Ένας Μουσουλμάνος Τουρκοκύπριος και μια Χριστιανή Ελληνοκύπρια που λίγο έλειψε να προκαλέσουν σύρραξη αλλά έζησαν και πέθαναν δίπλα-δίπλα…
Μία «απαγορευμένη» αγάπη ενός Τουρκοκύπριου και μίας Ελληνοκύπριας παραλίγο να προκαλέσει σύρραξη μεταξύ δύο χωριών στην επαρχία Πάφου. Ο Χασάνης και η Χαμπού ήταν οι πρωταγωνιστές ενός πραγματικού σίριαλ που έφθασε μέχρι το κατώφλι του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’.
Μπορεί να μοιάζει με ένα καλογραμμένο σενάριο για θεατρική παράσταση αλλά πρόκειται για αληθινή ιστορία που ξεκίνησε να διαδραματίζεται τη δεκαετία του ‘60 σε χωριό της Κύπρου. Ο Τουρκοκύπριος Χασάν Μουσταφά από την Αντρολύκου είχε το «θράσος» να αγαπήσει και να αγαπηθεί από την Ελληνοκύπρια Χαραλαμπία Μπουρνουξούζη – Χριστοδούλου από την Δρούσεια.
Ας πάμε όμως ακόμη πιο πίσω, όταν ο πατέρας του 10χρονου τότε Χασαν του ανακοίνωσε ότι θα πάει ‘μισταρκός’ σε Έλληνες φίλους του στον Ακάμα τονίζοντας του ότι αυτοί θα ήταν πλέον οι γονείς του.
Οι συνήθειες των βιολογικών γονιών του μικρού Χασάν και των «νέων» του γονιών διέφεραν. Κύρια διαφορά τους, το θρήσκευμα. Οι πρώτοι Μουσουλμάνοι και οι δεύτεροι Χριστιανοί.
Το αγνό ωστόσο αίσθημα των σοφών απλών ανθρώπων της εποχής φάνηκε και σε αυτή την περίπτωση. Ο Τ/κ πατέρας του τον καθησύχασε λέγοντας του να μην ανησυχεί που βάζουν τον σταυρό τους και λένε «Xριστέ μου» και «Παναγία μου». «Ο Θεός είναι ένας, αυτοί τον λένε Χριστό, εμείς Αλλάχ».
10 χρόνια μετά τα λόγια… ανατράπηκαν
Στα μέσα της δεκαετίας του ‘50 η ατμόσφαιρα άρχισε να μυρίζει μπαρούτι. Τα λόγια του πατέρα του Χασάν δεν ταίριαζαν με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.
Όσο περνούσε ο καιρός τα πράγματα χειροτέρευαν. Οι δύο πρωταγωνιστές έκαναν το μεγάλο «λάθος», ένα «λάθος» που δεν ταίριαζε καθόλου στην εποχή. Ο Χασάνης και η Χαμπού αγαπήθηκαν. Αυτό δε μπορούσε να περάσει απαρατήρητο.
Οι Δρουσιώτες, συγχωριανοί της Χαμπούς, δε θα το άφηναν έτσι. Πήγαν με τα «δικράνια, σιηπέττους και τσάππες στην Αντρολύκου να πάρουν πίσω τη γυναίκα “τους” από τον “Τούρκο”, όπως ανέφερε αργότερα ο Πανίκος Χρυσάνθου, φίλος του Χασάνη.
Η παρέμβαση Μακαρίου
Ο κίνδυνος πραγματικής σύρραξης μεταξύ των κοινοτήτων Δρούσειας και Ανδρολύκου ήταν ορατός. Παραλίγο να δημιουργηθεί ανοικτή σύγκρουση. Η παρέμβαση της Αστυνομίας αλλά και του στρατού, που ήταν μεικτός τότε, δεν άργησε να γίνει.
Η ιστορία των δύο ερωτευμένων έφθασε μέχρι το κατώφλι του Προεδρικού και τον Εθνάρχη Μακάριο ο οποίος μάλιστα, σύμφωνα με όσα ανέφερε στο ΚΥΠΕ το 2015 ο Ελληνοκύπριος συνταξιούχος ιατρός Γιαννάκης Ταλιώτης, πρώην κάτοικος του χωριού, πήρε θέση επί του θέματος.
Ο Πρόεδρος Μακάριος με μια σοφή ρήση αφού διαπίστωσε ότι πρόκειται περί ενηλίκων ατόμων είχε πει «μωρέ θα φτωχύνει ο Χριστός ή θα πλουσιεύσει ο Μωάμεθ, αν αυτοί οι δύο βοσκοί στον Ακάμα παντρευτούν . Φύγετε άστε τους να πάρουν το δρόμο τους».
Δύο χρόνια μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου, όπως είπε ο κ. Ταλιώτης, ο Χασάν Μουσταφά και η αγαπημένη του παντρεύτηκαν.
Στη φωτογραφία ο Χασάνης στο βουνό πάνω από την Αντρολύκου 11.01.1997
Έφυγαν για τον βορρά οι Τ/κ αλλά… ο Χασάν έμεινε για χάρη της Χαμπούς
Τα πράγματα στην Κύπρο χειροτέρεψαν…
1974 η τουρκική εισβολή, 1975 οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι της Αντρολύκου έφυγαν για τον βορρά. Όλοι πλην του Χασάν. Ο ερωτευμένος άντρας δεν ήθελε να αφήσει τη γυναίκα του.
