Η περιφέρεια της Τοσκάνης είναι τόσο γοητευτική από άκρη σε άκρη, που δικαιούται απόλυτα την αυτόνομη φήμη της. Κοιλάδες, τρούλοι, παλάτια, αμπελώνες, μελωδίες, γεύσεις, Τέχνη και πολιτείες ξεχασμένες στο χρόνο. Μου πήρε δύο μήνες να καταγράψω αυτή της τη γοητεία και μου είναι δύσκολο να την απαρνηθώ. Από τότε, κάθε φορά που με απειλεί η πεζότητα, το σκάω για Τοσκάνη, σε αυτή τη μαγική επαρχία της βόρειας Ιταλίας.
Ένα ταξίδι στην Τοσκάνη, στην υπέροχη αυτή περιφέρεια της βόρειας Ιταλίας, είναι ένα στοίχημα με τις αισθήσεις. Κι εμείς απλώς το παίξαμε… Ξεκινώντας από τη Φλωρεντία, θαυμάσαμε το ανθρώπινο πνεύμα σε όλο του μεγαλείο, αφήσαμε τον Άρνο ποταμό να ξεχειλίσει από τις ψυχές μας ρομαντισμό, κάναμε ένα ταξίδι στο χρόνο, περνώντας από την Αναγέννηση σε μεσαιωνικές πόλεις που φοράνε τζιν παντελόνια και οι ναοί τους γυρεύουν να φτάσουν στον ουρανό.
Χορτάτοι από Τέχνη και ιστορία, απλωνόμαστε στο κάμπο της Τοσκάνης που μας κερνά κρασί και μας νανουρίζει σαν ένα μεγάλο πάπλωμα. Μας διηγείται ένα παραμύθι για κάποιον κυρτό πύργο στην Πίζα και έναν πύργο με αιωνόβιες βελανιδιές στην ταράτσα του. Κι όμως, όλα αυτά είναι αλήθεια…
1η μέρα Φλωρεντία: va‘ dovetiportailcuore*
Ίσως είναι υπερβολή να αρχίζεις τη μέρα σου με δύο απανωτούς espresso, εκτός αν μόλις ξύπνησες στη Φλωρεντία και ξεκινάς μια επταήμερη περιπλάνηση στην Τοσκάνη. Αν μάλιστα, κατά μήκος της borgo San Lorenzo σε πολιορκεί άρωμα καφέ -φτιαγμένου με την παραδοσιακή μηχανή μόκα-, εύκολα οι espresso γίνονται και τρεις!
Σάββατο πρωί. Μπροστά από την μεγάλη Πλατεία della Republica με τα φίνα τραπεζάκια, οι επισκέπτες σουλατσάρουν στη via Roma με το χάρτη ανά χείρας. Τις προθέσεις τους για εξερεύνηση αποκαλύπτουν τα άνετα παπούτσια τους. Σίγουρα διάβασαν ότι η πόλη ενδείκνυται για περπάτημα. Είναι αλήθεια. Ως «παλιός» θα συμβούλευα να αφήσουν χάρτες και οδηγούς και να εμπιστευτούν την ατμόσφαιρα που στην πόλη αυτή και.. άμουσους παρασύρει σε αναγεννησιακά κύματα. Άλλωστε δεν υπάρχει γωνία τηςΦλωρεντίας που να μην είναι καταχωρισμένη στα αξιοθέατα. Για να μιλήσω με κλισέ: η πόλη είναι ένα μεγάλο υπαίθριο μουσείο στα πόδια σου, που στον αέρα του διατηρεί ακόμα κάτι από Michelangelo, Donatello, Dante, Γαλιλαίο και Μαρία των Μεδίκων.
Στην Piazza del Duomo ή αλλιώς Santa Maria dei Fiori, την κεντρική πλατεία του Καθεδρικού, βαδίζουμε ξανά στα ίχνη του «πρωτάρη». Ο κόκκινος τρούλος της είναι το ορόσημο της πόλης όταν την κοιτάς από ψηλά. Εσωτερικά ο τεράστιος χώρος, μήκους 153 μέτρων, στέκει υποβλητικός, επικρατεί σιωπή. Από πάνω μας, ο θόλος. Φιλοτεχνημένα από διάσημα χέρια, τα βιτρό του και οι τοιχογραφίες της Κρίσεως προκαλούν δέος.
