«Η πανδημία έχει λήξει. Έχει λήξει η πανδημική της φάση. Είμαστε στην ενδημική φάση» – «Η Ελλάδα θα ταλαιπωρηθεί ακόμα για αρκετούς μήνες»
Ξεκάθαρος και κατανοητός για το που βρισκόμαστε με την επικράτηση της μετάλλαξης Όμικρον του κορωνοϊού και τι σημαίνει αυτό για τον πλανήτη, ήταν ο επιδημιολόγος και καθηγητής της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ Ιωάννης Ιωαννίδης, ο οποίος είπε εξαιρετικά ενδιαφέροντα πράγματα και για την Ελλάδα, αλλά και για θέματα όπως η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, τα lockdown και τα σκληρά μέτρα που επανέρχονται, αλλά και την περιβόητη ανοσία της αγέλης.
Μιλώντας στην εκπομπή «Πρωτοσέλιδο» του κυπριακού Σίγμα, ο κ.Ιωαννίδης εξήρε τη διαχείριση της Κύπρου, η οποία, όπως είπε, μαζί με τις περισσότερες χώρες έχει μεταφερθεί από την πανδημική φάση στην ενδημική, ενώ σχολίασε πως «η πανδημία έχει λήξει. Έχει λήξει η πανδημική της φάση. Είμαστε στην ενδημική φάση. Η Όμικρον με βάσει ότι βλέπουμε τώρα, φαίνεται ότι είναι ένα ενδημικό κύμα για πολλές χώρες».
Σε ότι αφορά την Ελλάδα, ο καθηγητής δεν ήταν καθόλου αισιόδοξος, λέγοντας μεταξύ άλλων πως «θα είναι ουραγός στην έξοδο από την πανδημία» και πως «θα ταλαιπωρηθεί ακόμα για αρκετούς μήνες», ενώ τόνισε ότι η Ελλάδα «ήδη βρίσκεται στη θέση 35 παγκοσμίως από την αρχή της πανδημίας σε αριθμό νεκρών ανά εκατομμύριο πληθυσμού, είναι πιθανό ότι θα αναρριχηθεί κάπου στη θέση 25-30, μπορεί ακόμα και πιο ψηλά».
Για να προβλέψει αναφορικά με τη χώρα μας: «Είναι πολύ πιθανό ότι θα είναι η νο1 χώρα στη δυτική Ευρώπη (σ.σ. σε θανάτους), ίσως να συναγωνιστεί με το Βέλγιο».
Ο κ.Ιωαννίδης εξήγησε γιατί είναι πολύ υπέρ του εμβολιασμού, αλλά κατά της υποχρεωτικότητας, με ένα πολύ χαρακτηριστικό σχόλιο (μεταξύ άλλων που είπε): «Και τι σημαίνει υποχρεωτικό; Κάθε πόσο; Κάθε τέσσερις μήνες; Κάθε έξι μήνες; Κάθε χρόνο; Κάθε δύο χρόνια; Κάθε δύο μήνες; Μπαίνουμε σε μια παράλογη κατάσταση…»
Σύμφωνα με τον καθηγητή, πρέπει να το πάρουμε απόφαση να τελειώσουμε την πανδημία: «Οι πανδημίες τελειώνουν όταν εμείς το αποφασίσουμε … Πλέον έχουμε τα εμβόλια, έχουμε τα φάρμακα, έχουμε χίλια δυο, δεν φαίνεται ο ιός αυτός να είναι πλέον τόσο επιθετικός, ας προχωρήσουμε μπροστά».
