Είμαστε οι μόνοι σε όλη την Ευρώπη που έχουμε το προνόμιο
να λέμε τον ουρανό ”ουρανό” και τη θάλασσα ”θάλασσα”,
όπως την έλεγαν ο Όμηρος και ο Πλάτωνας πριν 2.500 χρόνια.
Δεν είναι λίγο αυτό.
Η γλώσσα δεν είναι μόνο ένα μέσον επικοινωνίας.
Κουβαλάει την ψυχή του λαού μας.
Τη ζωή μου την πέρασα
κλεισμένος σε 50 τετραγωνικά, παλεύοντας με τη γλώσσα.
Στο βάθος αυτό είναι η ποίηση: μια συνεχής πάλη με τη γλώσσα.
Τη γλώσσα την ελληνική,
που είναι η πιο παλιά και η πιο πλούσια γλώσσα του κόσμου.
Ταπεινά εργάστηκα σε όλη μου τη ζωή.
Και η μόνη ανταμοιβή που γνώρισα, πριν από τη σημερινή,
ήταν να ακούσω τους συμπατριώτες μου να με τραγουδούν.
Να τραγουδούν το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ,
που μου χρειάστηκε τεσσάρων χρόνων μοναξιά
και αδιάπτωτη προσπάθεια για να το τελειώσω.
Δεν το λέω για να περηφανευτώ.
Δεν έρχομαι σήμερα για να σας κάνω τον σπουδαίο.
Κανείς δεν είναι σπουδαίος από εμάς.
Από εμάς, άλλος κάνει τη δουλειά του σωστά κι άλλος δεν την κάνει.
Αυτό είναι όλο.
Όμως θέλω να μάθετε, όπως το έμαθα κι εγώ στα 68 μου χρόνια:
μόνον αν κάνεις σωστά τη δουλειά σου, ο κόπος δε θα πάει χαμένος.
Είπε ένας Γάλλος ποιητής, ο Ρεμπώ,
πως η πράξη για τον ποιητή είναι ο λόγος του. Και είχε δίκιο.
Αυτό έκανε ο Σολωμός, που για να γράψει το αθάνατο ποίημά του
”Ελεύθεροι Πολιορκημένοι”, έσωσε και παράδωσε
στη φυλετική μας μνήμη το Μεσολόγγι και τους αγώνες του.
Αυτό έκαναν ο Παλαμάς, ο Σικελιανός, ο Σεφέρης.
Στα φτωχά μου μέτρα το ίδιο πάσχισα να κάνω κι εγώ.
Πάσχισα να κλείσω μέσα στην ψυχή μου,
την ψυχή όλου του ελληνικού λαού.
Αυτή είναι η πράξη μου.
Και το γεγονός ότι έφτασαν να την αναγνωρίσουν οι ξένοι,
είναι μια νίκη. Όχι δική μου νίκη.
Δική σας.
Οδυσσέας Ελύτης
……………………………………………………………………………………………….
Απόσπασμα από την ομιλία του ποιητή
προς τους ομογενείς της Σουηδίας, μετά τη βράβευσή του με Νόμπελ,
τον Νοέμβριο του 1979.