Διαβάστε και ακούστε την καταπληκτική ομιλία της εκπαιδευτικού Rita Pierson στο TED TalksEDUCATION. Εξαιρετική ομιλία που αγγίζει τις καρδιές όλων μας.
Έχω περάσει όλη τη ζωή μου είτε στο σχολείο, στο δρόμο για το σχολείο, είτε συζητώντας για όσα συμβαίνουν στο σχολείο. Και οι δύο γονείς μου ήταν εκπαιδευτικοί, το ίδιο και ο παππούς και η γιαγιά από την πλευρά της μητέρας μου, και τα προηγούμενα σαράντα χρόνια έκανα κι εγώ το ίδιο.
Έτσι, περιττό ν’ αναφέρω πως όλα αυτά τα χρόνια είχα την ευκαιρία να δω την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση από πολλές πλευρές. Ορισμένες απ’ αυτές τις μεταρρυθμίσεις ήταν καλές. Άλλες, δεν ήταν εξίσου καλές. Τώρα ξέρουμε γιατί τα παιδιά εγκαταλείπουν το σχολείο. Ξέρουμε γιατί δεν μαθαίνουν.
Είναι είτε η φτώχεια, η περιορισμένη συμμετοχή, η αρνητική επιρροή των συμμαθητών. Ξέρουμε το γιατί. Ένα πράγμα όμως για το οποίο ποτέ δεν συζητάμε ή συζητάμε σπάνια είναι η αξία και η σημασία της ανθρώπινης επαφής, οι σχέσεις.
Ο Τζέιμς Κόμερ λέει πως καμία σημαντική γνώση δεν αποκτιέται χωρίς μια σημαντική σχέση. ΟΤζώρτζ Γουόσινγκτον Κάρβερ λέει πως η μάθηση είναι η κατανόηση των σχέσεων. Καθένας σ’ αυτή την αίθουσα έχει επηρεαστεί από κάποιο δάσκαλο ή κάποιον ενήλικα. Επί χρόνια, παρακολουθώ ανθρώπους να διδάσκουν. Έχω δει τους καλύτερους και μερικούς από τους χειρότερους.
Μια συνάδελφος μου είπε κάποτε: «Δεν με πληρώνουν για να συμπαθώ τα παιδιά. Με πληρώνουν για να τα διδάσκω. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν. Εγώ πρέπει να το διδάξω. Εκείνα πρέπει να το μάθουν. Τέλος».
Ε, λοιπόν της είπα: «Ξέρεις, τα παιδιά δεν μαθαίνουν από ανθρώπους που δε συμπαθούν».
Μου είπε πως «Αυτά είναι ένα μάτσο ανοησίες».
Της απάντησα: «Αγαπητή μου, η σχολική χρονιά θα είναι μακρά… …κι επίπονη».
Δεν χρειάζεται ν’ αναφέρω πως πράγματι ήταν. Κάποιοι πιστεύουν πως ή το ‘χεις ή δεν το ‘χεις με τις σχέσεις. Πιστεύω πως ο Στέφεν Κόβεϊ είχε τη σωστή ιδέα. Είπε πως πρέπει να κάνεις μερικά απλά πράγματα όπως το να κατανοήσεις πρώτος αντί να ζητάς να σε κατανοήσουν, απλά πράγματα όπως η συγγνώμη. Το έχετε σκεφτεί ποτέ; Ζητείστε από ένα παιδί συγγνώμη και θα σοκαριστεί.
Παρέδωσα ένα μάθημα κάποτε για τους συντελεστές. Δεν είμαι καλή στα μαθηματικά, αλλά το πάλεψα. Γύρισα και κοίταξα το βιβλίο του δασκάλου. Είχα διδάξει όλο το μάθημα λανθασμένα.
Επέστρεψα λοιπόν στην τάξη την άλλη μέρα και είπα: «Κοιτάξτε παιδιά, πρέπει να ζητήσω συγγνώμη. Σας δίδαξα όλο το μάθημα λανθασμένα. Λυπάμαι».
Απάντησαν: «Δεν πειράζει κυρία Πίρσον. Ήσασταν τόσο ενθουσιασμένη που σας αφήσαμε να συνεχίσετε».
Είχα τάξεις που ήταν τόσο χαμηλά, τόσο ακαδημαϊκά ανεπαρκείς, που έκλαψα. Αναρωτιόμουν, πώς θα πάω αυτήν την ομάδα μέσα σε εννέα μήνες από εκεί που είναι, εκεί που έπρεπε να είναι; Ήταν δύσκολο. Ήταν εξαιρετικά δύσκολο. Πώς μπορώ ν’ αυξήσω την αυτοεκτίμηση ενός παιδιού και τις ακαδημαϊκές επιδόσεις του, την ίδια στιγμή;
Μια χρονιά, είχα μια φαεινή ιδέα. Είπα σε όλους τους μαθητές μου: «Έχετε επιλεγεί να είστε στην τάξη μου επειδή είμαι η καλύτερη δασκάλα κι εσείς οι καλύτεροι μαθητές, μας έβαλαν όλους μαζί ώστε να δείξουμε σε όλους τους άλλους πώς γίνεται».
Ένα απ’ τα παιδιά είπε «Αλήθεια;»
Απάντησα: «Αλήθεια. Πρέπει να δείξουμε στις άλλες τάξεις πώς γίνεται, γι’ αυτό όταν περνάμε στο διάδρομο, οι άνθρωποι θα μας προσέχουν και δεν μπορείτε να κάνετε φασαρία. Θα πρέπει να περπατάτε κορδωμένοι».