Έξω πάλι και προχωράμε προς την Piazza della Signoria, που κοσμείται από γλυπτά σε κοινή θέα, σαν μια έκθεση αιώνια. Από τα πιο ατμοσφαιρικά αγάλματα «ο Βιασμός της Sabina». Απέναντι βρίσκεται το Palazzo Vecchio (παλιό παλάτι), που από το εξωτερικό του καθόλου δεν προϊδεάζει για τις πολυτελείς του σάλες και τη χλιδή του. Στο «Αίθριο του Κρόνου» (Terrazo di Saturno) η θέα κοιτάει στην κοιλάδα του Άρνου.
Μετά από τόση μαγεία, παρηγορούμε τον εαυτό μας που γεννήθηκε κοινός θνητός, παραγγέλνοντας μια ταπεινή (μα καθόλου ευκαταφρόνητη) πίτσα α λα Φιορεντίνα στην trattoria Ιl Pizzaiuolo και λίγο παγωτό φιστίκι στο Vivoli.
Η νύχτα πέφτει στη γέφυρα Ponte Vecchio και τα φώτα αντανακλούν στον Άρνο. Οι Ιταλοί παίρνουν το ρομαντισμό πολύ στα σοβαρά, ξέρετε. Με κιθάρες κάθε σύννεφο ρεαλισμού διαλύεται στις νότες τους. Αν τους ακούσετε να σας λένε «αμίχο», μην αρνηθείτε την πρόσκληση στην παρέα τους, εννοούν amico (ιταλ. φίλος) στο φιορεντίνικο ιδίωμά τους (όπως χόχα-χόλα αντί Coca-Cola).
*Πήγαινε όπου σε πάει η καρδιά -τίτλος βιβλίου
2η μέρα Φλωρεντία: η (ανα)γέννηση της Αφροδίτης
Το σύνδρομο στάνταλ πιστοποιήθηκε στον 19ο αιώνα ως σύνολο συμπτωμάτων λιποθυμίας, ταχυκαρδίας, δυσκολίας στην αναπνοή, που άξονα αναφοράς είχε το συναίσθημα που προκαλείται στους επισκέπτες από την απαράμιλλη ομορφιά της Φλωρεντίας. Αλήθεια. Δεν είναι όμως απαραίτητο να πάσχεις από στάνταλ για να ενδώσεις δις (και τρις) στα αξιοθέατα της πόλης. Ίσως γιατί δύσκολα ξεφεύγεις από τη σαγήνη τους κι αυτή ακριβώς σε κάνει κάθε φορά να θέλεις να επιστρέψεις.
Αφού λοιπόν ενέδωσα στη γοητεία της σοκολατερίας Vestri, να ‘μαι στο Piazzale degliUffizi. Στην είσοδο για την Galleria degli Uffizi, αν και πρωί, κάνουν ουρές για τους ξακουστούς θησαυρούς της Τέχνης. «Παθών και μαθών», φρόντισα από πριν για online εισιτήριο, το οποίο τώρα αποδεικνύεται σωτήριο. Μέσα σε αυτό το παραποτάμιο κτήριο σε σχήμα U είναι συσσωρευμένη άφθονη και διάσημη Τέχνη: Michelangelo, Da Vinci, Caravaggio, Giotto, Tiziano, Tintoretto.
Από τα κορυφαία κομμάτια, η «Αφροδίτη» του Botticelli. Στην Τοσκάνη λένε ότι οι πραγματικά ερωτευμένοι άνδρες παρομοιάζουν τις αγαπημένες τους -ανεξαρτήτως φυλής και χρώματος- με το συγκεκριμένο σαγηνευτικό γυναικείο άγαλμα. Οι υποστηρικτές επικαλούνται αρχέγονα ένστικτα που διαπιστώνονται μόνο βιωματικά και τετ-α-τετ με τον πίνακα.
Παίρνουμε το δρόμο προς το Ponte Vecchio, που στο φως της μέρας είναι τελείως διαφορετικό, ωστόσο πανέμορφο. Κοσμηματοπωλεία και σουβενιροπωλεία φιγουράρουν παρέα με τους τουρίστες στα φλας που πέφτουν βροχή.
