Oι νυχιές στο κεφάλι του Guardiola και η αντεστραμμένη πλευρά της επιτυχίας.
Είναι το 58ο λεπτό του μεγάλου τελικού του Champions League μεταξύ Manchester City και Inter. Το σκορ είναι ακόμα στο 0-0 και το μεγάλο φαβορί, η City, προσπαθεί με κάθε τρόπο να σκοράρει προκειμένου να κατακτήσει την κορυφή της Ευρώπης για πρώτη φορά στη μακροχρόνια ιστορία της.
Σε εκείνο το λεπτό, η μηχανή παραγωγής γκολ και θεάματος που έχει χτίσει η ιδιοφυία του Pep Guardiola και τα πετροδόλαρα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, γκλιτσάρει. Ένα τραγικό λάθος της άμυνας βγάζει μόνο του από πλάγια θέση τον κορυφαίο σκόρερ της ομάδας της Inter. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα τα πάντα πάνε να κατεδαφιστούν.
Ο Pep Guardiola, ο άνθρωπος που έχτισε στη Βαρκελώνη μία από τις κορυφαίες ομάδες όλων των εποχών, πράγμα που επανέλαβε στο άχαρο Manchester, πέφτει στα γόνατα αφού πιάνει το πρόσωπό του. Τελικά, ακουμπάει και τα χέρια του στο χορτάρι κάνοντας επίκληση σε ουράνιες και χθόνιες θεότητες μήπως και χάσει η Inter μία μοναδική ευκαιρία που της πρόσφερε η ομάδα του. Του πήγαν όλα καλά.
Από την κορυφή στις νυχιές
Κοντά στο 1,5 χρόνο μετά, η μηχανή που εκείνος δημιούργησε και γεννούσε τον φόβο και τον τρόμο σε Αγγλία και Ευρώπη μοιάζει να καταρρέει. Η Manchester City μέτραγε ένα αδιανόητο πριν λίγους μήνες σερί ηττών. Το σερί έσπασε με κάτι ακόμα χειρότερο από ήττα.
Βλέπετε, χθες βράδυ, η City έγινε η πρώτη ομάδα στην ιστορία του UEFA Champions League η οποία προηγείται με τρία γκολ μέχρι το 75ο λεπτό και τελικά καταφέρνει να μην κερδίσει. Απέναντί της ήταν απλά η Φέγενορντ, μία ταλαντούχα ομάδα από την Ολλανδία που σε άλλες εποχές, καθόλου μακρινές, η City θα την έκανε μία χαψιά και θα προχωρούσε στον επόμενο.
Λίγη ώρα αργότερα, οι εικόνες του γεμάτου γρατζουνιές και νυχιές κρανίου του Guardiola έκαναν τον γύρο του πλανήτη. Ρωτήθηκε σχετικά στη συνέντευξη τύπου. «Το έκανα με το δάχτυλο και το νύχι μου. Θέλω να βλάψω τον εαυτό μου». Έκανε και μία σπαστική κίνηση με το χέρι του, χαμογέλασε και καληνύχτισε τους δημοσιογράφους.
Μετά τον αναμενόμενο σάλο, γεννήθηκαν θεωρίες διαφόρων τύπων από το ότι τον πλάκωσαν το ξύλο οι παίκτες του, μέχρι το ότι ο ίδιος είναι ένας βαριά ψυχοπαθής με διάφορες τουιτερικές διαγνώσεις εκ του μακρόθεν. Ο Guardiola τόνισε ότι αυτό που είπε στη Συνέντευξη Τύπου ήταν αστείο. Έφτασε μάλιστα να απολογείται που έκανε πλάκα με κάτι τόσο σοβαρό όσο είναι ο αυτοτραυματισμός.
