Ένα από τα πιο αγαπημένα κομμάτια της κλασσικής μουσικής που ενσάρκωσε την ουσία του βάλς με απίθανη ακρίβεια όχι μόνο σε μορφή αλλά και σε πνεύμα. Ο Γαλάζιος Δούναβης του Γιόχαν Στράους (υιού) που όσα χρόνια και να περάσουν, θα συνεχίσει να γνωρίζει παγκόσμια επιτυχία.
Ο πλήρης τίτλος του είναι Στον όμορφο γαλάζιο Δούναβη (An der schönen blauen Donau). Το έργο γράφτηκε το φθινόπωρο του 1866 ως μια παραγγελία του διευθυντή της Ανδρικής Χορωδίας της Βιέννης, Γιόχαν Χέρμπεκ. Εκείνος ήθελε ένα νέο έργο όλο ζωντάνια για να το παρουσιάσει στις καρναβαλικές εκδηλώσεις της πρωτεύουσας των Αψβούργων. Σκοπός του ήταν να αναστρέψει το βαρύ κλίμα που επικρατούσε στη Βιέννη από την ήττα του αυστριακού στρατού στον “Πόλεμο των επτά εβδομάδων” με την Πρωσία.
Η πρεμιέρα του Γαλάζιου Δούναβη γίνεται στις 13 Φεβρουαρίου του 1867, σε συναυλία της Ανδρικής Χορωδίας της Βιέννης στην αίθουσα Ντιάνα της Βιέννης:
Ο Στράους συνέθεσε τη μουσική αφιερώνοντάς την στον ελληνικής καταγωγής μαικήνα των τεχνών και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Χορωδίας, Νικόλαο Δούμπα. Ο στίχος του Ούγγρου ποιητή Καρλ Μπεκ για τον “Δούναβη, τον όμορφο γαλάζιο Δούναβη” αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον συνθέτη.
Αρχικά, γράφτηκαν στίχοι από τον αστυνομικό και μέλος της χορωδίας Γιόζεφ Βάιλ. Ωστόσο, θεωρήθηκαν αταίριαστοι με την ποιότητα της μουσικής του Στράους και αντικαταστάθηκαν με νέους από τον Αυστριακό δικηγόρο και συνθέτη, Φραντς φον Γκέρνερτ, που έγραψε το 1890.
Το ότι δεν είχε ιδιαίτερη απήχηση στενοχώρησε τον συνθέτη, ο οποίος είπε : “Ο διάβολος μου πήρε το βαλς, θα ήθελα να γνώριζε επιτυχία”. Η ευχή του εισακούστηκε γρήγορα…
Το καλοκαίρι του 1867, το έργο παρουσιάστηκε στην ορχηστρική του εκδοχή στην Παγκόσμια Εμπορική Έκθεση των Παρισίων γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία. Η ορχηστρική εκδοχή του Γαλάζιου Δούναβη είναι επικράτησε εκτοξεύοντας τη δημοτικότητα του μουσικού αυτού έργου.
Η πρεμιέρα του Γαλάζιου Δούναβη δόθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1867, σε συναυλία της Ανδρικής Χορωδίας της Βιέννης στην αίθουσα Ντιάνα της Βιέννης. Δεν είχε μεγάλη απήχηση, γεγονός που στενοχώρησε τον Στράους. «Ο διάβολος μου πήρε το βαλς, θα ήθελα να γνώριζε επιτυχία» φέρεται να δήλωσε.
Η επιθυμία του εκπληρώθηκε πολύ γρήγορα. Το καλοκαίρι του 1867, το έργο παρουσιάστηκε στην ορχηστρική του εκδοχή στην Παγκόσμια Εμπορική Έκθεση των Παρισίων και αμέσως γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Η ορχηστρική εκδοχή του Γαλάζιου Δούναβη είναι αυτή που επικράτησε τελικά και εκτόξευσε τη δημοτικότητα του μουσικού αυτού έργου ανά του αιώνες.
Ο Γαλάζιος Δούναβης…
- Είναι ο ανεπίσημος εθνικός ύμνος της Αυστρίας.
- Ανακρούσθηκε ως επίσημος ύμνος της Αυστρίας κατά τη διάρκεια της απελευθέρωσης της χώρας στις 29 Απριλίου 1945 και στα πρώτα ματς της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
- Κλείνει την καθιερωμένη Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης.
- Αποτελεί το σήμα της Αυστριακής Ραδιοφωνίας (ORF) για το διεθνές πρόγραμμά της.
- Χρησιμοποιήθηκε ως μουσική υπόκρουση στην εμβληματική ταινία επιστημονικής φαντασίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ 2001: Η Οδύσσεια του διαστήματος.
- Προκάλεσε τη ζήλεια του σπουδαίου γερμανού συνθέτη Γιοχάνες Μπραμς (1833-1897). Όταν η θετή κόρη του Στράους, Έλις φον Μάιστζνερ – Στράους ζήτησε από τον Μπραμς να υπογράψει πάνω στη βεντάλια της, αυτός έγραψε τις πρώτες νότες από το Γαλάζιο Δούναβη και προσέθεσε «Δυστυχώς! Όχι από τον Γιοχάνες Μπραμς».
- Ήταν το κομμάτι που έπαιζε η ορχήστρα του πολυτελούς κρουαζερόπλοιου «Λουζιτάνια», όταν αυτό χτυπήθηκε από γερμανικό υποβρύχιο και βυθίσθηκε στις 7 Μαΐου 1915.
- Ακούγεται μετά την προσγείωση των επιβατικών αεροπλάνων στις εσωτερικές γραμμές της Κίνας.