Στην άμεση ενίσχυση του κρατικού αποταμιευτικού ταμείου, που θα είναι, όπως φάνηκε και από το ταξίδι του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Στρασβούργο και ο “βασικός πυλώνας” στήριξης της όλης προσπάθειας ανάταξης των πληγεισών περιοχών από τις φυσικές καταστροφές, προχωρά το οικονομικό επιτελείο. Έτσι, στο “κάδρο” μπαίνει η επιβολή μιας ειδικής εισφοράς ή αλλιώς ,“πιο εύσχημα”, ενός ειδικού τέλους για το περιβάλλον και τις επιπτώσεις που επιφέρει η κλιματική αλλαγή.
‘Hδη, το στίγμα το έδωσε, από την Τετάρτη ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, που “φωτογράφισε” την “στροφή” αυτή στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, που μέχρι τώρα, είχε ως “σημαία” τη μείωση φόρων, κάνοντας λόγο για μια ειδική εισφορά από το 2024.
Το “σήμα” Χατζηδάκη
“Μαγικές γομολαστιχες δεν υπαρχουν. Δεν έχει βρεθεί ο τρόπος να γίνονται καταστροφές και μετά να έρχεται κάποιος να αντιμετωπίσει το όλο θέμα με τρόπο μαγικό” ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ και περιέγραψε με νόημα το μοντέλο που ακολουθεί η Σλοβενία, απαντώντας και στην κριτική που δέχτηκε η κυβέρνηση, με αιχμή τη διεκδίκηση που έκανε η γειτονική χώρα για κοινοτικά κονδύλια.
“Ειδική εισφορά των εργαζομένων, των αγροτών, των αυτοαπασχολούμενων και επιχειρήσεων. Αυτό είναι το Σλοβενικό μοντέλο. Εάν το εισηγούνται όσοι κρίνουν, θετικά, τη γειτονική χώρα να το τοποθετηθούν” τόνισε ο κ. Χατζηδάκης και ανέφερε ότι “θα κινηθούμε υπεύθυνα. Θα εξαντλήσουμε όλα τα περιθώρια. Δεν είμαστε Ελβετία και Σουηδία. Εχουμε συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Θα συνδυάσουμε κοινωνική ευαισθησία με την οικονομική υπευθυνότητα. Έχουμε να τηρήσουμε συγκεκριμένους δημοσιονομικούς στόχους. Στο παρελθόν πληρώσαμε τη μη τήρηση αυτών των στόχων” τόνισε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, υπονοώντας την ανάγκη για δημοσιονομικά ισοδύναμα μέτρα, σε περιπτώσεις αύξησης, όπως τώρα, των δαπανών, ώστε να μην διαταραχθεί η στοχοθεσία για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Aνακοινώσεις από τον Πρωθυπουργό
Αναλυτικά, πάντως, θα τοποθετηθεί για το θέμα, κάνοντας τις σχετικές ανακοινώσεις ο Πρωθυπουργός το Σάββατο από το βήμα της ΔΕΘ. Ωστόσο, ήδη, με βάση πληροφορίες, στο τραπέζι είναι ένας έκτακτος “πράσινος φόρος”, ο οποίος, όπως ξεκαθάρισε στην ραδιοφωνική του συνέντευξη ο κ. Χατζηδάκης δε θα είναι οριζόντιος αλλά στοχευμένος, αφήνοντας εκτός την μεγάλη μάζα των πολιτών.
Στα σενάρια, δε, είναι να εισφέρουν κύρια επιχειρήσεις, ή ομάδες επιχειρήσεων, σε περιορισμένη κλίμακα. Εναλλακτικά, εξετάζεται να προταθεί μια οικειοθελής εισφορά από επιχειρήσεις με παράλληλη φορολογική κινητροδότηση. Βέβαια, ακόμη και οικειοθελής να είναι η συνεισφορά είναι προφανές, ότι οι επιχειρήσεις θα μπουν στη “Μποδοσάκειο” λογική (“Δεν τα βάζεις με τον γκουβέρνο” είχε αναφέρει ο μεγάλος επιχειρηματίας) με την εκταμίευση ποσών.