Πάμε για Oltrarno, δηλαδή πέρα από τον Άρνο. Η διαδρομή περνάει από το Palazzo Pitti,την κατοικία των Μεδίκων. Για όποιον δεν έχει ξαναβρεθεί σε παλάτι, τα ιδιαίτερα διαμερίσματα της δυναστείας θα είναι συγκλονιστική εμπειρία, κάτι σαν προσομοίωση με μια άλλη πραγματικότητα. Το Palazzo βλέπει στους μεγαλοπρεπείς κήπους Boboli,όπου εδώ μια στάση για ξεκούραση στην cafeteria είναι απαραίτητη.
Απόγευμα. Είμαστε πια στον εξώστη της πόλης, το Piazzale Michelangelo. Από ψηλά οι στέγες έχουν χρώμα κοκκινωπό, λες και οι μεγάλοι ζωγράφοι τις άγγιξαν με το πινέλο τους. Η ατμόσφαιρα είναι ελαφρώς θολή και ο ήλιος που πέφτει κάνει τη Φλωρεντία να μοιάζει με όνειρο. Αποφασίζουμε να μην ξυπνήσουμε και μένουμε εδώ για ένα δείπνο με ιταλική pasta.
Καλημέρα! Το νοικιασμένο φιατάκι περιμένει έξω από το ξενοδοχείο. Σε απόσταση περίπου 60 χλμ. από τη Firenze και 40 χλμ. από τη Σιένα βρίσκεται το μικρό SanGimignano. Ψάχνοντας την παράκαμψη, παρασυρόμαστε σε έναν φιδωτό δρόμο και καταλαβαίνουμε τι σημαίνει εξοχή α λα Τοσκάνη. Από μακριά ξεχωρίζουν τα τείχη και οι 14 πυργίσκοι του στο χρώμα της ώχρας, απόηχος αλλοτινού μεγαλείου. Όσο πλησιάζουμε, νιώθουμε να γλιστράμε σε σκονισμένες σελίδες ιπποτικού μυθιστορήματος.
Σαν κινηματογραφικό πλατό, το San Gimignano συστήνεται ευγενικά μπροστά σου. Με ιστορικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον (όπως το Μuseo Civico, την εκκλησία του Sant‘Agostino -στην οποία, λέει ο θρύλος, προσευχήθηκαν οι πιστοί για να γλιτώσουν από την πανούκλα-), δεν του λείπουν κουκλίστικα εμπορικά μαγαζιά, όπως αυτά στη via San Giovani. Η τριγωνική κεντρική του πλατεία, πανέμορφη, είναι το στέκι των ντόπιων. Όμως o λόγος που βρίσκομαι εδώ είναι για να απολαύσω ένα μπουκάλι λευκό τοπικό κρασί Vernaccia, σκαρφαλώνοντας στα τείχη κι ατενίζοντας την πεδιάδα της Τοσκάνης. Άλλωστε δεν έχει αλκοτέστ.
Φτάνουμε στη Σιένα σχεδόν απόγευμα. Παρκάρουμε από έξω από τα τείχη. Η πύλη (Porta) οδηγεί σ’ ένα αντίστροφο ταξίδι στο χρόνο καθώς, προχωρώντας προς τα ενδότερα, περνάμε από την αναγεννησιακήΦλωρεντία στη μεσαιωνική Σιένα.
Στο ιστορικό κέντρο δεσπόζει η Piazza del Campo που είναι το κλου της πόλης. Μια τεράστια επικλινής και ημικυκλική πλατεία προβάλλει σαν φέτα λεμονιού, χωρισμένη γεωμετρικά σε 9 μέρη, σύμβολο της πάλαι-ποτέ διοίκησης του τόπου και σημερινός τόπος συνάντησης και κοινωνικοποίησης. Μπροστά μας τοDuomo και το πανύψηλο κωδωνοστάσιο, πίσω μας μικρά ιταλικά εστιατόρια-cafes, με τραπεζάκια κομψά και γκαρσόνια με λουλούδια στο πέτο. Οι τσιμπημένες τιμές τους (νερό 500ml στα ?3) ενθαρρύνουν να κάτσεις στο έδαφος για να απολαύσεις την Piazza, όπως κάνουν άλλωστε όλοι εδώ, προτιμώντας τα πιο ανηφορικά σημεία και αποφεύγοντας ή κυνηγώντας τον ήλιο, αναλόγως την εποχή.
Από την Piazza ξεκινούν όλα τα σοκάκια ακτινωτά, θυμίζοντας λαβύρινθο, και τη νύχτα είναι ακόμα πιο ατμοσφαιρικά. Με ένα μίνι δείπνο που απαρτίζεται από μπρουσκέτες και risotto alla sorentina στο Corso, η μέρα μας κλείνει όμορφα.
