Το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2024 απονεμήθηκε στη Νοτιοκορεάτισσα συγγραφέα Χαν Γκανγκ, για την «έντονη ποιητική της πρόζα που αντιμετωπίζει ιστορικά τραύματα και εκθέτει την ευθραυστότητα της ανθρώπινης ζωής».
Η 53χρονη Χαν Γκανγκ ξεκίνησε την καριέρα της με μια σειρά ποιημάτων σε ένα νοτιοκορεατικό περιοδικό, προτού κάνει το πεζογραφικό της ντεμπούτο το 1995 με μια συλλογή διηγημάτων.
Αργότερα άρχισε να γράφει μεγαλύτερα πεζογραφικά έργα, με σημαντικότερο το «The Vegetarian», ένα από τα πρώτα βιβλία της που μεταφράστηκε στα αγγλικά. Το μυθιστόρημα, το οποίο κέρδισε το Διεθνές Βραβείο Man Booker το 2016, παρουσιάζει την προσπάθεια μιας νεαρής γυναίκας να ζήσει μια πιο «φυτική» ζωή, αφού υποφέρει από μακάβριους εφιάλτες για την ανθρώπινη σκληρότητα απέναντι στα ζώα.
Η Χαν Γκανγκ είναι η πρώτη Νοτιοκορεάτισσα συγγραφέας που κερδίζει το λογοτεχνικό βραβείο και μόλις η 18η γυναίκα από τους 117 νικητές από το 1901. Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορόνων (κάτι λιγότερο από ένα εκατομμύριο ευρώ.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Πολλά από τα έργα της Χαν Γκανγκ θέτουν το ερώτημα, «Αν μπορούσατε να ζήσετε όπως επιθυμείτε, τι θα κάνατε με τη ζωή σας;», το οποίο μάλιστα εκφράζει κι ένας χαρακτήρας του μυθιστόρηματός της «Europa» του 2019, η πρωταγωνίστρια του οποίου βλέπει συνεχώς εφιάλτες.
Το «The Vegetarian» γράφτηκε και δημοσιεύτηκε αρχικά στα κορεατικά και μεταφράστηκε από την Ντέμπορα Σμιθ, η οποία ήταν τότε 28 ετών. Όπως ανέφερε η ίδια, αποφάσισε να μάθει κορεάτικα στα 21 λόγω της έλλειψης μεταφραστών αγγλικών-κορεατικών.
Η Σουηδική Ακαδημία επαίνεσε το έργο της Χαν Γκανγκ για τη «μοναδική συνειδητοποίηση των συνδέσεων μεταξύ σώματος και ψυχής, ζώντων και νεκρών». Μέσω του «ποιητικού και πειραματικού της ύφους, η Χαν θεωρείται καινοτόμα στη σύγχρονη πεζογραφία».
Η Anna-Karin Palm, μέλος της Επιτροπής Νόμπελ Λογοτεχνίας, δήλωσε ότι οι αναγνώστες που δεν είναι εξοικειωμένοι με το έργο της Χαν Γκανγκ θα πρέπει να ξεκινήσουν με το «Human Acts», ένα μυθιστόρημα του 2014 που αντικατοπτρίζει την εξέγερση της Gwangju το 1980, όταν περισσότεροι από 100 πολίτες σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων υπέρ της δημοκρατίας υπό την ηγεσία φοιτητών στην πόλη της Νότιας Κορέας.
Το «Human Acts» δείχνει πώς «οι ζωντανοί και οι νεκροί είναι πάντα αλληλένδετοι και πώς αυτού του είδους τα τραύματα παραμένουν σε έναν πληθυσμό για γενιές», δήλωσε η Palm.
Αλλά η «έντονη, λυρική» γραφή της Χαν Γκανγκ λειτουργεί σχεδόν ως παρηγοριά μπροστά σε αυτή την ιστορική βία», πρόσθεσε η Palm. «Η πολύ τρυφερή, ακριβής πεζογραφία της από μόνη της γίνεται σχεδόν μια αντίρροπη δύναμη στην κτηνώδη θορυβώδη δύναμη της εξουσίας», είπε.
Πριν από την ανακοίνωση της βράβευσης, η Ellen Mattson, επίσης μέλος της επιτροπής, ανέλυσε λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο η κριτική επιτροπή επιλέγει τον νικητή λογοτέχνη κάθε έτους.
«Ξεκινάμε με έναν πολύ μακρύ κατάλογο περίπου 220 ονομάτων. Στη συνέχεια, πρέπει να περιηγηθούμε σε αυτή την τεράστια μάζα ονομάτων -και εκεί χρειαζόμαστε τη βοήθεια ειδικών από διάφορα μέρη του κόσμου. Τελικά, η επιτροπή καταλήγει σε μια συλλογή περίπου 20 ονομάτων, η οποία στη συνέχεια περιορίζεται σε έναν κατάλογο πέντε συγγραφέων. Εκεί αρχίζει η πραγματική δουλειά», δήλωσε η Mattson. «Κάθε μέλος της επιτροπής πρέπει στη συνέχεια να διαβάσει τα πάντα από αυτούς τους πέντε συγγραφείς, πριν καταλήξει σε έναν νικητή».
Ανακοινώνοντας το βραβείο, ο Mats Malm, μόνιμος γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας, δήλωσε ότι η Han «είχε μια συνηθισμένη μέρα» και «μόλις είχε τελειώσει το δείπνο με τον γιο της» όταν τηλεφώνησε για να τη συγχαρεί.
«Δεν ήταν πραγματικά προετοιμασμένη γι’ αυτό, αλλά έχουμε αρχίσει να συζητάμε τις προετοιμασίες για τον Δεκέμβριο», είπε. Η τελετή απονομής των βραβείων Νόμπελ πραγματοποιείται στη Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου, την επέτειο του θανάτου του Άλφρεντ Νόμπελ το 1896.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία της Χαν Γκανγκ «Η Χορτοφάγος» και «Μαθήματα Ελληνικών» από τις εκδόσεις Καστανιώτη.