Αναλυτικά τα όσα είπε:
- Για τη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων σε Ελλάδα (περί τις 50.000) και Κύπρο (περί τις 5.5.00) λόγω Όμικρον:
«Οι αριθμοί είναι όντως θεαματικοί, αλλά δεν θα πρέπει ούτε να μας αιφνιδιάζουν, ούτε να μας οδηγούν σε πανικό. Η κατάσταση ανάμεσα στις δύο χώρες είναι αρκετά διαφορετική. Στην Κύπρο νομίζω ότι ο αριθμός αυτός δεν θα πρέπει να μας ανησυχήσει, έχει διαχειριστεί την πανδημία πάρα πολύ καλά, ο αριθμός των νεκρών παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Αυτό που βλέπουμε για την Κύπρο μπορεί να χαρακτηριστεί σαν ένα χαρακτηριστικό ενδημικό κύμα το οποίο είναι πολύ έντονο γιατί ο ιός μπορεί να έχει μεγάλη ευκολία να διαδοθεί σε αυτή τη φάση (χειμώνας). Για την Κύπρο και για πολλές άλλες χώρες του κόσμου αυτό που βλέπουμε είναι αυτό που θα περιμέναμε μετά την εξέλιξη της πανδημίας σε μια ενδημική φάση για την οποία πλέον δεν ανησυχούμε τόσο. Όχι απλώς δεν πανικοβαλόμαστε, αλλά δεν ανησυχούμε. Να παραμείνουμε εκτός μεγάλων συγχρωτισμών, ειδικά αν κάποιος είναι σε ομάδα υψηλού κινδύνου, αν είναι ανεμβολίαστος και αν είναι μεγάλης ηλικίας. Η Κύπρος δεν έχει πολλούς που δεν έχουν εμβολιαστεί στις μεγάλες ηλικίες. Άρα για την Κύπρο ο πανικός δεν είναι δικαιολογημένος. Θα συνεχίσουμε να έχουμε πολλά κρούσματα, τα περισσότερα από αυτά θα είναι ασυμπτωματικά, ή απλά κρυολογήματα.
Η Ελλάδα δυστυχώς ανήκει σε μια άλλη κατηγορία, έχει πληθυσμό μεγαλύτερης ηλικίας, έχει ακόμα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού μεγάλης ηλικίας και ευπαθών που δεν έχουν εμβολιαστεί, έχει ένα πολύ καταπονημένο σύστημα υγείας, το σύστημα είναι ηρωικό, οι άνθρωποι κάνουν ότι μπορούν, αλλά είναι ήδη σε μια δυσχερή κατάσταση, φοβάμαι ότι η Ελλάδα θα είναι ουραγός στην έξοδο από την πανδημία, μαζί με κάποιες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και ίσως λίγες στην αμερικανική ήπειρο. Ήδη βρίσκεται στη θέση 35 παγκοσμίως από την αρχή της πανδημίας σε αριθμό νεκρών ανά εκατομμύριο πληθυσμού, είναι πιθανό ότι θα αναρριχηθεί κάπου στη θέση 25-30, μπορεί ακόμα και πιο ψηλά. Είναι πολύ πιθανό ότι θα είναι η νο1 χώρα στη δυτική Ευρώπη, ίσως να συναγωνιστεί με το Βέλγιο, αλλά αυτό εξαρτάται από το πώς θα διαχειριστούμε τα πράγματα από δω και πέρα».
- Παρά τη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων, δεν υπάρχουν αντίστοιχες εισαγωγές. Τι σημαίνει αυτό για τη νοσηρότητα της Όμικρον;
«Ο ιός αυτός μας έχει εκπλήξει, άρα δεν μπορώ να αποκλείσω να έχουμε κάποια έκπληξη στο μέλλον, αλλά αυτό που βλέπουμε μέχρι τώρα σε όλες τις χώρες είναι πάρα πολλά κρούσματα, αλλά πολύ λίγες νοσηλείες, σχεδόν ανύπαρκτοι θάνατοι. Άρα μιλάμε για κάτι που είναι σαφώς διαχειρίσιμο. Είναι δύσκολο να πει κάποιος πόσο θα διαρκέσει … Ήδη η πανδημία είτε έχει περάσει από τον πληθυσμό με φυσική νόσηση, είτε έχουμε εμβολιαστεί, άρα έχουμε ένα υπέδαφος τελείως διαφορετικό σε σχέση με το ξεκίνημα της πανδημίας … Πιθανότατα η Όμικρον από μόνη της είναι λιγότερο παθογόνα».