4η μέρα: Σιένα, πίσω από τα τείχη
Τρίτη πρωί. Εικόνα λίγο έξω από την εμπειρία μας. Μέσα σε μεσαιωνικά τείχη ένας μοντέρνος πολιτισμός ζει, κινείται ζωηρά, πηγαίνει στις δουλειές του και στα σουπερμάρκετ· στη Σιένα αυτό είναι η καθημερινότητα. H Banchi di Sotto είναι γεμάτη καλαίσθητα καταστήματα ή διαμορφωμένα μεσαιωνικά ισόγεια σε χώρους με πολυτελές design. Παίρνουμε τη via Casato di Sotto και δίπλα σε φούρνους και ανθοπωλεία προχωράμε πιο πάνω στο bar-café του Ναπολιτάνου Chocho, φανατικού του Lucio Dalla, το οποίο σερβίρει cappuccino με λιχουδιά του νότου, όπως Βiscotto Αmarena.
Στην πόλη διεξάγεται το Palio, μια καλοκαιρινή ιπποδρομία με μεσαιωνικά πρότυπα και εορτασμούς που κρατούν έναν μήνα. Τότε η Piazza del Campo μεταμορφώνεται κυριολεκτικά σε αρένα. Με μια μεγάλη βόλτα διαπιστώνει κανείς μια ιδιαίτερη πινελιά: ανά τις 17 συνοικίες του Palio -condrade- αντικατέστησαν φανοστάτες με εμβλήματα της ομάδας τους. Αν επισκεφθείτε τη Σιένα, ενημερωθείτε για τις ημερομηνίες και τα τεκταινόμενα. Αν και θα είναι ευχάριστη έκπληξη ένα ξαφνικό συναπάντημα με μια παρέλαση λάβαρων και ιπποτών.
Προσπερνάμε το Μuseo de la Tortura (μουσείο των βασανιστηρίων) και μπαίνουμε στο κτήριο PalazzoPubblico, με τα ενδιαφέροντα εκθέματα. Δίπλα ακριβώς είναι ο πύργος Torre Mangia, ύψους 102 μ. και με θέα σε όλη την πόλη. Από ψηλά οι στέγες μοιάζουν να είναι η μια πάνω στην άλλη. Θα περάσουμε την υπόλοιπη μέρα μας στην Piazza del Campo, το παρατηρητήριο της ζωής στην περιοχή.
5η μέρα: Chianti, παραμυθένιο μέχρι την τελευταία σταγόνα του.
Ξεκινάμε ένα μικρό οδοιπορικό σε μία από τις πιο «ευλογημένες γωνιές» της ιταλικής γης, το περίφημο Chianti. Μια περιοχή με πολλά χωριουδάκια φάρμες και οινοποιία. Το ταξίδι αρχίζει με τις καλύτερες υποσχέσεις, ο καιρός ηλιόλουστος, το ραδιόφωνο παίζει ιταλική μουσική, η διαδρομή απολαυστική. Παντού αμπελώνες, στοιχισμένοι, περιποιημένοι και αγρότες με φόρμες εργασίας που δείχνουν ευχαριστημένοι. Καθώς προσπερνάμε εκατοντάδες ελαιώνες, μετά από 45 χλμ. ξεπροβάλει το χωριό Greve και αλλάζει το σκηνικό. Παντού μαγαζιά και κίνηση. Περνάμε το πρωινό μας στην τριγωνική πλατεία και κατευθυνόμαστε στο καμάρι του, τη Villa για χαλάρωση, ενώ οι υπεύθυνοι μας προτείνουν ιππασία. Και φυσικά δεν λέμε όχι. Η υπόλοιπη μέρα αποδεικνύεται άκρως αναζωογονητική με θεραπείες spa, οινογνωσία και γευσιγωσία.
