Στο μετρό, αλλά και στα λεωφορεία, αν ψάξεις αφορμή να τσακωθείς, πέτυχες διάνα. Σου δίνουν την αιτία έτοιμη στο χέρι μαζί με την αφορμή.
Εχτές, για παράδειγμα, πήρα με τη φίλη μου, την Ελένη, το μετρό από τη στάση «Πανεπιστήμιο», για να πάμε στον Άγιο Δημήτριο. Μια στάση μετά, επιβιβάστηκε στο βαγόνι μας μια οικογένεια με ένα αγοράκι περίπου 5 ετών. Η μητέρα, πριν καν μπει, είχε τεντώσει το κεφάλι της και έψαχνε με άγχος και ανυπομονησία μια ελεύθερη θέση, για να παλουκωθεί η ίδια ή να παλουκώσει το παιδί της.
Όταν είδε, ότι όλες οι θέσεις ήταν κατειλημμένες, άρχισε να κοιτάει με αηδία και απέχθεια τους καθιστούς επιβάτες και πιο πολύ εμάς, σαν να μας έλεγε: «Ακόμα κάθεστε μουλάρες; Σηκωθείτε βρε αίσχη της κοινωνίας να κάτσει το παιδάκι». Μετά από κανα δυο λεπτά, είπε δυνατά: “Μην ανησυχείς αγοράκι μου, κάποιος θα κατέβει σύντομα και θα μπορέσεις κι εσύ να κάτσεις να ξεκουραστείς λιγάκι”. Σοβαρά τώρα;
Το παιδάκι ήταν πολύ γλυκούλι και από τον τρόπο, που με κοίταζε, κατάλαβα, ότι δεν το ένοιαζε και πολύ να κάτσει, ούτε καιγόταν να βρει άδεια θέση. Όταν κάποιος σηκώθηκε για να κατέβει, η γυναίκα με ένα της σάλτο, έκατσε στη θέση, μην προλάβει κανείς να της την πάρει.
Ως γονιός κι εγώ, καταλαβαίνω, πόσο κουραστική μπορεί να γίνει η μητρότητα – ειδικά αν είσαι σε ένα πολυσύχναστο τρένο. Και είναι αλήθεια, ότι η αναπηρία ενός ατόμου ή η ανάγκη του για μια θέση μπορεί να μην είναι άμεσα ορατή σε εμάς. Σαν μάνα, όμως, δεν θα έψαχνα σαν την τρελή μια θέση, για να βολέψω το παιδί μου. Τουναντίον, θα το σήκωνα, για να κάτσει κάποιος, που το έχει ανάγκη. Μπορεί να σταθεί όρθιο δίπλα μου, δεν θα πάθει κάτι.
Σε κάποιες χώρες είναι υποχρεωτικό βάσει νόμου να προσφέρεις τη θέση σου σε κάποιον, που τη χρειάζεται, ενώ σε άλλες τα παιδιά αντιμετωπίζονται σαν ενήλικες, άρα έχουν κάθε δικαίωμα να κάθονται και ας είναι όρθια μια έγκυος ή ένας τυφλός.
Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να δώσει σε κάποιον άλλο το κάθισμά του, αλλά όλα έχουν κάποιο όριο. Δεν μπορείς, κυρία μου, να έχεις το 5χρονο να κάθεται και δίπλα η γιαγιά, που είναι 100 χρονών και έχει μαγκούρα να στέκεται όρθια, είναι τουλάχιστον αγενές. Δεν φταίει το παιδί σε καμία περίπτωση, αλλά η νοοτροπία των γονέων.
Το παιδάκι, ζωή να έχει, είναι υγιέστατο και παίζει όλη μέρα κυνηγητό και ποδόσφαιρο με τα άλλα παιδάκια της γειτονιάς. Έχει αντοχές και δεν θα πάθει τίποτα να σταθεί όρθιο για 10 λεπτά, μέχρι να φτάσετε στον προορισμό σας.
