Στον ρώσο κοσμοναύτη Βλαντιμίρ Κομάροφ ανήκει επάξια μια θέση στη λίστα με τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του διαστήματος αφού ήταν ο πρώτος που πέταξε στο διάστημα πάνω από μία φορά και ήταν και ο πρώτος άνθρωπος που πέθανε κατά τη διάρκεια διαστημικής πτήσης.
Πριν από 49 χρόνια το 1967 το διαστημόπλοιο Σογιούζ 1, στο οποίο επέβαινε, κατέπεσε μετά την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα.
Στην παραπάνω φωτογραφία βλέπουμε ένστολους άνδρες του σοβιετικού στρατού να στέκονται μπροστά σε ό,τι απέμεινε από τον κοσμοναύτη, ο οποίος σκοτώθηκε καθώς επέστρεφε στη Γη, όταν παρουσίασαν δυσλειτουργία τα αλεξίπτωτα του διαστημόπλοιου. Η σύγκρουση ήταν τόσο ισχυρή, που από το σώμα του έμειναν μονάχα απανθρακωμένα λείψανα.
Η αποστολή στο διάστημα και η φιλία με τον Γιούρι Γκαγκάριν
Η ιστορία ξεκινάει το 1967 όταν οι Σοβιετικοί ήλπιζαν ότι με τα διαστημόπλοια Σογιούζ θα επιχειρήσουν τη σύνδεση δύο σκαφών στο διάστημα καθώς και τη μεταφορά πληρωμάτων.
Με εντολές του ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, Μπρέζνιεφ, οργανώνεται το διαστημικό ραντεβού των δύο σοβιετικών διαστημοπλοίων με στόχο το γεγονός να αποτελέσει έναν σοβιετικό θρίαμβο που θα συμπέσει με την 50η επέτειο της Οκτωβριανής επανάστασης.
Όπως αναφέρει ο δημοσιογράφος Robert Krulwich στον ειδησεογραφικό σταθμό NPR.org, το πλάνο είχε ως εξής: Πρώτα να εκτοξευτεί η διαστημική κάψουλα Σογιούζ 1 με τον Κομάροφ στο εσωτερικό της και την επόμενη μέρα, ένα δεύτερο σκάφος να απογειωθεί, με δυο επιπλέον κοσμοναύτες.
Τα δύο διαστημόπλοια θα συναντιόνταν, θα συνδέονταν, ο Κομάροφ θα άλλαζε θέση με ένα συνάδερφο του, και θα επέστρεφε στην πατρίδα του με το δεύτερο διαστημόπλοιο. Το πρόγραμμα επανδρωμένων πτήσεων Σογιούζ αποτελούσε κομμάτι της προσπάθειας της ΕΣΣΔ να στείλει πρώτη ανθρώπους στη Σελήνη.
Ωστόσο, πριν την εκτόξευση, τα ερωτήματα για το σχέδιο ήταν πολλά, ενώ αρκετοί ήταν κι αυτοί που ήξεραν πως οι πιθανότητες να επιστρέψει σώος ο Κομάροφ ήταν ελάχιστες.
Συγκεκριμένα, καθώς πλησίαζε η στιγμή της εκτόξευσης οι μηχανικοί διαπίστωναν ότι υπήρχαν στα σκάφη -και κυρίως σε εκείνο του Κομάροφ – συνολικά 203 βλάβες!
Μάλιστα, στις 9 Μαρτίου του ίδιου έτους ο Γιούρι Γκαγκάριν και οι άλλοι κοσμοναύτες μαζί με 50 μηχανικούς είχαν συντάξει μια δεκασέλιδη έκθεση όπου περιέγραφαν τα προβλήματα λεπτομερώς. Ωστόσο, το βασικό ερώτημα ήταν πώς θα έφτανε αυτή η επιστολή εκεί που έπρεπε προκειμένου να ματαιωθεί το σχέδιο.
Όπως αποκαλύπτουν οι συγγραφείς Τζέιμι Ντοράν και Πιρς Μπιζόνι στο βιβλίο τους Starman, ζητήθηκε βοήθεια από τον αξιωματικό της KGB Βενιαμίν Ρουσάγιεφ. Μάλιστα, ο Κομάροφ φέρεται να του είχε εμπιστευθεί ότι δεν ήταν σίγουρος πως θα επέστρεφε ζωντανός στη Γη.
Κανείς όμως δεν είχε τα κότσια να ενημερώσει τον Μπρέζνιεφ για τα σκοτεινά σημεία του διαστημικού προγράμματος.
