Η ταινία «Ορατότης Μηδέν» με πρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο ήταν μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της χρυσής εποχής του ελληνικού κινηματογράφου όταν προβλήθηκε τη σεζόν 1969-1970. Έκοψε 640.720 εισιτήρια και ήρθε 2η ανάμεσα στις 99 ταινίες που προβλήθηκαν τότε.
Σήμερα θεωρείται πλέον «κλασική» χάρη τόσο στην ερμηνεία του ηθοποιού όσο και στο τραγούδι «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου» που τραγούδησε μοναδικά ο Στράτος Διονυσίου.
Το σενάριο και η σκηνοθεσία ήταν του Νίκου Φώσκολου, ο οποίος εμπνεύστηκε την υπόθεση της ταινίας από τη ζωή του Νίκου Κούρκουλου και συγκεκριμένα από την τραγική ιστορία του μεγαλύτερου αδελφού του, Σπύρου, ο οποίος έχασε τη ζωή του το 1952 σε ναυάγιο.
Ταξίδευε με ένα γκαζάδικο ως τρίτος πλοίαρχος, αλλά στα ανοιχτά της Βενεζουέλας το πλοίο χτυπήθηκε από τυφώνα και κόπηκε στα δύο. Σύμφωνα με μαρτυρίες το πλήρωμα σώθηκε, μιας και ο καπετάνιος μπήκε σε μια βάρκα με τους πλοιάρχους και τους δύο μηχανικούς.
Η βάρκα ξεβράστηκε σε μια ακτή της Βενεζουέλας, όμως, οι κάτοικοι βρήκαν μόνο το άψυχο σώμα του καπετάνιου. Οι υπόλοιποι επιβαίνοντες δεν βρέθηκαν ποτέ, κάτι που έκανε τη μητέρα του Νίκου Κούρκουλου, Αυξεντία, να μην αποδεχτεί ποτέ τον θάνατο του παιδιού της και να κρατάει πάντα μια κρυφή ελπίδα ότι μπορεί να τον ξαναέβλεπε μια μέρα ζωντανό μπροστά της.
Μάλιστα, την ημέρα του ναυαγίου, ο Νίκος Κούρκουλος είχε ξυπνήσει ξαφνικά και της είχε πει στη μητέρα του: «Μάνα, μεγάλο κακό θα μας βρει».
Η υπόθεση της ταινίας
Σύμφωνα με το σενάριο, μια νύχτα με θύελλα δέκα μποφόρ, το ατμόπλοιο «Χριστίνα» της Ναυτεμπορικής Ρίχτερ βυθίζεται. 26 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους και μοναδικός επιζών είναι ο Άγγελος Κρεούζης, τον οποίο υποδύεται ο Νίκος Κούρκουλος.
Στις ανακρίσεις που ακολουθούν αποδεικνύεται ότι το καράβι διαλύθηκε από έκρηξη στους λέβητες λόγω κακής συντήρησης και ρητής εκβιαστικής εντολής του πλοιοκτήτη στο πλήρωμα να πλεύσουν με αυξημένη ταχύτητα για να κερδίσουν χρόνο.
Ο Κρεούζης, ως βασικός μάρτυρας κατηγορίας, με την κατάθεση και τις αποδείξεις του, κερδίζει τη δίκη αποκαθιστώντας την τιμή των νεκρών συναδέλφων του. Ωστόσο, με τη λήξη των ανακρίσεων το μέλλον του Κρεούζη καταστρέφεται. Καμιά ναυτιλιακή εταιρεία δεν θέλει πλέον να τον προσλάβει. Τότε ο Κρεούζης αποφασίζει να αλλάξει τακτική.
Προσλαμβάνεται στην εταιρεία Ρίχτερ και γίνεται υπεύθυνος της νυχτερινής βάρδιας. Παντρεύεται την κόρη του ιδιοκτήτη, τη Χριστίνα Ρίχτερ, την οποία υποδύεται η Μαίρη Χρονοπούλου, κάνοντάς την να τον ερωτευθεί και προάγεται σε γενικό διευθυντή της εταιρείας των ναυπηγείων Ρίχτερ.
Η Χριστίνα κάνει προσπάθειες να εντάξει τον Άγγελο στον κοινωνικό της κύκλο και εκείνος εγκαταλείπει όλους τους παλιούς γνωστούς του. Κάποια στιγμή, όμως, καταλαβαίνει ότι και ο ίδιος είναι ένας από τους υπευθύνους ενός νέου ναυαγίου. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον θάνατο του Κωστή, κάνουν τον Άγγελο να μετανιώσει και να αναθεωρήσει τον τρόπο ζωής του.
Το τραγούδι που «απογείωσε» τον Στράτο Διονυσίου
Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 ο Στράτος Διονυσίου ήταν ακόμα ένας τραγουδιστής μεσαίου βεληνεκούς παρά τα φωνητικά προσόντα αλλά και τη δισκογραφία του. Για του λόγου το αληθές να θυμίσουμε ότι εκείνη την εποχή εμφανιζόταν στο νυχτερινό κέντρο ΣΟΥ-ΜΟΥ ως δεύτερο όνομα δίπλα στην Ανθούλα Αλιφραγκή.