Η Jean Twenge, γνωστή συγγραφέας, είπε κάτι πολύ εύστοχο, ότι δηλαδή είναι η τάση της εποχής, που κάνει τους γονείς να παραχαϊδεύουν τα παιδιά τους. «Παλιά ένα 7χρονο» είπε, «μπορούσε να πάει και να γυρίσει μόνο του απ’ το σχολείο. Εάν κάνεις κάτι τέτοιο τώρα, θα σε πουν τουλάχιστον τρελή. Τόσο τρελή, που μπορεί να σου φέρουν και την Πρόνοια. Το 2015 συνελήφθησαν δύο γονείς, επειδή άφησαν τα παιδιά τους ηλικίας 6 και 10 ετών να παίξουν στο πάρκο, που ήταν δυο τετράγωνα πιο κάτω από το σπίτι τους. Προκειμένου να πάρουν πίσω τα παιδιά τους, οι γονείς έπρεπε να υπογράψουν συμφωνητικό βάσει του οποίου τα παιδιά δεν θα ξαναέπαιζαν έξω χωρίς επίβλεψη».
Είναι δύσκολο για μένα να κατανοήσω τη μόδα της εποχής, ίσως επειδή είναι τόσο διαφορετική από τη δική μου. Όταν ήμουν 10 χρονών, περπατούσα δύο χιλιόμετρα από το σπίτι μου, για να πάω στο σχολείο κάθε μέρα και άλλα δυο χιλιόμετρα πίσω. Με τα 3 ευρώ, που γλίτωνα από τα εισιτήρια, έπαιρνα φαγητό από το κυλικείο του σχολείου. Δικαιολογημένα σήμερα, ο κόσμος φοβάται, γιατί ο κίνδυνος παραμονεύει παντού – όπλα, ναρκωτικά, αλητεία, παιδεραστία – πράγματα, που δεν υπήρχαν στην εποχή μου. Χάρη στους γονείς μου απέκτησα την ανεξαρτησία και την αυτονομία, που χρειαζόμουν, για να μπορώ σήμερα να πω, ότι είμαι ελεύθερη και μπορώ να φροντίσω μόνη μου τον εαυτό μου.
Η μαμά μου, μια ταλαιπωρημένη, αμόρφωτη γυναίκα, που ήταν υπόδειγμα μητέρας, θα έβαζε σήμερα κάτω δέκα μανάδες στη σειρά. Κάπνιζε, έβριζε μπροστά σε μένα και τον αδερφό μου, αν όμως, πέφταμε κάτω με το ποδήλατο και έτρεχε το αίμα ποτάμι, μας έλεγε: «Σταματήστε να κλαίτε, δεν είναι τίποτα, θα ζήσετε!». Το καλοκαίρι, που μας είχε κάθε μέρα, όλη μέρα κοντά της, έλεγε πιο συχνά «όχι», παρά «ναι». Μας έδωσε κότσια και αυτοπειθαρχία. Και αν υπήρχε τότε μετρό, δεν θα μας άφηνε σε καμία περίπτωση να κάτσουμε, ούτε καν αν ο ενήλικας, που θα καθόταν στη θέση μας ήταν υγιής και νεότατος.
Τα ΜΜΜ δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να διαμορφώσουν χαρακτήρα. Σίγουρα, δεν είναι και το καλύτερο πράγμα να στέκεσαι όρθιος σε ένα τρένο, που τρέχει, με τα χέρια σου τυλιγμένα σε έναν βρώμικο και γεμάτο χιλιάδες μικρόβια στύλο, αλλά το να μαθαίνεις να ελίσσεσαι με χάρη μέσα από τέτοιες καταστάσεις, που σου προκαλούν δυσφορία, είναι σίγουρα κάτι σημαντικό. Λέγεται «Μαθαίνω να στέκομαι στα πόδια μου».