Γραικάνικα, Κατωιταλική διάλεκτος, Grico, Greko: Οι ελληνικές διάλεκτοι της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας είναι ένας απευθείας σύνδεσμος με το αρχαίο μεγαλείο της Μεγάλης Ελλάδας- τον πολιτισμό των Σικελιωτών και Ιταλιωτών Ελλήνων της αρχαιότητας (αλλά και της βυζαντινής περιόδου), που άφησαν το σημάδι τους στην ιστορία της Σικελίας και της Κάτω Ιταλίας(Απουλία, Σαλέντο, Καλαβρία).
Δείτε το βίντεο
Η Μαρία Ολυμπία και τα αδέλφια της, απόγονοι των Ελλήνων εκείνων της Μεγάλης Ελλάδας, έμαθαν να μιλούν τα ελληνικά της Καλαβρίας (γραικάνικα ή Greko) από τον πατέρα τους, ο οποίος μιλούσε μόνο ελληνικά στο σπίτι. Η ίδια μίλησε τα Greko on camera στον Τζον Καζακλή στη Μπόβα Μαρίνα της Ιταλίας, σε βίντεο το οποίο αναρτήθηκε στο YouTube στο πλαίσιο του εγχειρήματος Wikitongues, σκοπός του οποίου είναι η καταγραφή και διάσωση των γλωσσών που υπάρχουν στον κόσμο, πριν πολλές από αυτές εκλείψουν για πάντα.
Όπως θα διαπιστώσετε, πρόκειται για μια διάλεκτο η οποία γίνεται εύκολα κατανοητή και από τους ομιλητές της σημερινής Νεοελληνικής. Σύμφωνα με το Wikitongues, τα Greko ή Γραικάνικα ομιλούνται από λιγότερους από 1.000 ανθρώπους σήμερα, κυρίως στην Καλαβρία: Παραλλαγή των Ιταλιώτικων Ελληνικών, τα Greko συνδέονται πολύ στενά με τα Griko, που ομιλούνται στο γειτονικό Σαλέντο.
Μαζί, σχηματίζουν ένα σύνολο το οποίο ομιλείται σήμερα από περίπου 50.000 ανθρώπους και ανάγεται, όπως προαναφέρθηκε, στους αρχαίους Έλληνες και Βυζαντινούς κατοίκους της περιοχής- τους Έλληνες της Μεγάλης Ελλάδας, που έχουν παρουσία εκεί εδώ και χιλιάδες χρόνια, από τον 8ο πΧ αιώνα ακόμη.
Σημειώνεται πως με τον νόμο 482 του 1999, το ιταλικό κοινοβούλιο αναγνώρισε τις κοινότητες των Γκρίκο της Καλαβρίας και του Σαλέντο ώς ελληνική εθνική και γλωσσική μειονότητα, κάνοντας την ομότιμη μαζί με αυτές των Αλβανικών, Καταλανικών, Γερμανικών, Ελληνικών (με καταγωγή από τη σύγχρονη Ελλάδα), Σλοβενικών, και Κροατικών εθνικών μειονοτήτων, καθώς και των γλωσσικών μειονοτήτων της Γαλλικής, Προβενσάλ, Φριούλια, Λαντίνο, Οσετάν, και Σαρδινιακής γλώσσας.