Η νομισματική κρίση στην Τουρκία, με τη διαρκή υποτίμηση της τουρκικής λίρας, που εδώ και δύο χρόνια διαγράφει διαρκώς πτωτική πορεία, αλλά έχει μπει για τα καλά στα νοικοκυριά των πολιτών.
Το τουρκικό νόμισμα έχει απωλέσει πάνω σχεδόν από τα 2/3 της αξίας του από τα επίπεδα του 2018 και ο πληθωρισμός στη χώρα καλπάζει, στέλνοντας στα ύψη τις τιμές βασικών προϊόντων, όπως ψωμί, γάλα, αυγά, λάδι, φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Σε ορισμένα προϊόντα οι τιμές έχουν ανέβει έως και κατά 25% τις τελευταίες μόνο εβδομάδες και ειδικά στα φρούτα και τα λαχανικά ο πληθωρισμός αγγίζει τιμές – ρεκόρ της τάξης του 33,9%!
Από τον Αύγουστο του 2014, όταν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέλαβε την προεδρία, η τουρκική λίρα έχει καταρρεύσει κατά 74% ενώ από τις αρχές του έτους έχει χάσει το 28,5% της αξίας της. Σύμφωνα με διεθνείς οίκους, οι τουρκικές τράπεζες έχουν παρέμβει στα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, ξοδεύοντας πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια για να στηρίξουν την κατάρρευση της λίρας. Το εγχείρημα ωστόσο έχει… στεφθεί από απόλυτη αποτυχία.
Η φτώχεια μαστίζει πλέον εκατομμύρια νοικοκυριά. Η Παγκόσμια Τράπεζα υπολόγισε ότι το 13,9% του πληθυσμού, ήτοι κάτι λιγότερο από 12 εκατομμύρια πολίτες, ζούσαν ήδη σε συνθήκες φτώχειας κατά την τελευταία έκθεσή της, τον Απρίλιο του 2020. Ένα χρόνο μετά όμως η κατάσταση φαίνεται να είναι πολύ χειρότερη. Η φτώχεια στην Τουρκία ορίζεται επίσημα ως εισόδημα κάτω των 3,60 ευρώ την ημέρα.
Σύμφωνα με τον ιδρυτή της ΜΚΟ «Deep Poverty Network», Χάσερ Φόγκο, η κρίση στα ταμεία των νοικοκυριών δεν ήταν ποτέ τόσο έντονη στη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας. «Η πρόσβαση στα τρόφιμα δεν ήταν ποτέ τόσο μεγάλο πρόβλημα όπως είναι σήμερα. Πριν, αν δεν είχε κάποιος φαγητό, απευθυνόταν στον γείτονά του. Τώρα ούτε ο γείτονας μπορεί να βοηθήσει, γιατί δεν έχει ούτε αυτός», δήλωσε ο Φόγκο και πρόσθεσε: «Έχω δει πολλές μητέρες που ταΐζουν τα μωρά τους με έτοιμες σούπες, γιατί δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις βρεφικές κρέμες, οι οποίες έχουν πια στα ράφια των σούπερ μάρκετ το χαρακτήρα των ειδών πολυτελείας».
Υπολογίζεται ότι στη γειτονική χώρα περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πλέον πρόσβαση ούτε στο ψωμί! Το ύψος των μισθών σε συνδυασμό με το ράλι ακρίβειας έχουν κάνει τη ζωή ανυπόφορη για ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ο βασικός μισθός στην Τουρκία δεν ξεπερνά τα 300 ευρώ, ενώ ένας βοηθός καθηγητή πανεπιστημίου δεν λαμβάνει περισσότερα από 800 ευρώ τον μήνα. Σύμφωνα με την Ελληνίδα κάτοικο της Κωνσταντινούπολης, Πέρσα Μύρτσου, η οποία μίλησε στην τηλεόραση του Open, ακόμα και η τιμή του κόκκινου κρέατος έχει γίνει απλησίαστη για το μέσο πολίτη. Όπως τόνισε, ένα μπούτι αρνιού κοστίζει περίπου 100 λίρες, δηλαδή 10 ευρώ! Πρόσθεσε ότι η αγορά οποιουδήποτε εισαγόμενου προϊόντος είναι πλέον σχεδόν απαγορευτική, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα ενός αυτοκινήτου, που στην Ελλάδα κοστίζει 18.000 ευρώ. Το αντίστοιχο κόστος του στην Τουρκία είναι 40.000 ευρώ…
«Είναι η τρίτη φορά που πήγα στο σούπερ μάρκετ να αγοράσω τυρί και έφυγα με άδεια χέρια, λόγω της τιμής του», λέει μια 65χρονη κάτοικος της Άγκυρας, ονόματι Γκουλάι Αβσάρ, στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων AFP. «Το ελαιόλαδο αξίζει τώρα το βάρος του σε χρυσό. Αυτό θα μπορούσε να προσφέρει πια ένας άνδρας στην αγαπημένη του για να την… εντυπωσιάσει», δήλωσε ένας άλλος καταναλωτής, ο Αχμέτ.
Ο Ερίνκ Γελντάν, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης, τόνισε ότι ο πληθωρισμός είναι στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερος από το επίσημο νούμερο (22%), διότι σε σχέση με το 2018 οι τιμές των βασικών αγαθών, στα οποία οι άνθρωποι ξοδεύουν το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων τους, έχει αυξηθεί κατά 55% (!), αν συνυπολογιστεί η πτώση της λίρας σε σχέση με το δολάριο σε αυτό το διάστημα.