Ήδη, βέβαια, έχει στηθεί ένας “πράσινος” κουμπαράς, με ειδικό λογαριασμό, όπου μπαίνουν όλες οι δωρεές και οι εθελοντικές εισφορές από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, με τις τράπεζες να εισφέρουν, ήδη, 50 εκατ. ευρώ. Μετά τη συνάντηση με τον κ. Χατζηδάκη αναμένεται να κάνει ανακοινώσεις και η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, που έχει αποδείξει ότι σε περιπτώσεις ανάγκης (π.χ. πανδημία) “βάζει βαθιά το χέρι στην τσέπη” με ρευστό και στοχευμένες δράσεις.
Νέα δεδομένα στον προϋπολογισμό
Σε κάθε περίπτωση οι πυρκαγιές και η καταστροφή στη Θεσσαλία λειτουργούν ως “ιστορική ασυνέχεια” αλλάζοντας τα δεδομένα. Αναπόφευκτα αλλάζει, άρδην, ο οικονομικός σχεδιασμός, κάτι που θα αποτυπωθεί, τόσο στον συμπληρωματικό προϋπολογισμό της τάξης των 650 εκατ. ευρώ αλλά κυρίως στο Προσχέδιο για το 2024 που θα κατατεθεί σε ένα μήνα. Πλέον τα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών, φέρνουν νέα βάρη κι έτσι το σχέδιο νέων φοροελαφρύνσεων και εισοδηματικών ενισχύσεων μπαίνουν σε νέα “καλίμπρα” ώστε να μην διαταραχθεί η δημοσιονομική στοχοθεσία.
“Ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% είναι αδιαπραγμάτευτος και δεν πρόκειται να αλλάξει. Αυτό θα έδινε κακό σήμα στις αγορές και τους Οίκους Αξιολόγησης, την ώρα που αναμένουμε να πάρουμε την επενδυτική βαθμίδα. Δεν πρέπει να δώσουμε την εικόνα ότι ξανακυλάμε”, τόνισε στη συνέντευξή του ο κ. Χατζηδάκης.
Μιλώντας συγκεκριμένα για τις εξαγγελίες παροχών στη ΔΕΘ, είπε ότι αυτές θα ανακοινωθούν από τον Πρωθυπουργό, αλλά έχει την αίσθηση ότι η προσωπική διαφορά στους συνταξιούχους που δεν θα πάρουν αύξηση λόγω του νόμου Κατρούγκαλου θα δοθεί είτε τον Δεκέμβρη είτε τον Γενάρη, όπως πιστεύει ότι θα δοθεί και το επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης στις ασθενέστερες κοινωνικά ομάδες.
Αντίθετα δεν είναι αισιόδοξος και για την συνέχιση της καταβολής τους Market Pass πέραν του διμήνου.. Επίσης δήλωσε ότι και φέτος θα δοθεί το επίδομα θέρμανσης με κάποιες απαιτούμενες αλλαγές, πού, όμως, με βάση πληροφορίες θα είναι διαδικαστικού χαρακτήρα.
Άλλα μέτρα
Παράλληλα στην ατζέντα μπαίνουν κι άλλες δράσεις που ήδη υπάρχουν, όπως π.χ. όπως αυτή του ΟΟΣΑ, για την υποχρεωτική ασφάλιση κτιρίων έναντι φυσικών καταστροφών. Υπενθυμίζεται ότι ήδη ισχύει το μέτρο μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για όσους ασφαλίζουν τις κατοικίες τους. Όμως, αυτήν τη στιγμή οι ασφαλισμένες κατοικίες στην Ελλάδα δεν φτάνουν ούτε το 20% επί του συνόλου.
