Η Ελλάδα είναι διάσπαρτη από όμορφα μοναστήρια. Υπάρχουν συνολικά 230 μοναστήρια σε ολόκληρη την επικράτεια, άρρηκτα δεμένα με την ελληνική φύση και ιστορία.
Κάποια από αυτά βρίσκονται σκαρφαλωμένα σε απόκρημνους βράχους, κάποια αιωρούνται πάνω από γκρεμούς και άλλα ορθώνουν το ανάστημα τους σε ανεμοδαρμένες πλαγιές και σε καταπράσινες πεδιάδες.
Όλα τα μοναστήρια μας είναι όμορφα. Υπάρχουν όμως 20 που ξεχωρίζουν. Ελάτε να ταξιδέψουμε για να τα γνωρίσουμε:
1. Μονή Σίμωνος Πέτρας
Η Μονή Σίμωνος Πέτρας, γνωστή και ως Σιμωνόπετρα, είναι 13η στην ιεραρχία των μονών του Αγίου Όρους. Βρίσκεται σε υψόμετρο 300 μέτρων πάνω από τη θάλασσα, σε βράχο από γρανίτη, που έχει βάθος 10 χλμ. μέσα στη γη. Μοιάζει σχεδόν να κρέμεται. Ξεκίνησε να κτίζεται το 1257, και θεωρείται σύμφωνα με την Wikipedia ένα από τα τολμηρότερα οικοδομήματα του Mεσαίωνα.
2. Μονή Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, Λούσιος, Αρκαδία
Σκαρφαλωμένη κυριολεκτικά πάνω σε κάθετο βράχο στο φαράγγι του ποταμού Λούσιου, η Μονή Προδρόμου ή Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου κόβει την ανάσα στον ανυποψίαστο και πρωτάρη επισκέπτη. Κατά την παράδοση, η ιδρυσή της ανάγεται στα μέσα του 12ου αιώνα (1167). Η Μονή διαθέτει αξιόλογη βιβλιοθήκη με σημαντικά θεολογικά και φιλοσοφικά βιβλία. Στο Ηγουμενείο και στο Αρχονταρίκι υπάρχουν παλιές φωτογραφίες, εκκλησιαστικά πρόσωπα και γράμματα του Κολοκοτρώνη.
3. Μονή των Ταξιαρχών Σερίφου
Το κτίσμα της Μονής θυμίζει φρούριο, κάτι που έγινε σκοπίμως ώστε να προστατευθεί ο πλούτος της από τους πειρατές. Η Μονή είναι αφιερωμένη στους Αρχάγγελους Μιχαήλ και Γαβριήλ, οι οποίοι είναι και οι προστάτες του νησιού. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα του Ταξιάρχη προσφέρθηκε από καπετάνιο κυπριακού πλοίου, μετά την κατάκτηση της μεγαλονήσου από τους Τούρκους το 1570
4. Ιερά Μονή των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης
Η Ιερά Μονή των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης βρίσκεται σε περίοπτη θέση σε κατάφυτη πλαγιά του όρους Παΐκου, σε υψόμετρο 600 μ., βόρεια της κοινότητας Πεντάλοφος Γουμένισσας και νότια της κοινότητας Γρίβα Γουμένισσας. Στα νοτιοδυτικά της Γρίβας και σε απόσταση 2 χιλιομέτρων βρίσκεται η Μονή, από την οποία φαίνεται ολόκληρος ο κάμπος του Αξιού από το Κιλκίς έως τη Θεσσαλονίκη.