6η μέρα: Chianti, τούνελ και κελάρια
Είναι ευτυχία να ξυπνάς μέσα σε αμπελώνες και ηλιοτρόπια, ενώ έχεις κοιμηθεί σ’ ένα μαλακό κρεβάτι. Βάλαμε πλώρη για τον οικισμό Castellina. Το ειδυλλιακό τοπίο μάς συνοδεύει διαρκώς. Ελαιώνες και αμπέλια εναλλάσσονται καθ’ όλο το μήκος του καταπράσινου κάμπου, ατέλειωτες σειρές από κυπαρίσσια και μακριά διακρίνονται μοναχικά κάστρα. Οι επαρχιακοί δρόμοι που οδηγούν στα διάφορα χωριά της περιοχής του Chianti είναι στενοί και ελικοειδείς, με θέα που σε συνεπαίρνει. Συναντάμε ελάχιστα αυτοκίνητα και αρκετούς ποδηλάτες. Γενικά, ακολουθήστε τους κίτρινους δρόμους του χάρτη, είναι πιο όμορφοι αλλά πιο αργοί. Αν δεν έχετε πολύ χρόνο, θα σας πρότεινα να θυσιάσετε τα χωριά Radda καιGiaole, εκτός αν είστε ειδικοί στο θέμα του κρασιού.
Πλησιάζοντας στην Castellina, ξεχωρίζει ένας πύργος και σπίτια το ένα δίπλα στο άλλο. Εξερευνώντας με τα πόδια, θα περάσετε από ετρούσκικα πέτρινα τούνελ, όπως αυτό της Via delle Volte, που στα τοιχώματά τους έχουν παράθυρα-κρυψώνες που βλέπουν μέσα σε εστιατόρια, βιβλιοπωλεία, αλλά και σε μυστικά κελάρια με κρασιά. Επίσης εντυπωσιακά είναι τα οινοποιεία που καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις και είναι χτισμένα πολύ ωραία. Επιλέξτε μια Cantina -κελάρι δοκιμής κρασιού- μέχρι να βρείτε αυτό που σας ταιριάζει. Για ιταλικές νοστιμιές επιλέξτε την παραδοσιακή trattoria, την Antica La Torre, στην Piazza del Comune της Castellina.
Το σούρουπο μάς βρίσκει στο Montalcino για να διαπιστώσουμε αν το κρασί Brunelloείναι αντάξιο της φήμης του. Είναι όμως αργά και επιλέγουμε να γυρίσουμε στη βάση μας, πίσω στο Greve.
7η μέρα: Φλωρεντία για Πίζα, η Πλατεία των Θαυμάτων
Το επόμενο πρωί κατευθυνόμαστε δυτικά προς την Πίζα, επιλέγοντας τον αυτοκινητόδρομο για Φλωρεντία. Σε λιγότερο από 2 ώρες θα είμαστε εκεί. Αν και εκτός σχεδίου, ωστόσο, αποφασίζουμε να επισκεφθούμε τηLucca για να την προσθέσουμε τελικά στη λίστα των όμορφων. Εκτός από πατρίδα του μουσουργούPuccini, όπως διατυμπανίζουν οι στάμπες στα μπλουζάκια-σουβενίρ, η Lucca είναι μια προσεγμένη κωμόπολη με γραφικές πλατείες. Εκεί ανακαλύψαμε έναν μοναδικό πύργο, τον Τorre Guinigi, ύψους 44 μέτρων, με εφτά αιωνόβια δέντρα στην κορυφή του, o οποίος υπόσχεται καταπληκτική θέα στους επισκέπτες του. Έναν καφέ στη σχεδόν στρογγυλή Piazza dell‘ Anfiteatro και φύγαμε.
Σε μία ώρα φτάνουμε στην Πίζα. Στην Πλατεία των Θαυμάτων έχει πέντε εντυπωσιακά αρχιτεκτονήματα τοποθετημένα σε έναν τεράστιο χώρο με γκαζόν, αλλά ο κεκλιμένος πύργος -αν και γνώριμος- κλέβει την παράσταση. Μοιάζει σαν ψεύτικος, λες και βγήκε από καρτποστάλ. Αγαπημένο οπτικό τρικ για όσους ποζάρουν είναι να συγκρατούν τον Πύργο για να μην πέσει. Εμείς κάναμε το αντίθετο! Κοιτώντας την Πίζα από τα 293 σκαλοπάτια του πύργου, νιώσαμε ότι είχε έρθει η ώρα της επιστροφής.
Θα περάσουμε το τελευταίο μας απόγευμα στη Φλωρεντία περπατώντας στην Ιστορία της και χαζεύοντας τους ζωγράφους του δρόμου… Πού ξέρεις, ίσως κάποιος να είναι μετεμψύχωση του Donatello…
Ρεπορτάζ-Κείμενο: travelstyle.gr Κατερίνα-Καλλιστώ Γούναρη, Φωτογραφία: Αρχείο Icons