Δεν έφυγε μακριά της αλλά… πήγε «εξορία» μαζί με την αγαπημένη του. Σύμφωνα με τον φίλο του Πανικό, «Έζησαν μόνοι σε ένα έρημο χωριό, που μετατράπηκε σε μια απέραντη μάντρα. Ήταν ένα είδος εξορίας, επειδή αγάπησαν. Στον τοίχο του σπιτιού τους ήταν πάντα κρεμασμένες εικόνες της Παναγίας. “Η γεναίκα μου εν Χριστιανή”, ελάλεν ο μουσουλμάνος Χασάνης. “Ο άθρωπος ό,τι πιστεύκει πιστεύκει”».
Η υπόσχεση τη στιγμή που η Χαμπού «έσβηνε»
Τα χρόνια πέρασαν… 2007, η Χαμπού αρρώστησε και νοσηλευόταν στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Εκείνη την περίοδο, όπως ανέφερε ο φίλος του Χασάν, ο ίδιος βίωσε ακόμη μία μικρή συγκλονιστική ιστορία μεταξύ των δύο αυτών ανθρώπων.
Ο Χασάν άφηνε για λίγο τα ζώα του και ο καλός του φίλος τον μετέφερε στη Λευκωσία, για να περάσει τη μέρα δίπλα στην αγαπημένη του.
«Σε ένα από αυτά τα ταξίδια ο Χασάνης της μίλησε με πολλή διακριτικότητα για το θάνατο. Ήμουν μπροστά. Της είπε περίπου τα εξής: “Ρε γεναίκα, να σε ρωτήσω κάτι τζιαι μεν με παρεξηγήσεις. Εν τζιαι ξέρουμεν ποιος εννά πεθάνει πρώτος τζιαι ποιος δεύτερος. Μπορεί να πεθάνω εγιώ, μπορεί να πεθάνεις εσού. Ο γιος μας είπεν μου πως του είπες ότι αν πεθάνεις, θέλεις να θαφτείς εις το χωρκόν σου. Εν αλήθκεια, πε μου να ξέρω”. Η Χαμπού είπε πως δεν είναι αλήθεια. “Τζιαμαί ποννά θαφτείς εσού θέλω να θαφτώ τζι εγιώ, είπε. Μαζίν τζιαι στην ζωήν τζιαι στον θάνατον”. Μόνο μια χάρη ζήτησε. Να της κάμουν χριστιανική κηδεία. Ο Χασάνης της το υποσχέθηκε».
Ακόμη και στον θάνατο τους ταλαιπώρησαν
Η Χαμπού «έφυγε» για το μεγάλο ταξίδι αλλά ακόμη και τότε θέλησαν να ζορίσουν αυτούς τους δύο ανθρώπους.
Τότε την είχε απαρνηθεί το χωριό της και όταν η ψυχή της ταξίδευε την απαρνήθηκαν και οι ιερείς. «Όταν η Χαμπού πέθανε, οι παπάδες αρνήθηκαν να κάμουν την τελετή της κηδείας. “Δεν είναι χριστιανή, είπαν. Απόδειξη πως δε βάφτισε τα παιδιά της”».
Μα της το είχε υποσχεθεί και δε θα το άφηνε έτσι… Ο μουσουλμάνος Χασάνης έκανε «πόλεμο» να τη θάψει χριστιανικά. Έφτασε, όπως ανέφερε ο Πανίκος Χρυσάνθου, μέχρι τον Αρχιεπίσκοπο κρατώντας την ταυτότητα της Χαμπούς στο χέρι, εκδομένη από το επίσημο κράτος, που έγραφε «Χαραλαμπία Μουσταφά».
Το «πρόβλημα» λύθηκε… Με τη συγκατάθεση του Αρχιεπισκόπου η Χαμπού κηδεύτηκε στην εκκλησία του διπλανού χωριού και θάφτηκε στην Αντρολύκου.
Η κοινή τελευταία «κατοικία» ενός Μουσουλμάνο και μίας Χριστιανή
Χάρη στον Χασάν η κοινότητα Αντρολύκου φιλοξενεί το μοναδικό κοιμητήριο σε όλη την Κύπρο στο οποίο έχουν ταφεί Μουσουλμάνος Τουρκοκύπριος και Χριστιανή Ελληνοκύπρια.
Δεν ήθελαν να αποχωριστούν ούτε και στον θάνατο. Αλλά πώς να το έκανε αυτό όντας διαφορετικού θρησκεύματος;
Ο Χασάν βρήκε τη λύση. Έφτιαξε ένα μικρό χώρο ακριβώς δίπλα στο μουσουλμανικό νεκροταφείο της Ανδρολύκου, το έφραξε και την έθαψε εκεί. «Της έφτιαξε τζιβούρι και σταυρό. Κι έδωσε εντολή, όταν έρθει κι η σειρά του να τον θάψουν δίπλα στην Χαμπού και να βάλουν στον τάφο του τη μουσουλμανική πέτρα – ruhuna fatiha». Στον φίλο του Πανίκο είχε αναθέσει να βάλει ανάμεσα στους δύο τάφους μια κυπριακή σημαία.
Κάτι που έπραξε το 23 Ιουλίου 2014 ημέρα που η γη υποδέχθηκε το σώμα του Χασάν Μουσταφά δίπλα ακριβώς σε αυτό της αγαπημένης του Χαραλαμπίας.
Ο Χασάνης και η Χαμπού ήταν δύο άνθρωποι φαινομενικά αμόρφωτοι που ήξεραν να σέβονται τη διαφορετικότητα και να διεκδικούν τα δικαιώματα τους. Η ιστορία τους ένα διαχρονικό μάθημα για τον καθένα.
*Με πληροφορίες από ανάρτηση του Πανίκου Χρυσάνθου και το ΚΥΠΕ
Φωτογραφίες ©Panicos Chrysanthou/ Art Images