- Η επικράτηση και εξέλιξη της Όμικρον οδηγεί στην ανοσία της αγέλης;
«Αυτή είναι μια παρεξηγημένη έννοια και θα πρέπει να διαφοροποιήσουμε τι ακριβώς ζητάμε και τι ακριβώς εννοούμε. Αν μιλάμε για ένα τείχος ανοσίας με την έννοια ότι δεν πρόκειται να έχουμε από δω και πέρα λοιμώξεις, αυτό δεν ισχύει, το είχαμε πριν από πολλούς μήνες, το βλέπαμε, χειροτέρεψε. Αυτό το τείχος ανοσίας με την Όμικρον μοιάζει λιγάκι με τα τείχη που χτίζουν τα παιδιά στην άμμο και περνάει μια μπουλντόζα αυτή τη στιγμή και τα λιώνει. Ο εμβολιασμός και η προηγούμενη λοίμωξη δεν φαίνεται να σταματούν τη δυνατότητα να μολυνθείς και να μολύνεις άλλους. Αυτό που σταματούν, είναι την πιθανότητα για σοβαρή νόσο και θάνατο. Που τελικά είναι και αυτό που μας ενδιαφέρει … Υπό αυτό την έννοια έχουμε μια πληθυσμιακή ανοσία αυτή τη στιγμή που είναι πολύ καλή, η Όμικρον θα την διαπαιδαγωγήσει κατά κάποιον τρόπο περισσότερο, θα προσθέσει ακόμα κάποιο κομμάτι ανοσίας».
- Υπό το πρίσμα της Όμικρον, ποιοι διαθέτουν σήμερα τα περισσότερα αντισώματα και τι ισχύει για όσους νόσησαν;
«… Η κυτταρική ανοσία και η εγγενής ανοσία είναι πιθανότατα ισχυρότεροι μηχανισμοί για τη διαχείριση της αντίστασης απέναντι στους κορωνοϊούς. Δεν είναι κλινικά ενδεικνυόμενο το να αρχίσει κάποιος να μετρά τίτλους αντισωμάτων … Δεν μπορώ να το προτείνω αυτό σαν πρακτική που πρέπει να ακολουθήσει ο μέσος πολίτης. Αυτό είναι κάτι που το κάνουμε για ερευνητικούς σκοπούς … Έχουμε τα μέσα να διαχειριστούμε αυτό το κύμα. Δεν υπάρχει λόγος να πανικοβληθούμε».
- Για τα lockdown σε ευρωπαϊκές χώρες και την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού που επιβάλλεται από πολλές χώρες:
«Ξέρετε ότι είμαι αρνητικός ως προς τα lockdown. Στην αρχή όταν ξεκίνησε η πανδημία δεν ξέραμε τι μας συνέβαινε, μπορώ να το δικαιολογήσω … Ήταν λάθος εκ των υστέρων όπως φάνηκε. Σε αυτή τη φάση είναι δέκα φορές λάθος. Η πρόθεση να σταματήσει κάποιος το επιδημικό κύμα με lockdown είναι κάτι αντίστοιχο με αυτά που βλέπουμε στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας τύπου Matrix όπου ο ήρωας βάζει τα χέρια του μπροστά και οι σφαίρες σταματάνε. Δεν συμβαίνουν τέτοια πράγματα. Είμαι πολύ υπέρ του εμβολιασμού, ειδικά για άτομα μεγάλης ηλικίας και ευπαθείς, θεωρώ ότι είναι λάθος όσοι έχουν παραμείνει ανεμβολίαστοι. Αλλά θεωρώ ότι για να το πετύχουμε αυτό στρατηγικά ο υποχρεωτικός εμβολιασμός είναι λάθος. Ανοίγει ένα κουτί της Πανδώρας το οποίο δεν ξέρουμε που ακριβώς θα σταματήσει. Ο κορωνοϊός δεν είναι κάτι που θα το χειριστούμε τον επόμενο μήνα, ή τους επόμενους δύο