5. Ιερά Μονή της Θεοτόκου του Μεγάλου Σπηλαίου
Η Ιερά Μονή της Θεοτόκου του Μεγάλου Σπηλαίου βρίσκεται στα ορεινά Καλάβρυτα σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από την πόλη των Καλαβρύτων. Η μορφολογία του εδάφους που είναι κτισμένη η Μονή είναι αυτή που της έδωσε την ονομασία της, με τον τεράστιο βράχο να στέκεται απο πάνω της άγρυπνος φύλακας, ενώ από κάτω απλώνεται η κοιλάδα του Βουραϊκού. Είναι κτισμένη σε ύψος 924 μέτρων, στη σπηλιά της ρίζας ενός τεράστιου βράχου, βάθους 30 μέτρων, ύψους 60 μέτρων και πλάτους 60 μέτρων.
6. Ιερά Μονή Προυσσού στον Προυσσό
Είναι από τα λίγα μοναστήρια που σώζονται στην Ευρυτανία κι αποτελεί σημαντικό πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο της εποχής. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 υπήρξε στη Μονή η μοναστική αδελφότητα, η οποία λειτούργησε και σαν σχολείο. Η Μονή αποτέλεσε επίσης καταφύγιο για πολλούς αγωνιστές, όπως ο Λάμπρος Κατσαντώνη, Γεώργιος Καραϊσκάκης, Μάρκος Μπότσαρης. Μάλιστα, το Σκευοφυλάκιο της Μονής διαθέτει σήμερα τα όπλα του Καραϊσκάκη.
7. Ιερά Μονή της Παναγίας Χοζοβιώτισσας
Η ανδρική Ιερά Μονή της Παναγίας Χοζοβιώτισσας βρίσκεται στη νότια και απόκρημνη ακτή της Αμοργού, ορατή μόνον από το πέλαγος, που απλώνεται απέραντο κάτω από τα βράχια, 300 μ. υψηλά. Η κάτασπρη, απέριττη όψη της μονής εναρμονίζεται θαυμαστά με τα πολύχρωμα ανώμαλα βράχια. Ιδρύθηκε από τον Αλέξη Κομνηνό το 1088 και πήρε το όνομά του από την περιοχή Χόζοβα των Αγίων Τόπων από όπου μεταφέρθηκε η εικόνα της Παναγίας. Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στη Χάρη της Παναγίας και δεν θεωρείται μόνο το πιο λαμπερό στολίδι της Αμοργού αλλά κι ο προστάτης του νησιού.
8. Ιερά Μονή Αγίου Θεολόγου Πάτμου
Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο αποτελεί για όλο τον Χριστιανισμό ένα σημαντικό προσκύνημα και θεωρείται το σημαντικότερο μοναστήρι του Αιγαίου Πελάγους. Παράλληλα, μαζί με το Σπήλαιο της Αποκάλυψης και την περιοχή της Χώρας της Πάτμου αποτελεί παγκόσμιο μνημείο κληρονομιάς από την Unesco. Ιδρύθηκε από τον Όσιο Χριστόδουλο. Κατά την περίοδο της Αραβοκρατίας, η Πάτμος ήταν σχεδόν έρημη.
Ένας προικισμένος και μορφωμένος μοναχός ο Χριστόδουλος ο Λατρινός, ζητάει το 1088 και του παραχωρείται όλο το νησί, από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ τον Κομνηνό, για να ιδρύσει μοναστήρι προς τιμή του Ευαγγελιστή. Ο Χριστόδουλος μένει στην Πάτμο μέχρι το 1118 μέχρι που επιδρομές Αράβων πειρατών τον αναγκάζουν να εγκαταλείψει το νησί. Τους επόμενους αιώνες φωτισμένοι μοναχοί συνεχίζουν τη δράση της μονής. Η ίδρυση της μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, σήμανε την γένεση ενός πολιτιστικού – πνευματικού – θρησκευτικού κέντρου, που αποτελεί σημείο αναφοράς για όλο τον Χριστιανικό κόσμο.
