Όταν είμαστε νέοι, οι φίλοι μας είναι όλος ο κόσμος μας. Όταν μεγαλώνουμε, όμως, δυστυχώς οι φίλοι μας μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Φυσικά και χρειαζόμαστε φίλους ακόμα και όταν μεγαλώνουμε, όπως ακριβώς και όταν ήμασταν παιδιά. Ανάμεσα στο τρέξιμο και τα προβλήματα της καθημερινότητα, εκτιμάμε πολύ τις πολύτιμες στιγμές που περνάμε μαζί τους, συζητώντας σοβαρά αλλά και πιο ανάλαφρα θέματα. Και όταν συναντιόμαστε από κοντά δεν μπορούμε να τους χορτάσουμε και δεν βαριόμαστε ποτέ.
Γιατί όμως οι φίλοι τείνουν να εξαφανίζονται, καθώς μεγαλώνουμε; Είναι δικό μας φταίξιμο; Και τι μπορούμε να κάνουμε για να μην τους χάσουμε τελείως;
Φιλία σημαίνει ελευθερία. Αυτό είναι που την κάνει όμορφη, αλλά και αδύναμη.
Στην ιεραρχία των σχέσεων, οι φιλίες είναι στο τέλος. Οι σύζυγοι, οι γονείς και τα παιδιά έρχονται πάντα πρώτοι.
Αυτό είναι πραγματικότητα στην ζωή και την επιστήμη, όπου η έρευνα των σχέσεων τείνει να εστιάζει σε ζευγάρια και οικογένειες. Όταν η Έμιλι Λάνγκαν, αναπληρώτρια καθηγήτρια επικοινωνίας στο κολέγιο Wheaton πηγαίνει σε συνέδρια για την Διεθνή Ένωση Ερευνητών Σχέσεων, αναφέρει: “Η φιλία είναι το μικρότερο σύμπλεγμα. Μερικές φορές, είναι μια ομάδα.”
Οι φιλίες είναι μοναδικές σχέσεις, γιατί σε αντίθεση με την οικογένεια, εμείς οι ίδιοι τις ξεκινάμε. Σε αντίθεση με άλλες σχέσεις, όπως ο γάμος και οι ρομαντικές σχέσεις, δεν έχουν τυπική δομή. Δεν θα περνάγατε ολόκληρες εβδομάδες χωρίς να μιλήσετε ή να δείτε τον σύντροφό σας, αλλά μπορεί να περάσετε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να μιλήσετε στους φίλους σας.
Ωστόσο, όλες οι σχετικές έρευνες επιβεβαιώνουν πόσο σημαντικές είναι οι φιλίες για την ευτυχία των ανθρώπων. Παρόλο που οι φιλίες αλλάζουν καθώς μεγαλώνουμε, υπάρχει κάτι σταθερό που ζητάμε από τις φιλίες μας.
“Σε όποια ηλικία και αν είμαστε αυτό που ζητάμε από τους φίλους μας είναι να υπάρχει κάποιος να μιλάμε, να μπορούμε να στηριχθούμε και να διασκεδάσουμε μαζί τους”, αναφέρει ο Γουίλιαμ Ρόλινς καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Οχάιο.
Το όμορφο και ξεχωριστό πράγμα με την φιλία είναι, ότι οι φίλοι είναι φίλοι επειδή το θέλουν. Επιλέγουν ο ένας τον άλλον. Είναι σαν ένας “διπλός πράκτορας”, αφού μπορώ μπω σε αυτή και να βγω όποτε θέλω, αναφέρει η Λάνγκαν.
Πώς αλλάζουν οι φιλίες, καθώς μεγαλώνουμε;
Κατά τη διάρκεια της ενηλικίωσης, οι φιλίες γίνονται πιο σύνθετες και ουσιαστικές. Κατά την διάρκεια της παιδικής ηλικίας οι φίλοι είναι συνήθως παιδιά της ίδιας ηλικίας που παίζουμε μαζί τους. Στην εφηβεία υπάρχει περισσότερη υποστήριξη από τους φίλους, αλλά οι έφηβοι είναι ακόμα στην αρχή του ταξιδιού τους για την ανακάλυψη της ταυτότητάς τους. Οι φιλίες τους βοηθούν σε αυτόν ακριβώς τον σκοπό.
Στην εφηβεία είμαστε περισσότερο προσιτοί και περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρα μας με τους φίλους. Αυτό αλλάζει σταδιακά μετά την ηλικία των 20 με 24.
Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια των ανθρώπινων σχέσεων, οι νεαροί ενήλικες συχνά περνούν από 10 και 25 ώρες την εβδομάδα με τους φίλους. Μια έρευνα του 2014 από την Ένωση Χρήσης της Ώρας διαπίστωσε, ότι οι νέοι μεταξύ 20 και 24 ετών περνάνε περισσότερο χρόνο κοινωνικοποίησης καθημερινά με κάθε ηλικιακή ομάδα.
Καθώς οι άνθρωποι μπαίνουν στην μέση ηλικία τείνουν να έχουν περισσότερες απαιτήσεις στον χρόνο τους, που πολλές από αυτές είναι πιο πιεστικές από τις φιλίες. Άλλωστε, είναι πολύ πιο εύκολο να ακυρώσεις το ραντεβού με έναν φίλο από ένα επαγγελματικό ταξίδι.
“Η πραγματική γλυκόπικρη πτυχή της ενηλικίωσης είναι, ότι αρχίζει έχοντας πολύ χρόνο για τους φίλους και οι φίλοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξερεύνηση του εαυτού μας και το τι θα κάνουμε στην συνέχεια”, αναφέρει η Ρόλινς.