Για να είμαστε βέβαια ειλικρινείς, ελάχιστα πειστικό ήταν το ότι ο Guardiola απλά ξύστηκε λίγο πιο γερά και ότι έκανε απλά πλάκα. Αν δούμε και άλλες περιπτώσεις στις οποίες ο ίδιος βρέθηκε υπό καθεστώς πίεσης, θα καταλάβουμε ότι στο πρόσωπό του είναι σαν να αποτυπώθηκαν τα σημεία μίας συχνής συμπεριφοράς.
Το First World Problem του Guardiola
Στη βάση του, αυτό που ζει ο Guardiola είναι ο ορισμός του first world problem. Με ετήσιο μισθό της τάξης των 23 εκατομμυρίων ευρώ, ο πιο επιτυχημένος προπονήτης ποδοσφαίρου του 21ου αιώνα, έχει ένα κακό σερί αγώνων τον τελευταίο 1,5 μήνα. «Δεν χάθηκε και ο κόσμος», θα πουν σε έναν άνθρωπο που βρίσκεται σε διαρκή αναμέτρηση με τον εαυτό του από το παρελθόν.
Αν μη τι άλλο, η χθεσινή ημέρα, ήταν πολύ δύσκολη για τον Pep. Κι ας πληρώθηκε κοντά στα 65 χιλιάδες ευρώ για να την περάσει στον πάγκο της City. Το paycheck από μόνο του είναι ο λόγος για να σβήσει κάθε δικαιολογία που έχει ένας άνθρωπος του επιπέδου του Guardiola. Η πιθανότητα κατάθλιψης, άγχους ή ακόμα και μελαγχολίας είναι εξ αρχής απαγορευμένα. Δείγματα της απόλυτης αχαριστίας σε έναν κόσμο άδικο όπου οι περισσότεροι δεν έχουν δεδομένο ούτε το φαγητό τους.
Σε αυτή τη διαστρέβλωση του καπιταλιστικού και προτεσταντικού ιδεώδους, ο άνθρωπος που επιτυγχάνει, όσο ο Guardiola, και μάλιστα σε μία τόσο ενδιαφέρουσα και τόσο καλοπληρωμένη δουλειά, θα έπρεπε να είναι μονίμως ευτυχισμένος. Να νιώθει πλήρης, να ευγνωμονεί θεούς και διαβόλους, να είναι γεμάτος μέσα από το επάγγελμά του.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι ακριβώς συνέβη χθες το βράδυ στον Guardiola, στον άνθρωπο που άλλαξε τον τρόπο που παίζεται το ποδόσφαιρο. Το σενάριο του αυτοτραυματισμού του, ας είμαστε ειλικρινείς, μοιάζει το πιο πιθανό. Και έρχεται ακριβώς ως η απόλυτη απόδειξη του πώς κανένα επάγγελμα, καμία επιτυχία, καμία μισθοδοσία δεν σημαίνει κάτι για την ψυχική υγεία.
Έρχεται όμως και ως μία ανεστραμμένη εικόνα του «επιτυχημένου ανθρώπου». Δείχνει πως ποτέ το επάγγελμά σου, ο τρόπος που βγάζεις λεφτά, ακόμα και αν είναι πολλά λεφτά, δεν αρκεί για την πληρότητά σου.
Η σύνδεση της ευτυχίας, της επιτυχίας και των χρημάτων έρχεται από τις πιο βαθιές ιδεολογικές ρίζες της κοινωνίας μας. Είναι ρυθμιστικός παράγοντας στην ίδια τη ζωή μας. Όλες αυτές οι θεωρίες για τους αχάριστους πλούσιους αθλητές και προπονητές γεννιούνται, νομίζω, από αυτές ακριβώς τις ριζές.
Και είναι τόσο ισχυρή αυτή η ιδεολογία, ώστε, καμιά φορά, χρειάζεται για να φανεί, τις νυχιές στο πρόσωπο του πιο επιτυχημένου προπονητή ποδοσφαίρου και την αδιανόητα επίπονη υπαρξιακή αγωνία που έχει το να φτάνεις στην κορυφή και να προσπαθείς να κρατηθείς με νύχια και με δόντια σε αυτή.