9. Μονή Έλωνας
Η Μονή Έλωνας είναι ένα από τα ομορφότερα και τα πλέον γνωστά μοναστήρια της Αρκαδίας. Βρίσκεται στο δρόμο για τον Κοσμά 14 χιλ από το Λεωνίδιο (107 χλμ. από την Τρίπολη) στο φαράγγι του Δαφνώνα. Είναι φημισμένη για την τοποθεσία της. Χτισμένη σε ένα κάθετο και επιβλητικό κοκκινόβραχο, συναρπάζει τον επισκέπτη δίνοντας την εντύπωση ότι αιωρείται στο χάος. Η θέση της προσφέρει εξαιρετική θέα στη γύρω περιοχή.
Η μονή ιδρύθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα. Το καθολικό της είναι κτισμένο το 1809. Το πέτρινο καμπαναριό κατασκευάστηκε το 1831. Πιστεύεται, ότι η εικόνα της «Παναγίας της Ελώνας» που φυλάσσεται εκεί, είναι έργο του Αποστόλου Λουκά (μια από τις 70 εικόνες που ζωγράφισε). Θεωρείται θαυματουργή από τους προσκυνητές και είναι ολόκληρη ασημωμένη.
10. Ιερά Μονή Ρουσάνου
Γνωστή και ως Αρσάνη, είναι μία από τις πιο φωτογραφημένες μονές των Μετεώρων, αν όχι ολόκληρης της χώρας (εκείνη που πρωταγωνιστεί, μεταξύ άλλων, και στο εξώφυλλο του Lonely Planet για την Ελλάδα). Ιδρύθηκε τον 13ο αιώνα και ανακαινίσθηκε περίπου το 1545 μ.χ. Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα η ανάβαση στη μονή γινόταν με ανεμόσκαλες και αντικαταστάθηκαν το 1936 από 2 γέφυρες
11. Μονή Κηπίνας, Τζουμέρκα, Ήπειρος
Η Ιερά Μονή Κηπίνας, ίσως το πιο εντυπωσιακό μοναστήρι της Ηπείρου, προκαλεί δέος λόγω της θέσης του, καθώς είναι χτισμένο μέσα σε απόκρημνο βράχο στα Τζουμέρκα, κοντά στο χωριό Καλαρρύτες. Χτίστηκε το 1212 από το μοναχό Γρηγόριο και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Μέσα στη μονή μια μυστική πόρτα οδηγεί σε κρύπτη, όπου η σπηλιά αυτή την περίοδο της Τουρκοκρατίας και της εθνικής αντίστασης αποτέλεσε κρησφύγετο των υπόδουλων Ελλήνων και των αντιστασιακών. Εντυπωσιακές τοιχογραφίες διακοσμούν το εσωτερικό του Ναού που χρονολογούνται από το 17ο αιώνα.
12. Μονή Χρυσοσκαλίτισσας, Χανιά
Η Μονή Χρυσοσκαλίτισσας βρίσκεται 76 χλμ Νοτιοδυτικά από τα Χανιά, στο δρόμο για το περίφημο Ελαφονήσι. Το μοναστήρι είναι χτισμένο πάνω σε έναν ψηλό βράχο με θέα στο Λιβυκό πέλαγος. Η παράδοση λέει ότι το τελευταίο σκαλί από τα 90 που έχει η Μονή ήταν χρυσό, γι’ αυτό και ονομάστηκε Μονή Χρυσοσκαλίτισσας.
13. Μονή Φανερωμένης, Λασίθι
Βρίσκεται στη περιοχή της Ιεράπετρας και προς τα ΝΔ. του όρμου «παχιά άμμος». Η Μονή αυτή είναι περισσότερο γνωστή στους κατοίκους της Κρήτης ως Μονή «Παναγία των Γουρνιών». Το Καθολικό της Μονής είναι κτισμένο μέσα σε σπήλαιο εντός του οποίου και βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας κατά τον 15ο αιώνα όπου και φέρεται ότι κτίσθηκε ο ναός και στη συνέχεια το Μοναστήρι. Διαθέτει πολύ παλιές τοιχογραφίες που δυστυχώς έχουν μαυρίσει από φωτιά που έβαλαν οι Τούρκοι.
