Έχει θρέψει γενιές και γενιές και πλέον η χάρη του γνωρίζει δόξες ακόμα και στα πιο δημιουργικά εστιατόρια. Χειμώνας είναι άλλωστε, μια ζεστή σουπίτσα με τραχανά είναι ό,τι καλύτερο…
Η ιστορία του
Πόση παράδοση χωράει ένα πιάτο; Στην περίπτωση του τραχανά, πολύ. Το ζυμαρικό της ελληνικής παραδοσιακής κουζίνας λέγεται ότι ξεκίνησε σαν θρεπτικό γεύμα των βοσκών που μετακινούνταν συνεχώς, με την παρασκευή του να αποσκοπούσε στη συντήρηση του γάλακτος, το οποίο είναι και το βασικό συστατικό του, με δεύτερο το σιτάρι.
Τι μας προσφέρει
Πέρα από πλούσια γεύση ο τραχανάς παρέχει και πολλά θρεπτικά συστατικά. Μιας και ένα από τα βασικά συστατικά του είναι το σιτάρι, ο τραχανάς είναι πλούσιος σε υδατάνθρακες, ενώ το γάλα και το γιαούρτι του χαρίζει πρωτεΐνες και λιπαρά. Επίσης, περιέχει φυτικές ίνες, μαγνήσιο και ασβέστιο.
Τα είδη του
Αν και δύο είναι οι βασικές κατηγορίες του τραχανά -ξινός και γλυκός- έχουμε μετρήσει τουλάχιστον 5 διαφορετικά είδη τραχανά, που φτιάχνονται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.
* Ξινός: γίνεται από χοντροαλεσμένο σιτάρι που ζυμώνεται με ξινισμένο γάλα και σπανιότερα με γιαούρτι, που του χαρίζουν τη χαρακτηριστική του γεύση.
* Γλυκός: γίνεται με φρέσκο γάλα -εξ ου και η γλυκιά γεύση- και τις περισσότερες φορές εκτός από σιτάρι χρησιμοποιούν σιμιγδάλι χοντρό.
* Ξινόχοντρος: παρασκευάζεται κυρίως στην Κρήτη και είναι ένας ξινός τραχανάς με χοντροσπασμένο στάρι που στεγνώνει στον ήλιο σε κομμάτια. Η πιο συνηθισμένη κρητική συνταγή παντρεύει τον ξινόχοντρο με σαλιγκάρια (χόντρος με χοχλιούς).
* Καυτερός: ο αγαπημένος κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα καυτερός τραχανάς γίνεται με ξινισμένο γιαούρτι, αλεύρι, ψιλοκομμένες ξινισμένες ντομάτες, καυτερές πιπερίτσες και κρεμμύδια.
* Χάχλες: η μυτιληνιώτικη παραλλαγή του τραχανά έχει σχήμα ρηχής κούπας και φτιάχνεται με ξινισμένο γάλα, ζυμωμένο με πλιγούρι ή βρασμένο στάρι. Οι χάχλες συνήθως μαγειρεύονται γεμιστές στο φούρνο και περιχύνονται με βούτυρο.
Με ποια υλικά ταιριάζει;
Μπορεί τα είδη του τραχανά να έχουν κάποιες διαφορές μεταξύ τους, αλλά σε όλα ταιριάζουν πολύ η ντομάτα, οι ζωμοί λαχανικών και ψαρικών, τα τυριά και πολλά λαχανικά. Ο τραχανάς κάνει καλή παρέα όμως και με τα κοτόπουλα, γεμίζει ντολμάδες και νοστιμίζει πίτες.
Τι φτιάχνουμε με τραχανά
Όποια γιαγιά κι αν ρωτήσετε θα σας πει ότι σαν τη σούπα τραχανά με ντομάτα δεν έχει. Με το νόστιμο αυτό ζυμαρικό όμως, μπορούμε να κάνουμε πολλά περισσότερα.
Οι παραδοσιακές συνταγές πολλές: τον συναντάμε ως συνοδευτικό σε κρεατικά και πουλερικά, μαγειρεμένο με ντομάτα και λαχανικά και μπαίνει με μεγάλη επιτυχία σε πίτες για να τραβάει τα υγρά της γέμισης και να προσθέτει ωραία γεύση.
Σε πιο δημιουργικές εκδοχές, ο τραχανάς γίνεται εξαιρετική σούπα βελουτέ, τραχανότο, ριζότο, αλλά και μους.
Τραχανάς από σπίτι
Στα super market, τα παντοπωλεία και τα delicatessen βρίσκουμε όλα τα είδη του τραχανά, για να δημιουργήσουμε νόστιμα πιάτα. Βέβαια όποια έχει όρεξη και χρόνο μπορεί να τον φτιάξει και μόνη της, άλλωστε είναι ένα σπιτικό ζυμαρικό. Θα χρειαστείτε φρέσκο ή ξινισμένο γάλα ή γιαούρτι και αλεσμένο σιτάρι, σιμιγδάλι ή αλεύρι.
Ζεσταίνετε το γάλα, το αφήνετε να γίνει χλιαρό, προσθέτετε σιτάρι (εναλλακτικά σιμιγδάλι ή αλεύρι), αλάτι και ζυμώνετε μέχρι να γίνει μια σφιχτή ζύμη που δεν κολλάει στα χέρια.
Χωρίζετε τη ζύμη σε μπαλάκια στο μέγεθος καρυδιού, τα απλώνετε σε ταψί, τα καλύπτετε με σεντόνι και βάζετε το ταψί σε καλά αεριζόμενο μέρος μέχρι να στεγνώσουν ελαφρώς, φροντίζοντας να γυρνάτε τα κομμάτια της ζύμης για να στεγνώσουν από όλες τις πλευρές.
Στη συνέχεια, τρίβετε τον τραχανά σε χοντρό κόσκινο και τον απλώνετε σε μεγάλη επιφάνεια (τραπέζι ή ρηχά ταψιά φούρνου) στρωμένη με βαμβακερό ύφασμα, καλύπτετε με σεντόνι ή τούλι και τον αφήνετε να στεγνώσει τελείως. Ανά διαστήματα τον ανακατεύετε για να στεγνώσει ομοιόμορφα. Φυλάτε τον τραχανά σε πάνινες σακούλες, σε σκοτεινό και δροσερό μέρος.