Τον Γκαγκάριν και τον Κομάροφ συνέδεε στενή φιλία και αυτό αποδεικνύεται από δηλώσεις των δύο κοσμοναυτών. Σύμφωνα με τον Ρουσάγιεφ, όταν είπε στον Κομάροφ να αρνηθεί να συμμετάσχει στην αποστολή, αυτός απάντησε: «Αν το κάνω, θα βρεθεί ο Γιούρι στη θέση μου. Πρέπει να τον φροντίσουμε»…
Η θυσία αυτή μπορεί να έσωσε τον Γιούρι Γκαγκάριν, ωστόσο ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα, πέθανε μόλις ένα χρόνο μετά σε ηλικία 34 ετών όταν πιλόταρε σοβιετικό αεροσκάφος.
Το δυστύχημα
Τα προβλήματα ξεκίνησαν από την αρχή της αποστολής. Όταν το Σογιούζ 1 με πλοηγό τον Κομάροφ βγήκε στο διάστημα, η επικοινωνία με τους τεχνικούς διακόπηκε και οι μηχανισμοί προσανατολισμού δυσλειτουργούσαν. Η εκτόξευση της επόμενης μέρας έπρεπε να ακυρωθεί, ενώ οι ελπίδες για ασφαλή επιστροφή του κοσμοναύτη λιγόστευαν δραματικά.
Παράλληλα, μέρος του σχεδίου παρακολουθούσαν και οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ μέσω μιας αεροπορικής βάσης κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Οι Αμερικανοί καταλάβαιναν ότι κάτι δεν πάει καλά αλλά δεν μπορούσαν να μάθουν λεπτομερώς ποιες ήταν οι βλάβες. Ο αναλυτής της NSA, Πέρι Φέλγουοκ, δήλωσε ότι με βάση τα όσα έλεγε ο Κομάροφ φαινόταν ότι ήξερε ότι θα πεθάνει.
Σύμφωνα με το βιβλίο, Starman, ο σοβιετικός αξιωματούχος Αλεξέι Κοσίγκιν κατάφερε να πραγματοποιήσει βιντεοκλήση με το Σογιούζ 1 για να πει στον πιλότο ότι είναι ένας πραγματικός ήρωας. Η γυναίκα του Κομάροφ συμμετείχε επίσης στη βιντεοκλήση.
Όταν η κάψουλα μπήκε στην ατμόσφαιρα στο πλαίσιο της προσπάθειας ματαίωσης της αποστολής, κανένα από τα αλεξίπτωτα δεν άνοιξε, με αποτέλεσμα οι υπηρεσίες παρακολούθησης των ΗΠΑ να λαμβάνουν κραυγές οργής από τον κοσμοναύτη. Τελικά το διαστημόπλοιο συνετρίβη στο Οrenburg στη Ρωσία σε μια από τις σημαντικότερες διαστημικές καταστροφές που έχει δει η ανθρωπότητα. Ο Κομαρόφ κηδεύτηκε με τιμές στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας.
Κάποιες εβδομάδες μετά το δυστύχημα, ο Γκαγκάριν συνάντησε τον Ρουσάγιεφ στο διαμέρισμά του αλλά αρνήθηκε να συζητήσει το θέμα επειδή φοβήθηκε ότι μπορεί να υπάρχουν κοριοί. Στις σκάλες λοιπόν της κεντρικής εισόδου έσπασε τη σιωπή του και είπε ότι θεωρούσε ότι ήταν ευθύνη του Μπρέζνιεφ το ότι δεν ακυρώθηκε το ταξίδι.
Στον μεγάλο αντίκτυπο από τον θάνατο του Κομάροφ περιλαμβάνεται και η ανακοίνωση των ρώσων κοσμοναυτών στις 25 Απριλίου στην Pravda. «Για τους πρωτοπόρους πάντοτε είναι δύσκολα. Βαδίζουν σε άγνωστα μονοπάτια και τα μονοπάτια αυτά δεν είναι ίσια, έχουν απότομες στροφές, εκπλήξεις και κινδύνους.
Αλλά όποιος παίρνει το μονοπάτι της τροχιάς ποτέ δεν το αφήνει. Όποιες κι αν είναι οι δυσκολίες και τα εμπόδια, ποτέ δεν είναι αρκετά δυνατές για να αποτρέψουν κάποιον από το μονοπάτι που έχει επιλέξει. Όσο χτυπάει η καρδιά ενός κοσμοναύτη, αυτός θα συνεχίζει πάντα να αναμετράται με το σύμπαν. Ο Βλαντιμίρ Κομάροφ ήταν ένας από τους πρώτους που μπήκε σε αυτό τον επικίνδυνο δρόμο» έγραφε το συλλυπητήριο μήνυμα.
Πάντως, στην… κούρσα για το ποιος θα φτάσει πρώτος στο διάστημα υπήρξαν θύματα και από την πλευρά των ΗΠΑ. Τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς οι Gus Grissom, Ed White και Roger Chaffee πέθαναν κατά τη διάρκεια πυρκαγιάς μέσα στη διαστημική κάψουλα Απόλο.
Πηγή: rarehistoricalphotos, μετάφραση: newsbeast