14. Μονή Εσφιγμένου
Η Ιερά Μονή Εσφιγμένου είναι παραθαλάσσια και βρίσκεται βόρεια και ανατολικά της Αθωνικής χερσονήσου. Σύμφωνα με την παράδοση το μοναστήρι ιδρύθηκε από την αυτοκράτειρα Πουλχερία (408-450). Κατά τον 14ο αιώνα ηγούμενος του μοναστηριού είχε αναδειχθεί ο Γρηγόριος Παλαμάς. Παλιότερο κτίριο της Μονής είναι η τράπεζα που διατηρεί τοιχογραφίες του 16ου-17ου αιώνα. Εκτός από το καθολικό και την τράπεζα η Μονή διαθέτει μια πολύ καλή συλλογή βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων, από τις οποίες ξεχωρίζει η ψηφιδωτή εικόνα του Χριστού.
15. Το Μοναστήρι της Παναγίας Σπηλιώτισσας
Μεταξύ των χωριών Αρίστη και Πάπιγκο, 48 χλμ. από τα Ιωάννινα και δίπλα από τον ποταμό Βοϊδομάτη, είναι χτισμένο πάνω σε βράχο το μοναστήρι της Παναγίας Σπηλιώτισσας. Εδώ κατέφευγαν οι κάτοικοι και κρύβονταν στη χαράδρα όταν κινδύνευαν από τους Τούρκους. Χτίστηκε το 1579 κατά τον Ι. Λαμπρίδη. Επιγραφές όμως που σώζονται αναφέρουν ότι κτίστηκε το 1665 από τους μοναχούς Ιωακείμ και Σωφρόνιο και το αγιογράφησε ο μοναχός Παρθένιος το έτος 1673.Η θεμελίωση των κτiρίων στο βράχο έγινε με εξαιρετική επιτυχία και τέχνη.
16. Η Μονή του Σέλτσου (Πηγές)
Ο ναός ιδρύθηκε το 1697, οπότε έγιναν και οι τοιχογραφίες και το τέμπλο, και είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Μεγάλη είναι και η ιστορική σημασία της Μονής, καθώς το 1804 κλείστηκαν εκεί πάνω από χίλιοι Σουλιώτες για να γλιτώσουν από τους τουρκαλβανούς του Αλή Πασά. Μετά από τετράμηνη πολιορκία κυριεύτηκε το μοναστήρι, σώθηκαν μόνο πενήντα Σουλιώτες, τα δε γυναικόπαιδα, για να μη πέσουν στα χέρια των Τούρκων, γκρεμίστηκαν σε βάραθρο 300 μέτρων.
17. Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Κορμπόβου Τρικάλων
Βρίσκεται τέσσερα χιλιόμετρα από την όμορφη Κοινότητα Κλεινού της επαρχίας Καλαμπάκας, σε ύψος 680 μέτρων στη θέση «Μπουζιάνα». Πρόκειται για ένα από τα μνημεία πρώτης γραμμής για το νομό Τρικάλων μαζί με το μοναστηριακό συγκρότημα των Μετεώρων. Είχε φρουριακή κατασκευή με πολεμίστρες στους τοίχους, κελιά, βοηθητικούς χώρους που κατελάμβαναν τη νότια και δυτική πλευρά που δυστυχώς κάηκαν στα δύσκολα χρόνια 1946-49. Επειδή κτίσθηκε μετά από την καταστροφή της ομώνυμης μονής, που ήταν κτισμένη στη θέση Χρύσινο, επικράτησε και είναι γνωστή ως μονή Χρυσίνου και γιορτάζει στις 23 Αυγούστου.