μήνες. Είναι κάτι που θα ξαναέρχεται πιθανότατα κάθε χρόνο, πιθανότατα με κάποια κύματα σε κάποιες περιοχές περισσότερο από κάποιες άλλες. Δεν μπορούμε να μπούμε σε ένα μονοπάτι όπου θα προσπαθήσουμε να πείσουμε ότι πρέπει να γίνει κάτι υποχρεωτικό. Και τι σημαίνει υποχρεωτικό; Κάθε πόσο; Κάθε τέσσερις μήνες; Κάθε έξι μήνες; Κάθε χρόνο; Κάθε δύο χρόνια; Κάθε δύο μήνες; Μπαίνουμε σε μια παράλογη κατάσταση η οποία δημιουργεί τρομερές εντάσεις από ανθρώπους που δεν θέλουν να εμβολιαστούν και μπορεί να μη συμφωνώ με την αντίληψη που έχουν ότι ο εμβολιασμός σκοτώνει, αλλά ο καθένας έχει τις δικές του αντιλήψεις. Ο υποχρεωτικός εμβολιασμός και από την άποψη στρατηγικής και από την άποψη αποτελέσματος και από την άποψη της συνοχής της κοινωνίας και της αποφυγής έντασης, είναι κακή λύση».
- Πως θα τελειώσει η πανδημία;
«Αν έχετε παρατηρήσει, εδώ και πολλούς μήνες όταν ρωτούν αυτό τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αυτό που απαντάνε, λίγο πολύ, είναι ότι θα λήξει όταν η κοινωνία αποφασίσει ότι έχει λήξει. Η πανδημία έχει λήξει. Έχει λήξει η πανδημική της φάση. Είμαστε στην ενδημική φάση. Η Όμικρον με βάσει ότι βλέπουμε τώρα, φαίνεται ότι είναι ένα ενδημικό κύμα για πολλές χώρες. Υπάρχουν λίγες χώρες, ανάμεσά τους δυστυχώς είναι η Ελλάδα, που θα ταλαιπωρηθούν ακόμα για αρκετούς μήνες. Έχουμε ακόμα αυτή την ουρά των θανάτων η οποία φαίνεται ότι θα συνεχίσει και δυστυχώς θα αθροιστούν περισσότεροι θάνατοι. Στις περισσότερες χώρες, ανάμεσά τους και η Κύπρος, αν κάποιος πει ότι έχουμε μεταφερθεί από την πανδημική φάση στην ενδημική φάση, νομίζω ότι σε αυτή τη φάση έχει δίκιο. Μιλάμε για ένα ενδημικό κύμα, παρά για πανδημικό κύμα, με την έννοια ότι πανδημικό είναι όταν ο πληθυσμός είναι ακόμα παρθένος. Ενδημικό είναι όταν έχουμε ήδη ένα υπόστρωμα από προηγούμενη νόσηση, ή από εμβολιασμό … Οι πανδημίες τελειώνουν όταν εμείς το αποφασίσουμε. Αν συνεχίσουμε να επιβάλλουμε σκληρά μέτρα, αν προχωρήσουμε σε lockdown, αν αρχίσουμε πάλι να κλείνουμε τα σχολεία, μπορεί να έχουμε μηδέν θανάτους, αλλά η πανδημία θα είναι μαζί μας. Πρακτικά θα είναι το αντικαθρέπτισμά της και αυτό θα είναι χειρότερο. Άρα είναι δικιά μας απόφαση, να πάρουμε μια ανάσα, να πούμε περάσαμε δύσκολες στιγμές, αλλά πρέπει να προχωρήσουμε, πρέπει να το αφήσουμε πίσω. Πλέον έχουμε τα εμβόλια, έχουμε τα φάρμακα, έχουμε χίλια δυο, δεν φαίνεται ο ιός αυτός να είναι πλέον τόσο επιθετικός, ας προχωρήσουμε μπροστά. Αν αρθούν τα μέτρα πιστεύω ότι τότε ουσιαστικά έχει λήξει και το κομμάτι της διαχείρισης που αντιστοιχεί στην πανδημική φάση».