου. Έτσι, φέτος μπορούμε να απολαύσουμε λάδι και οίνο.
Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι η νηστεία δεν αφορά μόνο την αποχή από τη τροφή, αλλά και την αποχή από τις ηδονές, ακόμα και όταν πρόκειται για ευλογημένες συζυγικές σχέσεις. Τέλος, η νηστεία πρέπει να συνοδεύεται από εγκράτεια στην ψυχή και το στόμα, και φυσικά από προσευχή.
Για ποιο λόγο, όμως, νηστεύουμε αύριο (14 Σεπτεμβρίου);
Το 326 μ.Χ., η Αγία Ελένη ταξίδεψε στην Ιερουσαλήμ για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους και να ευχαριστήσει τον Θεό για τις νίκες του γιου της, Μεγάλου Κωνσταντίνου. Εντούτοις, ο θείος ζήλος της την ώθησε να ξεκινήσει έρευνες για την ανακάλυψη του Τιμίου Σταυρού. Όταν βρήκαν τον Τίμιο Σταυρό, τον ύψωσαν μέσα στον ναό σε ένα υψηλό σημείο, ώστε όλοι να μπορούν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν.
Για την ανάμνηση της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, νηστεύουμε στις 14 Σεπτεμβρίου, καθώς ο Σταυρός ανακαλεί το Πάθος του Χριστού. Όπως κάποιος που συλλέγει τα λείψανα ενός συγγενή του (π.χ. του πατέρα ή της μητέρας του) λυπάται ανακαλώντας τις αναμνήσεις του προσώπου αυτού, έτσι κι εμείς οι Χριστιανοί, βλέποντας τον Σταυρό και συνειδητοποιώντας ότι ο Χριστός σταυρώθηκε για εμάς τους αμαρτωλούς και έπαθε ως άνθρωπος, ταπεινωνόμαστε και δείχνουμε συντριβή καρδιάς μέσω της νηστείας.
Οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας τονίζουν ότι η Εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού είναι ισοδύναμη με τη Μεγάλη Παρασκευή, καθώς και τις δύο αυτές ημέρες τιμούμε τα Πάθη και τη Σταύρωση του Κυρίου. Σύμφωνα με τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, η νηστεία δεν γίνεται για το Πάσχα ή για τον Σταυρό, αλλά για τις αμαρτίες μας. Το Πάσχα δεν είναι περίοδος νηστείας και πένθους, αλλά ευφροσύνης και χαράς.
Γι’ αυτό δεν πρέπει να λέμε ότι πενθούμε για τον Σταυρό, ούτε για εκείνον πενθούμε. Αντίθετα, πενθούμε για τα δικά μας αμαρτήματα. Επίσης, νηστεύουμε για να μιμηθούμε τον Κύριο, ο οποίος νήστεψε για σαράντα ημέρες και νύχτες στο Σαραντάριον Όρος.