Τη μουσική για την ταινία «Ορατότης μηδέν» είχε αναλάβει ο Μίμης Πλέσσας, ο οποίος ήταν από τους βασικούς συνεργάτες της Φίνος Φιλμ.
Ενώ τα γυρίσματα είχαν σχεδόν ολοκληρωθεί, ο Νίκος Φώσκολος αποφάσισε να «ντύσει» τη σκηνή που ο Νίκος Κούρκουλος βάζει φωτιά στα υπάρχοντά του, όχι με ορχηστρική μουσική, αλλά με τραγούδι, του οποίου οι στίχοι θα ενίσχυαν την ένταση του ηθοποιού. Ο σκηνοθέτης μάλιστα, έγινε πιο συγκεκριμένος και ζήτησε στο τραγούδι να περιλαμβάνεται η φράση «κύμα πικρό». Έτσι το παρήγγειλε στον Πλέσσα, ο οποίος με τη σειρά του απευθύνθηκε στον Λευτέρη Παπαδόπουλο για τους στίχους.
Ο στιχουργός που είναι γνωστός για τον ευθύ τρόπο του, «στόλισε» τον Πλέσσα με κοσμητικά επίθετα, τόσο για τον περιορισμένο χρόνο, όσο και για την παρέμβαση του Φώσκολου στους στίχους. Παρά την αρχική του αντίδραση, ο Παπαδόπουλος έγραψε σχεδόν σε μια μέρα το «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου» και πρότεινε να το ερμηνεύσει ένας λαϊκός τραγουδιστής που είχε ακούσει και του άρεσε η χροιά της φωνής του. Ήταν ο Στράτος Διονυσίου.
Η ηχογράφηση έγινε πολύ γρήγορα, άλλωστε αυτό ήταν ένα από τα χαρακτηριστικά του Διονυσίου. Έμπαινε στο στούντιο χωρίς να έχει κάνει πολλές πρόβες με τους μουσικούς, έλεγε μία φορά το τραγούδι και έφευγε. Έτσι ηχογραφήθηκε το τραγούδι που του άνοιξε τον δρόμο για την κορυφή. Μετά την πρεμιέρα της ταινίας που έγινε στις 5 Ιανουαρίου του 1970, ο Διονυσίου έκανε συμφωνία με την ΕΜΙ, αλλά και τον Πλέσσα και κυκλοφόρησε το τραγούδι σε δισκάκι 45 στροφών.
Ο κόσμος ταύτισε το «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου» τόσο με τη φωνή του Στράτου, όσο και με την ερμηνεία του Κούρκουλου στην ταινία. Η σπαρακτική ερμηνεία του “ντύνει” τη σκηνή που ο Κούρκουλος υπό το κράτος της έξωσης βάζει φωτιά στα λιγοστά του υπάρχοντα ενώπιον Θεού και ανθρώπων σε μια φτωχική γειτονιά με τα απορημένα μάτια των γειτόνων να παρακολουθούν το αυτοσχέδιο πυροτέχνημα. “…Η ζωή εδώ τελειώνει, σβήνει το καντήλι μου”.
Η συγκλονιστική ερμηνεία του Νίκου Κούρκουλου στη συγκεκριμένη σκηνή την έκανε να είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές του ελληνικού κινηματογράφου. Ο ηθοποιός πάντα ξεχώριζε τη συγκεκριμένη ταινία, ενώ είχε δηλώσει πως στο γύρισμα της σκηνής του μονολόγου, «δεν ήμουν ο Νίκος, ήμουν ο ήρωας του έργου».
Να σημειωθεί ότι ο ίδιος, πάντως, δεν μίλησε δημόσια ποτέ για τον χαμό του αδερφού του. Μόνο μία φορά σε συνέντευξη το 1998 αναφέρθηκε στη μεταξύ τους σχέση, αλλά και πάλι ούτε τότε είπε κάτι σχετικό με τον χαμό του.
Στίχοι
Βρέχει φωτιά στη στράτα μου
Φωτιά που μ’ έχει κάψει
Για τα φτωχά τα νιάτα μου
Κανένασ δε θα κλάψει
Η ζωή η ζωή εδώ τελειώνει
Σβήνει το καντήλι μου
Κι η ψυχή η ψυχή σαν χελιδόνι
Φεύγει απ’ τα χείλη μου
Κύμα πικρό στην πλώρη μου
Και τα πανιά σκισμένα
Ούτε αδελφόσ αγόρι μου
Δε νοιάστηκε για σένα
Η ζωή η ζωή εδώ τελειώνει
Σβήνει το καντήλι μου
Κι η ψυχή η ψυχή σαν χελιδόνι
Φεύγει απ’ τα χείλη μου