Επίσης προωθούνται και αλλαγές στην παραγωγή έργων και δη των αντιπλημμυρικών, αλλά και σε μια αναθεώρηση των χαρτών επικινδυνότητας πλημμυρών, όπως προβλέπουν άλλωστε οι ανειλημμένες κοινοτικές υποχρεώσεις της χώρας. Όπως τονίζεται η επικαιροποίηση, που με βάση καταγγελίες της αντιπολίτευσης έχει καθυστερήσει, θα ολοκληρωθεί έως τον Ιούλιο του 2024, με συμπερίληψη των σεναρίων επιπτώσεων κι εμπειριών που κατέδιεξαν ο “Ιανός” και ο “Daniel”, όπου, πλέον, τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν, πλέον, μεγαλύτερη συχνότητα και βιαιότητα.
Αναθέσεις
Ήδη, για μια νέα πραγματικότητα την οποία θα πρέπει να αποδεχθούμε και να αντιμετωπίσουμε μίλησε από το βήμα του Economist στη Θεσσαλονίκη, την Τετάρτη, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, αναφερόμενος σε πολυάριθμες απειλές σε παγκόσμιο επίπεδο στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Ο υπουργός επεσήμανε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή έχει οδηγήσει σε κλιματική αστάθεια, με τη Μεσόγειο να αποτελεί, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, “κλιματικό hot spot”. Αναφέρθηκε στις εκτεταμένες καταστροφές στο πεδίο των υποδομών (οδικό δίκτυο, γέφυρες, αποστραγγιστικά δίκτυα και αντιπλημμυρικά έργα. σιδηροδρομικό δίκτυο, δημόσιες κτηριακές υποδομές).
Επιπλέον, τόνισε την ανάγκη για επείγουσα δράση σε τρεις άξονες:
1) Άμεση αποκατάσταση των ζημιών των υποδομών, με μέτρα έκτακτου χαρακτήρα. Ο κ. Σταϊκούρας επεσήμανε ότι θα αναθεωρηθεί το εθνικό σχέδιο ανθεκτικότητας και ανάκαμψης με έργα βραχείας αποκατάστασης 500-600 εκατ. ευρώ και ότι ψηφίζεται διάταξη με την οποία το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών θα μπορεί να αναλάβει τον σχεδιασμό, την ανάθεση και την εκτέλεση επειγόντων έργων ακόμη και αν δεν ανήκουν στην αρμοδιότητά του.
2) Νέα έργα που να ανταποκρίνονται σε υψηλότερη ανθεκτικότητα, για δυσμενέστερες καταστάσεις,με στόχο τον μετριασμό των μελλοντικών κινδύνων.
3) Έλεγχος και συντήρηση υφιστάμενων υποδομών.
Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε στην έκδοση υπουργικής απόφασης για τη συγκρότηση διοικητικής αρχής γεφυρών. Τέλος, ο υπουργός συνόψισε τις βασικές επιδιώξεις της κυβέρνησης ως εξής: α) αποκατάσταση του πληγέντος κοινωνικού-οικονομικού-παραγωγικού ιστού, β) ενίσχυση της ασφάλειας και γ) να βαδίσουμε σε έναν δρόμο προκοπής και αλληλεγγύης, ειδικά σήμερα που η οικονομία μάς το επιτρέπει, ανέφερε.
Ουσιαστικά, προς ώρας, σε πρώτο πλάνο μπαίνουν διαδικασίες “εξπρές” με αναθέσεις και προμελέτες. Ωστόσο το μεγάλο ζήτημα είναι τα έργα να μπουν σε μια νέα διαδικασία παραγωγής, με πιο γρήγορες ταχύτητες και βέβαια διαφάνεια.. Πάντως, ακόμη και για τους ιδιώτες τα βάρη θα είναι πιο μεγάλα καθώς οι κανόνες αναμένεται να αυστηροποιηθούν.