18. Μονή Στροφάδων – Ζάκυνθος
Το μοναστήρι είναι χτισμένο στο μεγαλύτερο από τα δύο νησιά των Στροφάδων και είναι αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος και στη Θεοτόκο των Πάντων χαρά
Το πρώτο μισό του 13ου αιώνα ο Αυτοκράτορας της Νίκαιας Θεόδωρος ο Α’ Λάσκαρις ίδρυσε την Ιερά Μονή Στροφάδων, αφιερωμένη στο Σωτήρα Χριστό (όπως συνήθιζαν οι βυζαντινοί Αυτοκράτορες). Σύμφωνα με τον ιστορικό της Ζακύνθου Λ. Ζώη ο Αυτοκράτορας Ιωάννης ο Παλαιολόγος ανεκαίνισε το μοναστήρι γύρω στα 1440 μ.Χ..
Το κτιριακό συγκρότημα έχει μορφή καστρόπυργου, είναι δηλαδή ένα οχυρό μοναστήρι. Το καθολικό της μονής, δηλ. ο κεντρικός Ναός, ο της Θείας Μεταμορφώσεως, βρίσκεται μέσα στον πύργο της Μονής, πράγμα μοναδικό τουλάχιστον σε Ορθόδοξο μοναστήρι. Στο κτιριακό συγκρότημα, απέναντι απο τον πύργο υπάρχει ο Ναϊσκος του Αγίου Γεωργίου, που φιλοξένησε το Σώμα του Αγίου μας ως τάφος Του για λίγα χρόνια. Το 1530 ή το 1538 κατά τον Χιώτη, το μοναστήρι δέχεται επίθεση Σαρακινών, οπότε σφαγιάζονται οι Πατέρες της Μονής.
19. Μονή Ζάβορδας
Το Μοναστήρι της Ζάβορδας θεωρείτε το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο της Δυτικής Μακεδονίας και ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα Μοναστήρια εκτός Αγίου Ορους. Η Μονή της Ζάβορδας ήταν για αιώνες το σπουδαιότερο πνευματικό κέντρο για όλη την περιοχή και στα κτίριά της λειτουργούσε σχολή μοναχών.
Παρ’ όλες τις ταλαιπωρίες που υπέστη η μονή με το πέρασμα των χρόνων, σήμερα σώζεται ένα μεγάλο μέρος από τα σημαντικότατα κειμήλιά της, το οποίο περιλαμβάνει εκκλησιαστικά σκεύη, σταυρούς αγιασμού και ευλογίας, ποιμαντικές ράβδους, κεντητά άμφια, δισκοπότηρα, εικόνες (με σημαντικότερη τον Σωτήρα Χριστό, του 16ου αιώνα, την οποία ανακάλυψε ο Οσιος Νικάνορας στη θέση που έχτισε τη μονή), καθώς και ένα σπουδαιότατο αρχείο με έγγραφα και κώδικες.
20. Ιερά Μονή Κορώνας – Καρδίτσα
Σε υψόμετρο 1500μ ανάμεσα στις κοινότητες Μοσχάτου και Μεσενικόλα και σε θέση περίοπτη, βρίσκεται η Ι.Μ. Γεννήσεως Θεοτόκου, γνωστή ως Ιερά Μονή Κορώνας. Παλαιότερα ονομάζονταν Μονή Κρυεράς Πηγής ενώ ως Ιερά Μονή Κορώνας τη συναντάμε από τις αρχές του 18ου αιώνα.
Σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων Ιεζεκιήλ, ονομασθηκε Κορώνα λόγω του ότι «ως εκ της τοποθεσίας, ης ην κείται, επιστρέφει το σημείον εις ο ευρίσκεται μακρόθεν εκ της πεδιάδος θεωμένη» ενώ σύμφωνα με τον καθηγητή Α. Ορλάνδο η ονομασία οφείλεται πιθανότατα σε κάποια παράδοση ή περιστατικό της ίδρυσης της μονής σχετικής με το πτηνό Κορώνη (κουρούνα).
Επιμέλεια: dinfo.gr