Τους έδωσα κι ένα ρητό να λένε: «Είμαι κάποιος». «Ήμουν κάποιος όταν ήρθα». «Θα είμαι κάποιος καλύτερος όταν θα φύγω». «Είμαι δυνατός και ισχυρός». «Αξίζω την εκπαίδευση που παίρνω εδώ». «Έχω πράγματα να κάνω, ανθρώπους να εντυπωσιάσω, και μέρη να επισκεφτώ».
Κι αυτά είπαν, «Ναι!»
Άμα το επαναλαμβάνεις επί μακρόν, γίνεται μέρος του εαυτού σου.
Έτσι… Τους έδωσα ένα τεστ 20 ερωτήσεων. Ένας μαθητής έχασε τις 18. Του έβαλα «+2» στο γραπτό του κι ένα γελαστό προσωπάκι.
Μου είπε: «Κυρία Πίρσον, αυτό είναι Δ’;»
Απάντησα «Ναι.»
Και είπε: «Τότε γιατί μου βάλατε γελαστό προσωπάκι;»
Απάντησα: «Επειδή είσαι σε καλό δρόμο. Βρήκες τις δύο. Δεν τις έχασες όλες». Ρώτησα: «Όταν θα το επαναλάβουμε, δεν θα τα πας καλύτερα;»
Κι εκείνος είπε: «Ναι, κυρία, μπορώ και καλύτερα».
Βλέπετε το «-18» σου ρουφάει όλη την ενέργεια. Το «+2» του είπε πως δεν είναι τελείως σκράπας.
Επί χρόνια παρακολουθούσα τη μητέρα μου να χρησιμοποιεί τα διαλείμματα για επαναλήψεις, να κάνει ιδιαίτερα στα σπίτια τα’ απογεύματα, ν’ αγοράζει βούρτσες, χτένες, φυστικοβούτυρο και κράκερς να τα έχει στο συρτάρι της για τα παιδιά που έπρεπε να φάνε, είχε σφουγγάρι και σαπούνι για εκείνα που δεν μύριζαν πολύ όμορφα. Βλέπετε είναι δύσκολο να διδάσκεις παιδιά που βρωμάνε. Και τα παιδιά μπορούν να είναι σκληρά.
Είχε λοιπόν αυτά τα πράγματα στο συρτάρι της έδρας, και χρόνια αργότερα, όταν συνταξιοδοτήθηκε, έβλεπα μερικά από εκείνα τα παιδιά να έρχονται και να της λένε: «Ξέρετε κυρία Γουόκερ, μου αλλάξατε τη ζωή. Την κάνατε να λειτουργήσει για μένα. Με κάνατε να νιώσω σημαντικός, ακόμη κι όταν μέσα μου ήξερα ότι δεν ήμουν. Θέλω να δείτε ποιος έχω γίνει σήμερα».
Όταν η μητέρα μου πέθανε δυο χρόνια πριν, στα 92, ήρθαν τόσοι πολλοί παλαιοί μαθητές της στην κηδεία της, που δάκρυσα, όχι επειδή είχε φύγει, αλλά επειδή άφησε πίσω της ένα κληροδότημα σχέσεων που δεν μπορεί ποτέ να χαθεί.
Αντέχουμε να έχουμε περισσότερη επαφή; Σίγουρα. Θα συμπαθείτε όλα σας τα παιδιά; Όχι βέβαια. Και ξέρετε πως τα δυσκολότερα παιδιά ποτέ δεν λείπουν. Ποτέ. Δεν θα τα συμπαθείτε όλα, και τα πιο δύσκολα εμφανίζονται για κάποιο λόγο. Είναι η σύνδεση. Είναι η σχέση. Και παρόλο που δεν θα τα συμπαθήσετε όλα, το σημαντικό είναι να μην το μάθουν ποτέ. Οι δάσκαλοι γινόμαστε σπουδαίοι ηθοποιοί, κι ερχόμαστε στη δουλειά ακόμη κι όταν δεν αισθανόμαστε καλά, κι ακούμε για μεθοδεύσεις που δεν έχουν και πολύ νόημα, αλλά διδάσκουμε έτσι κι αλλιώς. Διδάσκουμε επειδή αυτό είναι που κάνουμε.
Η διδασκαλία και η μάθηση θα έπρεπε να δημιουργούν χαρά. Πόσο ισχυρός θα ήταν ο κόσμος μας αν είχαμε παιδιά που δεν φοβούνται να πάρουν ρίσκα, που δεν φοβούνται να σκεφτούν, και που έχουν έναν υπερασπιστή; Κάθε παιδί αξίζει έναν υπερασπιστή, έναν ενήλικα που δεν θα τα παρατήσει ποτέ, που καταλαβαίνει τη δύναμη της επαφής, κι επιμένει να γίνουν το καλύτερο που μπορούν.
Είναι σκληρή αυτή η δουλειά; Ιδέα δεν έχετε, πόσο σκληρή είναι. Αλλά δεν είναι ακατόρθωτη. Μπορούμε να το κάνουμε. Είμαστε εκπαιδευτικοί. Είμαστε γεννημένοι να κάνουμε τη διαφορά.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
Δείτε το σχετικό βίντεο με ελληνικούς υπότιτλους (εάν δεν εμφανίζονται οι υπότιτλοι πατήστε το πρώτο εικονίδιο κάτω δεξιά μέσα στο βίντεο):