Ο χρόνος συνήθως μοιράζεται ανάμεσα στην οικογένεια και την δουλειά. Φυσικά, δεν επιλέγουν όλοι οι άνθρωποι να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά, αλλά ακόμα και οι φιλίες εκείνων που είναι ανύπαντροι επηρεάζονται από τις σχέσεις των άλλων. “Η μεγαλύτερη μείωση των φίλων παρατηρείται μετά τον γάμο”, αναφέρει η Ρόλινς.
Μόλις, όμως οι άνθρωποι συνταξιοδοτηθούν και έχουν μεγαλώσει τα παιδιά τους έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο και τείνουν να ξαναβρίσκονται με παλιούς φίλους.
Πως βρίσκουν οι άνθρωποι καινούργιους φίλους;
Κατά την διάρκεια της ζωής τους, οι άνθρωποι βρίσκουν και κρατούν φιλίες με διαφορετικούς τρόπους:
- Κάποιοι είναι ανεξάρτητοι, κάνουν φίλους όπου και αν πάνε και έχουν περισσότερες φιλικές γνωριμίες παρά βαθιές φιλίες.
- Άλλοι είναι απαιτητικοί, που σημαίνει, ότι έχουν μερικούς καλούς φίλους που παραμένουν δεμένοι για πολλά χρόνια, αλλά αυτή η βαθιά επένδυση σημαίνει, ότι η απώλεια ενός φίλου είναι επώδυνη.
- Οι πιο ευέλικτοι κρατούν επαφή με τους παλιούς τους φίλους, αλλά συνεχίζουν να κάνουν και καινούργιους.
Τι βοηθάει στην διατήρηση της φιλίας;
Η διατήρηση μιας φιλίας εξαρτάται από την αφοσίωση και την επικοινωνία.
Σε μια διαχρονική μελέτη για τις φιλικές σχέσεις, ο αριθμός των μηνών που ανέφεραν οι φίλοι, ότι ήταν δεμένοι το 1983, προέβλεπε αν θα ήταν ακόμα δεμένοι το 2002, γεγονός που υποδηλώνει, ότι όσο πιο πολύ επενδύουμε σε μια φιλία τόσο περισσότερο θα την διατηρήσουμε.
Το να κάνουμε παρέα με φίλους που γνωρίζουμε όλη μας την ζωή μπορεί να είναι ενοχλητικό, επειδή τα αστεία που καταλαβαίνουν μόνο οι ίδιοι και οι αναφορές κάνουν συχνά την επικοινωνία ακατανόητη σε τρίτους. Ωστόσο, αυτό το είδος κοινής γλώσσας είναι που κάνει τις φιλίες να διατηρούνται στο πέρασμα των χρόνων.
“Τέτοιες δεξιότητες επικοινωνίας και η κοινή κατανόηση βοηθάει τις φιλίες να ξεπεράσουν με επιτυχία τις μεταβάσεις της ζωής, που μπορεί να απειλήσουν την σταθερότητα μιας φιλίας”, αναφέρεται στην διαχρονική μελέτη.
Η διαδικτυακή επικοινωνία δεν είναι αρκετή.
Ειδικά, σήμερα με την βοήθεια της τεχνολογίας και των κοινωνικών δικτύων η επικοινωνία είναι πιο εύκολη και προσιτή από ποτέ.
Ωστόσο, το λάικ στην ανάρτηση ενός φίλου μπορεί να διατήρηση ζωντανή μια φιλία, αλλά σαν να είναι σε μηχανική υποστήριξη.
Ένα απλό “χρόνια πολλά” στον τοίχο ενός φίλου στο Facebook το μόνο στο οποίο εξυπηρετεί είναι στην διατήρηση μιας τυπικής σχέσης και τίποτα περισσότερο.
Οι άνθρωποι για να χαρακτηρίσουμε μια σχέση ικανοποιητική χρειαζόμαστε πολλά παραπάνω από μια απλή διαδικτυακή παρουσία.
Οι βασικοί εχθροί της φιλίας: ευγένεια και περιστάσεις.
“Οι φιλίες είναι πάντα επιρρεπείς στις περιστάσεις. Αν σκεφτείτε όλα τα πράγματα που έχουμε να φροντίσουμε, όπως παιδιά, δουλειά, οικογένεια, γονείς, οι φίλοι είναι σαν να πέφτουν μέσα από ρωγμές”, αναφέρει η Ρόλινς.
Μετά την ενηλικίωση, ο λόγος που διακόπτονται οι φιλίες είναι συνήθως οι διάφορες περιστάσεις και δεν αφορούν την σχέση αυτή καθαυτή. Καθώς, μεγαλώνουμε τείνουμε να είμαστε πιο ευγενικοί με τους φίλους μας, γιατί ξέρουμε ότι ήδη έχουν πολλά στο κεφάλι τους και δεν θέλουμε να τους επιβαρύνουμε άλλο.
Αλλά τα πράγματα που κάνουν μια φιλία εύθραυστη την ίδια στιγμή την καθιστούν και ευέλικτη.
Πιθανόν, οι φίλοι είναι περισσότερο πρόθυμοι να συγχωρήσουν μια περίοδο έλλειψης επικοινωνίας, επειδή νιώθουν και οι ίδιοι πόσο γρήγορα κυλάει η ζωή. Είναι αναμφίβολα στενάχωρο να ξέρουμε, ότι δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στους φίλους μας τόσο πολύ καθώς μεγαλώνουμε, αλλά αυτό μας δίνει την ευκαιρία να δημιουργήσουμε ένα διαφορετικό είδος σχέσης, στηριζόμενη στην κοινή κατανόηση των ορίων του άλλου. Δεν είναι το ιδανικό, αλλά είναι η πραγματικότητα. Η φιλία είναι μια σχέση που δεν δεσμεύει κανέναν, εκτός από αυτούς που επιλέγουν να δεθούν.